Bogusław Linda

Wygląd przypnij ukryj Bogusław Linda

Bogusław Linda (2018)
Data i miejsce urodzenia	27 czerwca 1952 Toruń
Zawód	aktor, reżyser, scenarzysta
Współmałżonek	Lidia Popiel
Lata aktywności	od 1973
Odznaczenia

Odcisk dłoni w alei gwiazd w Międzyzdrojach Gwiazda Bogusława Lindy na Alei Gwiazd w Krakowie

Bogusław LindaⓘBogusław Linda (ur. 27 czerwca 1952 w Toruniu) – polski aktor, reżyser, scenarzysta teatralny i filmowy, komik i pedagog.

Bywa określany „jednym z najpopularniejszych polskich aktorów filmowych”, uchodzi także za „idola młodzieży lat 90.” i „idola pokolenia »„Solidarności”«”. Występował w filmach twórców, takich jak Krzysztof Kieślowski, Agnieszka Holland, Andrzej Wajda, Maciej Ślesicki, Patryk Vega i Władysław Pasikowski. Współzałożyciel i wykładowca Warszawskiej Szkoły Filmowej.

Życiorys

Urodził się 27 czerwca 1952 w Toruniu, gdzie ukończył II Liceum Ogólnokształcące. W 1975 ukończył studia w Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej im. Ludwika Solskiego w Krakowie, w spektaklu dyplomowym Szewcy zagrał Sajetana.

Podczas studiów nawiązał współpracę z krakowskim Teatrem Starym, w którym debiutował w 1975 rolą Teofila Dąbrowskiego w Białych ogrodach w reżyserii Romany Próchnickiej, grał też młodego oficera w Warszawiance Stanisława Wyspiańskiego w reż. Henryka Tomaszewskiego i Mikołka w Zbrodni i karze Fiodora Dostojewskiego w reż. Macieja Prusa. W latach 1978–1981 grał w Teatrze Współczesnym we Wrocławiu w sztukach, takich jak Czarodziejska góra Thomasa Manna czy Ameryka Franza Kafki. W 1979 zadebiutował jako reżyser teatralny spektaklem Szelmostwa Skapena Moliera, wystawianym przez wrocławską PWST. W latach 1980–1983 był aktorem warszawskiego Teatru Studio.

Na ekranie debiutował w 1973 rolą halabardnika w serialu Czarne chmury. Następnie zagrał w polsko-norweskim filmie Haakona Sandoya Dagny (1976). Jego pierwszą ważną rolą był anarchista Gryziak w Gorączce (1980) w reż. Agnieszki Holland, u której następnie zagrał kalekę w Kobiecie samotnej (1981). Ponadto wcielił się w Dzidka w Człowieku z żelaza (1981) Andrzeja Wajdy, Witka Długosza w Przypadku (1981) Krzysztofa Kieślowskiego i Klemensa Króla w Matce Królów (1982) Janusza Zaorskiego, bohaterów „naznaczonych egzystencjalnym niepokojem, zmuszonych do beznadziejnych zmagań z wrogą rzeczywistością”. Również w 1982 wyjechał na kilka miesięcy do Paryża, gdzie pracował przy filmie Wajdy Danton (1983), w którym zagrał Louis de Saint-Justa.

Bogusław Linda (2006)

Aktorskie emploi wrażliwca próbował przełamać w filmie Jacka Bromskiego Zabij mnie glino (1987), w którym zagrał groźnego przestępcę Jerzego Malika. W 1988 zadebiutował jako reżyser, tworząc krótkometrażowy film Koniec (1990). Następnie wyreżyserował Seszele (1991).

W 1992 wcielił się w postać Franza Maurera, esbeka z zasadami, w Psach Władysława Pasikowskiego. Ta rola ukształtowała wizerunek Lindy jako cynicznego „twardziela”. Ugruntowały go role w filmach Psy 2 (1994), Sara (1997), Pułapka (1997) i Demony wojny według Goi (1998). W filmie Sara dodatkowo udowodnił talent wokalny, śpiewając własną interpretację piosenki Leonarda Cohena „I’m Your Man”. Ponadto w latach 90. uznanie krytyki przyniosły mu role sztukmistrza Stygmy w Jańciu Wodniku (1993) Jana Jakuba Kolskiego, Michała Suleckiego, ojca walczącego o prawo wychowywania swojej córki w Tacie (1995) Macieja Ślesickiego, księdza Robaka w Panu Tadeuszu (1999) Andrzeja Wajdy oraz Ryśka Rudego w komedii wojennej Złoto dezerterów (1998) Janusza Majewskiego. W 1996, podczas Festiwalu Gwiazd w Międzyzdrojach, odcisnął dłoń na Promenadzie Gwiazd.

