103P/Hartley

103P/Hartley
	; Zdjęcie jądra komety 103P/Hartley wykonane przez sondę Deep Impact w ramach misji EPOXI
Odkrywca	Malcolm Hartley
Data odkrycia	15 marca 1986
Nazwy alternatywne	103P/1991 N1; 1991 XV; 1991t;; 103P/1986 E2; 1985 V; 1986c
	Elementy orbity
Półoś wielka	3,4753 au
Mimośród	0,6938
Peryhelium	1,0642 au
Aphelium	5,8863 au
Okres orbitalny	6,48 lat
Nachylenie orbity względem ekliptyki	13,60°
Długość węzła wstępującego	219,7487°
Argument peryhelium	181,3223°
Moment przejścia przez peryhelium	20 kwietnia 2017
	Charakterystyka fizyczna jądra
Średnica	1,6 - 2,2 km
Masa	~ 3 × 1011 kg
Okres obrotu wokół własnej osi	18,1 h
Albedo	0,028
	Multimedia w Wikimedia Commons

103P/Hartley (Hartley 2) – niewielka kometa krótkookresowa, należąca do komet rodziny Jowisza.

Odkrycie

Kometa została odkryta 15 marca 1986 roku za pomocą UK Schmidt Telescope w Obserwatorium Siding Spring w Australii przez Malcolma Hartleya. Była obserwowana również w czasie kolejnych przelotów w pobliżu Słońca w latach 1991 i 1997.

Orbita komety

Orbita komety ma kształt elipsy o mimośrodzie 0,69. Jej peryhelium znajduje się w odległości 1,06 j.a., aphelium zaś 5,89 j.a. od Słońca. Jej okres obiegu wokół Słońca wynosi 6,48 roku, nachylenie do ekliptyki ma wartość 13,60˚. Ponieważ w swym ruchu orbitalnym kometa 103P/Hartley zbliża się do orbity naszej planety, należy do obiektów NEO.

Właściwości fizyczne

Jądro komety ma wydłużony kształt i rozmiary 1,5-2,2 km i rotuje w czasie ok. 18,1 godzin. Powierzchnia jądra jest bardzo ciemna, jej albedo wynosi nieco mniej niż 0,03. Jego masa to ok. 3×10¹¹ kg.

Badania tej komety prowadzone w 2011 roku dowiodły, że kometa 103P/Hartley zawiera wodę o niemal identycznym stosunku deuteru do wodoru jak woda występująca w ziemskich oceanach (1:6400). Jest to pierwszy taki znany przypadek^[1].

Badania bezpośrednie

Ponieważ po wykonaniu misji sondy Deep Impact okazało się, że w dalszym ciągu może ona pracować, Amerykańska Agencja do Badań Kosmicznych, należąca do NASA, zdecydowała o przedłużeniu misji sondy i skierowaniu jej w kierunku komety 103P/Hartley.

4 listopada 2010 roku sonda (misję tę nazywa się EPOXI) przeleciała w pobliżu jądra komety znajdującej się wtedy w odległości 0,291 j.a. od Ziemi. Sonda zbliżyła się do niego na odległość 700 km^[2]. Wśród celów naukowych przed sondą było stworzenie mapy erupcji gazów na powierzchni 1,6 km jądra komety oraz śledzenie tych gazów w trakcie jego obrotu. Prowadzone były również obserwacje w podczerwieni gazów w wewnętrznej części komy, badanie zmian jasności i barwy powierzchni, wykonane zostały dokładne mapy temperatury powierzchni oraz przeprowadzono analizy składu chemicznego obiektu^[3].

Osiemnastego listopada zaprezentowano obrazy wykonane za pomocą kamery wysokiej rozdzielczości (HRI), na których zaobserwowano chmurę odłamków lodu wodnego i śniegu otaczającą jądro komety, wielkości do 25 cm. Naukowcy określili ją jako „burza śnieżna”. Jest to pierwsza kometa wokół której zarejestrowano takie zjawisko. Operatorzy sondy zarejestrowali dziewięć zakłóceń ruchu i położenia sondy, które mogłoby być spowodowane zderzeniami z drobinami lodowymi o masie około 0,2 miligrama^[4].

Od 29 października do 1 listopada szwedzki satelita Odin badał, w zakresie fal submilimetrowych, rozkład wody wokół jądra komety. Na podstawie obserwacji oszacowano, że produkcja wody wynosi od 180 do 300 kg na sekundę i ulega dużym wahaniom, najprawdopodobniej związanym z rotacją kometarnego jądra^[5].

Obserwacje na niebie 2010

Na niebie kometa widoczna była gołym okiem jako mała mgiełka (październik, listopad 2010). Przez lornetkę znacząco można było poprawić możliwość jej obserwacji. W okresie najlepszej widoczności kometa przesuwała się na tle gwiazdozbiorów Perseusza, Woźnicy, Bliźniąt i Małego Psa.