Aleksandr Hercen

W dzisiejszym świecie Aleksandr Hercen to temat, który zyskał duże znaczenie w różnych obszarach społeczeństwa. Z biegiem czasu Aleksandr Hercen okazał się podstawowym elementem w podejmowaniu decyzji i rozwoju różnych aspektów życia codziennego. Jego wpływ stał się tak znaczący, że coraz więcej osób poszukuje informacji i analiz na temat Aleksandr Hercen, aby zrozumieć jego znaczenie i wpływ na ich życie. W tym artykule dokładnie zbadamy dzisiejszą rolę Aleksandr Hercen, jego ewolucję w czasie i wpływ na społeczeństwo.

Aleksandr Hercen
Александр Иванович Герцен
Iskander
Ilustracja
Portret autorstwa Nikołaja Gaya, 1867
Imię i nazwisko

Aleksandr Iwanowicz Hercen

Data i miejsce urodzenia

6 kwietnia 1812
Moskwa

Data i miejsce śmierci

21 stycznia 1870
Paryż

Narodowość

rosyjska

Język

rosyjski

Alma Mater

Uniwersytet Moskiewski

Dziedzina sztuki

proza, publicystyka

Muzeum artysty

Dom-muzeum Hercena w Moskwie

Ważne dzieła
  • Kto winien?
  • Rzeczy minione i rozmyślania
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach

Aleksandr Iwanowicz Hercen (ros. Александр Иванович Герцен; ur. 25 marca?/6 kwietnia 1812 w Moskwie, zm. 9 stycznia?/21 stycznia 1870 w Paryżu) – rosyjski pisarz, myśliciel społeczny, działacz polityczny popierający powstanie styczniowe w Polsce. Autor dzieła Rzeczy minione i rozmyślania, uważanego za jeden z najlepszych utworów rosyjskiej prozy.

Zwolennik poglądów rewolucyjno-demokratycznych. Jego doktryna „rosyjskiego socjalizmu”, który miał powstać w Rosji z ominięciem fazy kapitalizmu, wywarła duży wpływ na rosyjskich narodników.

Życiorys

Urodził się w Moskwie, jako nieślubny syn rosyjskiego arystokraty Iwana Jakowlewa i pochodzącej ze Stuttgartu 16-letniej Henrietty Wilhelminy Luisy Haag, nazwisko utworzono mu od das Herzchen (serduszko), jak zwracała się do niego matka.

Wstąpił na Uniwersytet Moskiewski w 1829 r., rozpoczął studia matematyczno-fizyczne. Początki zainteresowań społeczno-politycznych Hercena wiążą się z powstaniem dekabrystów i straceniem przywódców. Wraz z przyjacielem Nikołajem Ogariowem założył koło polityczne. Krąg zainteresowań Hercena oscylował wokół myśli socjalistyczno-utopijnej (Saint-Simon). Działalność Hercena wzbudziła podejrzliwość caratu, co doprowadziło do aresztowania uczestników koła. W 1835 Hercen, jako przywódca, został zesłany do pracy administracyjnej. Kiedy w 1840 powrócił do Moskwy był opozycyjnie nastrojonym myślicielem, zapoznał się z pracami Hegla, które wywarły na niego znaczny wpływ.

W ruchu społecznym Rosji Hercen zaczął odgrywać istotną rolę w latach czterdziestych, gdy aktywnie zwalczał słowianofilskie utopie społeczne. Oprócz publicystyki uprawiał wówczas twórczość artystyczną. Jako pisarz beletrystyczny znajdował się pod wpływem Gogola.

W roku 1847 Hercen wyjechał za granicę, a w 1850 uzyskał status emigranta politycznego. Projektował wszcząć walkę z reżimem mikołajowskim z zewnątrz. Z zachwytem śledził przebieg i rozwój Wiosny Ludów we Francji i Włoszech. Załamanie zrywu rewolucyjnego oznaczało dla Hercena kryzys światopoglądu i klęskę okcydentalistycznych ideałów.