W 1998 zrealizował dla Telewizji Polskiej serial dokumentalny Projekt X, składający się z 13 reportażów nagranych przez aktora podczas podróży po świecie.

W 2001 zagrał gangstera Alexa w filmie Władysława Pasikowskiego Reich, Petroniusza w filmie Jerzego Kawalerowicza Quo Vadis i policjanta w filmie drogi Sezon na leszcza. W 2002 nagrał piosenkę „Gdzie mam szukać cię” wspólnie z ukraińską skrzypaczką Assią Akhat. Jesienią 2002 na antenie TVN prowadził talk-show Co ty wiesz o gotowaniu, czyli Linda w kuchni. Program został zdjęty z ramówki po sześciu odcinkach z powodu niskiej oglądalności.

W 2005 zagrał rolę komediową w filmie Czas surferów, a także wystąpił w serialach komediowych Dziki i Dziki 2: Pojedynek, a także nagrał album studyjny pt. Las putas melancólicas z zespołem Świetliki. W 2006 wystąpił w polsko-amerykańskim westernie Letnia miłość, a także nakręcił film Jasne błękitne okna, w którym zagrał u boku Joanny Brodzik i Beaty Kawki. W 2009 zagrał podrywacza Cezarego w komedii Wojciecha Wójcika Randka w ciemno. 5 października 2009 z rąk sekretarza stanu w MKiDN Piotra Żuchowskiego odebrał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”.

1 kwietnia 2011 premierę kinową miał film Macieja Ślesickiego Trzy minuty. 21:37, w którym wcielił się w rolę malarza. 19 kwietnia 2012 weszła do teatrów w Warszawie wyreżyserowana przez niego sztuka pt. Merlin Mongoł, będąca jego debiutem reżyserskim w sztuce teatralnej.

16 maja 2014 został odznaczony, a 26 maja – udekorowany Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski „za wybitne zasługi dla polskiej kultury, za osiągnięcia w pracy artystycznej i twórczej, i działalności społecznej”. Został również uhonorowany w Alei Gwiazd w swym rodzinnym mieście Toruniu, gdzie na Rynku Staromiejskim odsłonił drugą z serii „katarzynek” – podpisów słynnych torunian.

Bogusław Linda w charakterystycznej skórzanej kurtce

Ostatnio aktor występuje w filmach Patryka Vegii i Władysława Pasikowskiego.

Wystąpił w prowadzonej w 2003 roku kampanii Pij mleko! Będziesz wielki. W listopadzie 2017 wziął udział w akcji „Ramię w ramię po równość” Kampanii Przeciw Homofobii.

Życie prywatne

Jest synem Aliny Lindy, profesor uniwersyteckiej. Aktor chroni swoją prywatność i rzadko udziela wywiadów i informacji o życiu osobistym. W młodości cieszył się powodzeniem u kobiet, w środowisku aktorskim słynął z romansów. W 2000 wziął ślub z Lidią Popiel, którą poznał na planie filmu Kroll. Mają córkę Aleksandrę (ur. 1992). Z poprzedniego małżeństwa ma dwóch synów: bliźniaków Mikołaja i Michała (ur. 1979).

Pasjonuje się jeździectwem i łowiectwem. Uznawany jest za dobrego myśliwego i świetnego strzelca.

