Dzisiaj porozmawiamy o Bilbao, temacie, który w ciągu ostatniej dekady przykuł uwagę wielu osób. Od momentu powstania Bilbao wzbudził duże zainteresowanie w różnych obszarach, od nauki po kulturę popularną. W tym artykule zbadamy różne aspekty Bilbao, od jego wpływu na społeczeństwo po najnowsze badania na ten temat. Dowiemy się, jak Bilbao ewoluował na przestrzeni czasu i jak na różne sposoby wpływał na ludzi. Dodatkowo przeanalizujemy niektóre kontrowersje i debaty, które pojawiły się wokół Bilbao i jak te dyskusje ukształtowały nasze rozumienie tematu. Podsumowując, ten artykuł zapewni kompleksowy i szeroki przegląd Bilbao, zapewniając czytelnikom solidne i aktualne zrozumienie tego fascynującego tematu.
![]() | |||||
| |||||
Państwo | |||||
---|---|---|---|---|---|
Wspólnota autonomiczna | |||||
Prowincja | |||||
Burmistrz |
Juan María Aburto Rike | ||||
Powierzchnia |
41,5 km² | ||||
Wysokość |
90 m n.p.m. | ||||
Populacja (2016) • liczba ludności • gęstość |
| ||||
Nr kierunkowy |
34 94 | ||||
Kod pocztowy |
480xx | ||||
Tablice rejestracyjne |
BI | ||||
Położenie na mapie Hiszpanii ![]() | |||||
Położenie na mapie Kraju Basków ![]() | |||||
Położenie na mapie Europy ![]() | |||||
![]() | |||||
Strona internetowa |
Bilbao (bask. Bilbo) – miasto w północnej Hiszpanii, w regionie Kraj Basków, u ujścia rzeki Nervión do Zatoki Biskajskiej Oceanu Atlantyckiego, siedziba administracyjna prowincji Bizkaia. W 2019 liczyło ok. 346 405 mieszkańców. Wraz z przyległymi miejscowościami tworzy obszar metropolitalny Gran Bilbao.
Bilbao znajduje się w strefie klimatu subtropikalnego typu oceanicznego, z łagodnymi zimami i umiarkowanie ciepłymi latami. Średnia roczna temperatura wynosi 19 °C w dzień i 10 °C w nocy. Według Europejskiej Agencji Środowiska, Bilbao leży w obrębie atlantyckiego regionu biogeograficznego.
Średnia temperatura najchłodniejszych miesięcy – grudnia, stycznia i lutego – wynosi około 14 °C w dzień i 5 °C w nocy. Średnia dobowa temperatura morza w zimie wynosi 13 °C. Opady śniegu są rzadkie, średnio 2 dni rocznie. Nocne przymrozki występują przez 9 dni rocznie, średnio po 2–3 dni w grudniu, styczniu i lutym. Okres z letnimi temperaturami zaczyna się w maju i kończy w październiku. W najcieplejszym miesiącu roku – sierpniu – średnia temperatura wynosi wokół 26 °C w ciągu dnia, 15 °C w nocy, a średnia dobowa temperatura morza – 21 °C. Generalnie, zimy w Bilbao, jak i w pozostałej części Costa Verde, pod względem temperatur przypominają zimy z basenu Morza Śródziemnego, np. z Monako, natomiast lato jest umiarkowanie ciepłe i przypomina lato z północnej połowy Europy, np. Paryża.
Bilbao ma aż 1100–1200 mm deszczu rocznie oraz ponad 120 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥1mm, 170 dni deszczowych rocznie przy opadach ≥0,1mm. Opady wahają się średnio od 7–11 dni w lipcu do 13–16 dni deszczowych w styczniu. Klimat Bilbao charakteryzuje się dużą ilością deszczu, jak i dużą liczbą dni deszczowych w skali europejskiej. Średnia roczna wilgotność wynosi 70%, od 68% w marcu do 73% w listopadzie. Miasto ma około 1600 godzin czystej słonecznej pogody rocznie, od 78 h (2,5 godziny dziennie, około dwa razy więcej niż w Polsce) w grudniu do 186 h (średnio 6 godzin czystego słońca na dobę, około 25% mniej niż w Polsce) w lipcu. Jest to jedno z najniższych wartości słonecznych w Europie Południowej.