W tym czasie rozgrywał się również osobisty dramat Hercena związany ze śmiercią żony.

Po pobycie we Włoszech, Francji i Szwajcarii w 1852, Hercen osiadł w Londynie, gdzie nawiązał współpracę z Towarzystwem Demokratycznym Polskim i przy jego pomocy organizował Wolną Drukarnię Rosyjską. W okresie londyńskim nawiązał też bliskie kontakty z polskim wydawcą i działaczem emigracyjnym, Zenonem Świętosławskim.

Po klęsce Rosji w wojnie krymskiej i śmierci Mikołaja I w 1855 założył czasopismo „Polarnaja Zwiezda”, nawiązujące do tradycji dekabrystów. W lipcu 1857 rozpoczął z Ogariowem druk „Kołokoła”, który kolportowany do Rosji stał się potężnym czynnikiem radykalizacji nastrojów. Od wydania manifestu carskiego w 1861 dotyczącego reformy uwłaszczeniowej, Hercen przeszedł na stanowisko rewolucyjnych demokratów, planując sojusz z Czernyszewskim, który został jednak wykluczony z życia społeczno-politycznego Rosji. Hercen zaś kładł podwaliny pod przyszły radykalny ruch narodnicki w Rosji. Wówczas też współpracował z Michałem Bakuninem.

Na przełomie lat 1861/1862 powstała pierwsza „Ziemla i Wola”, na którą wpływ miały poglądy Hercena. W 1863 poparł powstanie styczniowe, co spowodowało protesty emigracji rosyjskiej i utratę przez „Kołokoł” połowy abonentów. W 1867 pismo, wobec braku zainteresowania, zostało zamknięte.

W latach 1852–1868 Hercen stworzył Rzeczy minione i rozmyślania, literacką kronikę własnego życia, ale też życia ideowego Rosji i Europy.

Wybrana twórczość

dzieła literackie
  • 1846 – Kto winien? lub Czyja wina? (ros. Кто виноват?)
  • 1848 – Sroka złodziejka (ros. Сорока-воровка)
próby pogodzenia idealizmu z materializmem
  • O miejscu człowieka w przyrodzie
  • Pierwsze spotkanie
  • Legenda
  • Drugie spotkanie
kryzys ideałów
  • 1852 – Listy z Francji i Włoch (ros. Письма из Франции и Италии)
  • Z tamtego brzegu (ros. С того берега)
teoria tzw. rosyjskiego socjalizmu chłopskiego
  • O rozwoju idei rewolucyjnych w Rosji
rewolucyjny demokratyzm
  • Końce i początki
  • Do żołnierzy rosyjskich
pamiętniki
  • 1852-1868 – Rzeczy minione i rozmyślania (ros. Былое и думы)

Przypisy

  1. ↑ Chris Cook, John Stevenson, Leksykon nowożytnej historii Europy 1763-1999, Warszawa 2000, s.377
  2. ↑ Aleksandr Ivanovich Herzen, Encyclopædia Britannica (ang.).
  3. ↑ rewolucyjni demokraci, Encyklopedia PWN , Wydawnictwo Naukowe PWN .
  4. ↑ Szczipanow 1969 ↓, s. 323.
  5. ↑ Spirkin 1968 ↓, s. 52.
  6. ↑ Hercen Aleksander Iwanowicz - Zapytaj.onet.pl , portalwiedzy.onet.pl (pol.).
  7. ↑ Szczipanow 1969 ↓, s. 331.
  8. ↑ Peter Brock, Z dziejów Wielkiej Emigracji w Anglii, Warszawa 1958.
  9. ↑ Светлана Иванова, Обсуждение «польского вопроса» на страницах периодических изданий 60-х годов XIX века // Rocznik Instytutu Polsko-Rosyjskiego-Ежегодник Русско-польского института № 1 (2) 2012. ip-r.org. ..

Bibliografia

Źródła w języku polskim

Źródła w języku rosyjskim

Źródła w języku angielskim

Linki zewnętrzne