Filmografia

Aktor

• 1973: Czarne chmury – jako halabardnik w Barbakanie
• 1976: Dagny – jako Stanisław Sierosławski
• 1977: Wodzirej – jako lekarz
• 1977: Pasja – jako mężczyzna w salonie krakowskim
• 1979: Wściekły – jako Zbigniew Zajdowski, kol. Ewy Okrzesikówny
• 1979: Janek – jako towarzysz ZWM
• 1980: Gorączka – jako Gryziak
• 1980: Punkt widzenia – jako Włodek Jakubowski
• 1981: Wolny strzelec – jako Rysiek
• 1981: Człowiek z żelaza – jako Dzidek
• 1981: Przypadek – jako Witek Długosz
• 1981: Kobieta samotna – jako Jacek Grochala
• 1981: Dreszcze – jako funkcjonariusz UB
• 1981: Wierne blizny – Mieczysław Szochowski „Miki”, kol. Madejskiego
• 1982: Danton – jako Louis de Saint-Just
• 1982: Matka Królów – jako Klemens Król
• 1982: Stracone złudzenia – jako Andras Daniel
• 1983: Eskimosce jest zimno – jako pianista Laci
• 1983: Synteza – jako sędzia Sądu Rady Narodów
• 1984: Ceremonia pogrzebowa – jako Stefan
• 1984: Płatki, kwiaty, wieńce – jako Kornel Tornoczy
• 1984: Człowiek do specjalnych poruczeń – jako urzędnik
• 1985: Rośliny trujące – jako Adam
• 1985: Tanie pieniądze – jako Tojfel
• 1986: Biała wizytówka – jako książę Bolko
• 1986: Magnat – jako książę Bolko
• 1986: Maskarada – jako Jacek Burda
• 1986: W zawieszeniu – jako porucznik
• 1986: Inna wyspa – jako Andrzej, syn Karolki
• 1987: Zabij mnie glino – jako gangster Jerzy Malik
• 1987: Kocham kino – jako Korwin
• 1987: Cienie – jako Edward
• 1988: Crimen – jako Tomasz Błudnicki
• 1988: Dekalog VII – jako Wojtek
• 1988: Chichot Pana Boga – jako pomocnik Rosena
• 1988: Inny świat – jako ojciec Jensa
• 1989: Porno – jako Miki
• 1989: Ostatni dzwonek – członek jury Festiwalu Młodych Teatrów
• 1989: Sztuka kochania – jako Lewacki
• 1990: Pasażerowie na gapę – jako Piotr
• 1990: Urodziny Kaja
• 1990: Kanalia – jako Zbych
• 1991: In flagranti – jako doktor Adam Nowak
• 1991: Kroll – jako porucznik Arek
• 1992: Sauna – jako Janek, Polak
• 1992: Psy – jako Franz Maurer
• 1992: Wszystko co najważniejsze – jako Bogucki
• 1992: Pamiętnik znaleziony w garbie – jako Ewald
• 1993: Magneto – jako dyrektor
• 1993: Jańcio Wodnik – jako Stygma
• 1993: Obcy musi fruwać – jako scenarzysta Kamil Budziński
• 1993: Pora na czarownice – jako ksiądz Jan
• 1994: Miasto prywatne – jako Pawik
• 1994: Psy 2. Ostatnia krew – jako Franz Maurer
• 1995: Prowokator – jako Artur Herling
• 1995: Tato – jako Michał Sulecki
• 1996: Słodko gorzki – jako Kamiński
• 1996: Szamanka – jako Michał
• 1997: Sara – jako Leon
• 1997: Pułapka – jako Szuster
• 1997: Szczęśliwego Nowego Jorku – jako Janek „Serfer”
• 1998: Demony wojny według Goi – jako major Keller
• 1998: Billboard – jako Śliski
• 1998: Złoto dezerterów – jako Rudy
• 1998: Zabić Sekala – jako Sekal
• 1999: Pan Tadeusz – jako Jacek Soplica/Ksiądz Robak
• 1999: Operacja Samum – jako Broński
• 2000: Sezon na leszcza – jako policjant
• 2001: Quo vadis – jako Petroniusz
• 2001: Stacja – jako gangster
• 2001: Reich – jako Alex
• 2002: Segment ’76 – jako Marks
• 2002: Haker – jako Tosiek, palacz w kotłowni / jako on sam
• 2002: Quo vadis – jako Petroniusz
• 2003: Tak czy nie? – jako Sławomir Melanowski
• 2004: Dziki – jako Andrzej Ptaszyński „Ptasior”
• 2005: Dziki 2: Pojedynek – jako Marian Ptaszyński „Ptasior”
• 2005: Czas surferów – jako Dżoker
• 2006: Jasminum – jako aktor Zeman
• 2006: Letnia miłość – jako szeryf
• 2006: Jasne błękitne okna – jako Artur, mąż Beaty
• 2007–2008: I kto tu rządzi? – jako Tomek Czajka
• 2007: Prawo miasta – jako ojciec Jagi
• 2009: Randka w ciemno – jako Cezary
• 2010: Trzy minuty. 21:37 – jako malarz
• 2010: Kajínek – jako Dolezal
• 2010: Ratownicy – jako Jan Tarnowski
• 2010: Mika i Alfred ( Podezření) – jako naczelnik Ugro
• 2011: 1920 Bitwa warszawska – jako Bolesław Wieniawa-Długoszowski
• 2011: Sztos 2 – jako Królikowski „Królik”, major SB
• 2012: Paradoks – jako Marek Kaszowski
• 2013: Bezdech – jako Jerzy
• 2015: Pitbull. Nowe porządki – gangster Tomasz Barbasiewicz „Babcia”
• 2016: Powidoki – Władysław Strzemiński
• 2017: Ach śpij kochanie – jako major Olszowy
• 2018: Kobiety mafii – jako Paweł Chyb „Padrino”
• 2019: Planeta singli 3 – Maks Wilczyński
• 2019: Diablo. Wyścig o wszystko – Razor
• 2019: Czarny mercedes – jako Ernst Kluge
• 2020: Psy 3. W imię zasad – Franz Maurer

Scenarzysta filmowy

Autograf Lindy z planu filmowego Crimen (1987)

• 1988: Koniec

Scenarzysta i reżyser teatralny

• 2012: Merlin Mongoł (Teatr Ateneum)
• 2014: Tramwaj zwany pożądaniem (Teatr Ateneum)

