Baszta Dziewicza w Baku

W dzisiejszym świecie _Baszta Dziewicza w Baku__ stał się tematem o dużym znaczeniu i zainteresowaniu szerokiego spektrum ludzi. Niezależnie od tego, czy _Baszta Dziewicza w Baku__ jest postacią ikoniczną, podstawową koncepcją czy znaczącą datą, jego znaczenie przekracza granice i kultury. W tym artykule zbadamy różne aspekty związane z _Baszta Dziewicza w Baku__, od jego wpływu na społeczeństwo po wpływ na historię. Poprzez szczegółową analizę będziemy starali się zrozumieć, w jaki sposób _Baszta Dziewicza w Baku__ ukształtował nasz świat i pozostaje aktualny dzisiaj. Celem tego artykułu jest przedstawienie wszechstronnej i wzbogacającej wizji _Baszta Dziewicza w Baku__, zachęcając czytelnika do refleksji i zagłębienia się w jego znaczenie i znaczenie w życiu codziennym.

Baszta Dziewicza
Zabytek: nr rej. 2.2
Ilustracja
Państwo

 Azerbejdżan

Miejscowość

Baku

Wysokość całkowita

29,5 m

Ukończenie budowy

XII wiek

Położenie na mapie Baku
Mapa konturowa Baku, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Baszta Dziewicza”
Położenie na mapie Azerbejdżanu
Mapa konturowa Azerbejdżanu, po prawej znajduje się punkt z opisem „Baszta Dziewicza”
Ziemia40°21′58,2″N 49°50′14,1″E/40,366167 49,837250
Multimedia w Wikimedia Commons
Stare Miasto, Pałac szachów Szyrwanu i Baszta Dziewicza w Baku[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
ilustracja
Państwo

 Azerbejdżan

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

IV

Numer ref.

958

Region[b]

Europa i Ameryka Północna

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

2000
na 24. sesji

Obiekt zagrożony

2003-2009

  1. ↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Baszta Dziewicza w Baku (azer. Qız Qalası) – zabytkowa baszta w Baku, stolicy Azerbejdżanu. Jest jednym z symboli miasta. Stoi na wschodnich obrzeżach Starego Miasta, bezpośrednio nad przebiegającym poniżej ruchliwym prospektem Nafciarzy[1].

W roku 2000 obiekt (wraz ze Starym Miastem i pałacem szachów Szyrwanu) został umieszczony na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO[2].

Krótko po wpisie, w listopadzie 2000 doszło w Azerbejdżanie do trzęsienia ziemi, które uszkodziło basztę. W latach 2003–2009 znajdowała się ona na liście dziedzictwa zagrożonego[3].

Historia

Wieżę zbudowano w XII wieku na znacznie starszych fundamentach, sięgających 15 m w głąb ziemi[1]. Dawniej stała na samym brzegu, jednak wskutek obniżania się poziomu Morza Kaspijskiego linia brzegowa znacznie się cofnęła[4]. Istnieją różne opinie dotyczące przeznaczenia, jak i okresu, w którym zbudowano pierwszą budowlę w tym miejscu. Niektórzy z naukowców przypuszczają, że wieża została zbudowana w dwóch różnych okresach. Zgodnie z tym przypuszczeniem dolna część wieży ze ścianami do 12 metrów jest starsza i pochodzi z VIII-VII wieku p.n.e. Górna część otoczona prążkowanym kamieniem powstała później[5]. Według jednej z wersji dotyczącej przeznaczenia wieży powstała ona w IV-VI wieku jako element świątyni zoroastriańskiej. Inni twierdzą, że istniało tu obserwatorium astronomiczne, a tezę tę ma potwierdzać wysunięta na wschód wąska przybudówka nadająca wieży niepowtarzalny charakter. Prace archeologiczne sprzed kilkudziesięciu lat wykazały, że fundamenty były wzmocnione przez 14-metrowej długości drewniane dźwigary, które chroniły budowlę przed trzęsieniami ziemi[1].

Z nazwą zabytku wiąże się wiele legend. Jedna z nich mówi, że wieża została zbudowana przez szacha dla swojej ukochanej. Kiedy jednak wybranka dowiedziała się, że jest córką tegoż szacha, rzuciła się z wieży do morza[4]. Istnieje wersja, że wieża była pierwotnie nazywana „Ghuz Qala” i stanowiła świątynię boga ognia, który jest czczony przez turkijskie plemiona. W ciągu wieków ludzie tworzyli różne legendy i historie o wspaniałości i odległej przeszłości tego starożytnego obiektu. Możliwe, że nazwa Wieża „Ghuz” zmieniła w tych legendach i przyjęła formę Wieży „Qız”[5].