Miesiąc | Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Roczna |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Średnie temperatury w dzień | 13,4 | 14,3 | 16,5 | 17,6 | 20,8 | 23,4 | 25,4 | 26,0 | 24,6 | 21,6 | 16,6 | 13,9 | 19,5 |
Średnie dobowe temperatury | 9,3 | 9,7 | 11,5 | 12,6 | 15,7 | 18,4 | 20,4 | 20,9 | 19,2 | 16,4 | 12,4 | 9,9 | 14,7 |
Średnie temperatury w nocy | 5,1 | 5,1 | 6,4 | 7,6 | 10,6 | 13,4 | 15,4 | 15,7 | 13,8 | 11,4 | 8,1 | 5,9 | 9,9 |
Opady | 120 | 86 | 90 | 107 | 78 | 60 | 50 | 76 | 73 | 111 | 147 | 122 | 1134 |
Średnia liczba dni z opadami | 12,6 | 10,6 | 10,5 | 12,5 | 10,5 | 7,2 | 7,0 | 7,9 | 8,3 | 10,8 | 12,7 | 12,3 | 124 |
Wilgotność | 72 | 69 | 68 | 69 | 69 | 70 | 71 | 72 | 71 | 71 | 73 | 72 | 70 |
Średnie usłonecznienie | 85 | 97 | 132 | 138 | 169 | 180 | 186 | 179 | 160 | 126 | 88 | 78 | 1610 |
Źródło: Agencia Estatal de Meteorología (liczba dni z opadami dla wartości 1 mm, wysokość 42 m n.p.m., 13 km od morza, 1981–2010) |
Sty | Lut | Mar | Kwi | Maj | Cze | Lip | Sie | Wrz | Paź | Lis | Gru | Rok |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
12,9 | 12,6 | 12,7 | 13,9 | 16,0 | 18,7 | 20,2 | 21,2 | 20,6 | 18,8 | 16,5 | 14,3 | 16,5 |
Bilbao prawa miejskie nadane zostały w 1300 roku. Przez wieki był to port eksportujący żelazo i wełnę.
Od XIX wieku miasto stało się jednym z głównych ośrodków przemysłowych Hiszpanii oraz centrum baskijskiego ruchu narodowego. W latach 1936–1937 stolica autonomicznej Republiki Baskijskiej, krwawo spacyfikowanej przez wojska gen. Francisco Franco.
Osobny artykuł:Obecnie główny ośrodek gospodarczy i najważniejsze miasto regionu. Różnorodny przemysł: wydobycie i przetwórstwo rud żelaza i metali nieżelaznych, zakłady przemysłu maszynowego, chemicznego, przetwórstwa spożywczego, stocznia.
Według danych hiszpańskiego Ministerstwa Rozwoju tzw. Wielki Zespół Miejski Bilbao (hiszp. Grande Área Urbana) ma 910 578 mieszkańców na powierzchni 504 km², w latach 2001–2011 nastąpił wzrost ludności o 14 809 osób, co stanowi wzrost o 1,65%.
W 2019 r. populacja mieszkańców wyniosła: 346 843. W tym 163 563 mężczyzn oraz 183 280 kobiet. Gęstość zaludnienia wyniosła 8396,1 mieszkańca/km².
W mieście sprawną komunikację zapewnia szybki tramwaj EuskoTren, nowoczesne metro oraz autobusy. Bilbao jest ważnym węzłem komunikacyjnym w północnej Hiszpanii, główną stacją kolejową jest Bilbao Abando, inne to Bilbao-Atxuri. Miasto posiada międzynarodowy port lotniczy Bilbao i międzynarodowy port morski.
Miasto jest centrum kulturalnym Kraju Basków. Działają w nim 2 uniwersytety. Bilbao stara się przyciągnąć turystów, budując muzea (z których najgłośniejsze jest, otwarte w październiku 1997, słynne Muzeum Guggenheima, zaprojektowane przez Franka Gehry’ego) sale wystawowe i koncertowe (Palacio Euskalduna), zagospodarowując dawne tereny przemysłowe i ściągając sławnych architektów (Frank Gehry, Norman Foster, Santiago Calatrava). Największym wieżowcem w mieście jest Torre Iberdrola.
W tym mieście znajduje się też teatr operowy, wystawiający opery światowego repertuaru – Teatro Arriaga. Z tą instytucją współpracują artyści światowej klasy, jak np. Ildebrando D’Arcangelo.
W Bilbao odbywa się coroczny festiwal górski.
Miasto jest tematem piosenki Bilbao song pochodzącej z musicalu autorsko-kompozytorskiego trio Hauptmann – Brecht – Weil zatytułowanego Happy End. Hołd dla miejscowej publiczności jest też utwór Song for Bilbao amerykańskiej grupy muzycznej Pat Metheny Group. Miasto pojawia się też na początku filmu z Jamesem Bondem z 1999 roku Świat to za mało.
Podobnie, jak w innych miastach o tej wielkości i znaczeniu, ważną pozycję w życiu miasta zajmuje sport. Najbardziej znaną drużyną jest klub piłkarski Athletic Bilbao, grające w hiszpańskiej La Liga. Klub piłkarski swoje mecze rozgrywa na stadionie San Mamés.