W najwyższej części baszty znaleziono inskrypcje w piśmie kufickim z XII wieku, w której jako architekt przebudowy baszty widnieje niejaki Kubej Masud ibn Da'ud[2]. Między innymi dzięki nim wiadomo, iż budowla w obecnym kształcie powstała w tym wieku i służyła jako główny element obronny miasta[6], bowiem w języku azerskim słowo Qız („dziewicza”) oznacza również „niedostępna”, co miało związek z charakterem obronnym budowli. W wieży mogło schronić się 200 ludzi, wewnątrz była spiżarnia i głęboka studnia[4]. W 1858 wieżę przekształcono w latarnię morską dla statków wchodzących do bakijskiego portu[6], a w 1968 zamieniono ją w muzeum[4] z ekspozycją poświęconą dziejom miasta (m.in. sporo archiwalnych zdjęć) oraz kolekcją etnograficzną[1].

Opis

Wieżę zbudowano z kamienia wapiennego na występie przybrzeżnej skały. Ma cylindryczną formę o wysokości 29,5 m i średnicy 16,5 m[1], a grubość murów sięga od 5 m przy nasadzie do 3,2–4 m na górze[2]. Wewnątrz wieża podzielona jest na 8 poziomów, każdy z nich nakryty jest kamienną kopułą z okrągłym otworem. Światło przenika tu z zewnątrz przez wąziutkie okna (strzelnice), rozszerzające się do wewnątrz. Wszystkie poziomy połączone są ślimakowatymi kamiennymi schodkami wyciosanymi w murze. Parter łączyła z piętrem przystawiana drabina, którą w razie niebezpieczeństwa wciągano na górę. W grubych murach wykuto też nisze, przez które przebiega rura z wypalanej gliny o średnicy 30 cm. We wnętrzu wieży znajduje się wykuta w skale studnia o głębokości 21 m[6]. Sięgając warstwy gruntu zasobnej w słodką i czystą wodę (mimo bliskości morza) studnia zwiększała walory obronne baszty[1].

Przypuszcza się, że z dna studni Baszty Dziewiczej istnieje tajemne przejście podziemne prowadzące do Pałacu Szachów Szyrwanu. Pierwsze przejście podziemne zostało odkryte w wyniku dużych prac archeologicznych prowadzonych na wschodniej części Starego Miasta w roku 1982. Przejście to znajduje się we wschodniej części głównej ulicy prowadzącej z Bramy Szemahi (która była centralną ulicą handlową Baku w średniowieczu) do Bramy Salyan, przechodząc pod karawanserajem Multanı[5].

  • Schemat baszty
    Schemat baszty
  • Pocztówka z początków XX w.
    Pocztówka z początków XX w.
  • Wejście
    Wejście
  • Część etnograficzna wewnątrz
    Część etnograficzna wewnątrz

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f Baku. W: Sławomir Adamczak: Gruzja, Armenia i Azerbejdżan. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal, 2013, s. 384, seria: Praktyczny przewodnik. ISBN 978-83-7642-141-4.
  2. ↑ a b c UNESCO: Walled City of Baku with the Shirvanshah's Palace and Maiden Tower. whc.unesco.org. . (ang.).
  3. ↑ UNESCO: World Heritage Committee removes Baku from Danger List welcoming improvements in the ancient city´s preservation. whc.unesco.org, 2009-06-25. . (ang.).
  4. ↑ a b c d Baku i Półwysep Apszeroński. W: Gruzja, Armenia i Azerbejdżan – Magiczne Zakaukazie. Wyd. IV. Gliwice: Wydawnictwo Helion, 2012, s. 407, seria: Przewodniki Bezdroży. ISBN 978-83-246-7447-3.
  5. ↑ a b c Monuments of universal value - Maiden Tower. www.icherisheher.gov.az. . . (ang.).
  6. ↑ a b c Baku. W: Azerbejdżan. Wyd. 1. Pruszków: Rewasz, 2014, s. 117-118. ISBN 978-83-62460-38-0.
Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Azerbejdżanie

Azerbejdżan