Reżyser filmowy

• 1988: Koniec
• 1990: Seszele
• 2000: Sezon na leszcza
• 2006: Jasne błękitne okna

Gościnnie

• 1998: 13 posterunek jako gwiazdor-aktor Bogusław Linda (odc.12)
• 2004: Fala zbrodni jako „Pietia” (odc.15)
• 2015: Przypadki Cezarego P. jako on sam (odc. 11)

Polski dubbing

• 1990: Seszele – jako Uśmiechnięty (postać zagrana przez Grzegorza Ciechowskiego), wysłannik pani Grażyny
• 2001: Głupki z kosmosu – jako Bolok
• 2006: Heroes of Might and Magic V – jako: Agrael/Raelag
• 2010: God of War III – jako Kratos
• 2010: God of War: Duch Sparty – jako Kratos
• 2011: Jeż Jerzy – on sam
• 2012: PlayStation All-Stars Battle Royale – jako Kratos
• 2013: God of War: Wstąpienie – jako Kratos

Reklamy

Wystąpił w kampaniach reklamowych sieci restauracji fast food Burger King, producenta dżinsów Americanos, Powszechnego Towarzystwa Emerytalnego Winterthur, marki telewizyjnych kanałów filmowych Cinemax, suplementu diety Pharmaton Geriavit, producenta wódki Bols Platinum, marki samochodowej Renault i papierosów West.

Dyskografia

Albumy Rok Tytuł Pozycja na liście POL 2005 Las putas melancólicas (oraz Świetliki) Data: 26 września 2005 Wydawca: Universal Music Polska 7

Notowane utwory Rok Tytuł Pozycja na liście LP3 SLiP 2005 „Filandia” (oraz Świetliki) 7 5 2006 „Delikatnienie” (oraz Świetliki) 6 31

Twórczość

• Spagetti dla samotnego mężczyzny. Studio Marka Łebkowskiego, 2004
• z Magdą Umer: Zły chłopiec. Wydawnictwo Pascal, Bielsko-Biała 2015, ISBN 978-83-764-2525-2

Nagrody filmowe i nominacje

Autograf Lindy w Piernikowej Alei Gwiazd w Toruniu

• 1981: Nagroda Złote Lwy 8 FPFF za rolę w filmie Gorączka
• 1987: Nagroda Złote Lwy 12 FPFF za rolę w filmie Magnat
• 1987: Nagroda Złote Lwy 12 FPFF za rolę w filmie Przypadek
• 1988: Nagroda Złote Lwy 13 FPFF za rolę w filmie Kobieta samotna
• 1988: Nagroda Szefa Kinematografii za rolę w filmie Zabij mnie glino
• 1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie Kanalia
• 1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie In flagranti
• 1991: Nagroda Złote Lwy 16 FPFF za rolę w filmie Kroll
• 1991: Nagroda na Festiwal Młodości w Kijowie za film In flagranti
• 1992: Nagroda Złote Lwy 17 FPFF w kategorii:pierwszoplanowa rola męska w filmie Psy
• 1994: Nagroda Valenciennes w kategorii: najlepsza główna rola męska w filmie Psy
• 1995: Nagroda Złote Lwy 20 FPFF w kategorii:pierwszoplanowa rola męska w filmie Tato
• 2000: Nominacja: Orły w kategorii: najlepsza główna rola męska; za rok 1999 dla filmu Pan Tadeusz
• 2001: Srebrny Bilet dla filmu Sezon na leszcza, nagroda Stowarzyszenia „Kina Polskie”
• 2001: Nagroda Złote Lwy 26 FPFF dla filmu Sezon na leszcza w kategorii: najlepszy film komediowy
• 2012: Złota Kaczka w kategorii: Najlepszy aktor filmów sensacyjnych
• 2013: Festiwal Dwa Teatry: Nagroda aktorska za rolę męską w kategorii spektakli Teatru Telewizji – za rolę Jerzego w spektaklu Bezdech w reżyserii Andrzeja Barta

Przypisy

1. ↑ Bogusław Linda w bazie filmpolski.pl
2. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 82.
3. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 84.
4. ↑ a b Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 5.
5. ↑ a b c d Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 101.
6. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 23.
7. ↑ a b c Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 102–103.
8. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 29.
9. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 79.
10. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 35.
11. ↑ B. Kosecka, Bogusław Linda, s. 337.
12. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 41.
13. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 37, 38.
14. ↑ Zawiśliński i Parowski 1994 ↓, s. 81.
15. ↑ Sara w bazie filmpolski.pl
16. ↑ a b Nina Terentiew: Zwierzenia kontrolowane. Warszawa: Prószyński i S-ka, 2004, s. 12. ISBN 83-7337-452-3.
17. ↑ Projekt X. filmpolski.pl. . (pol.).
18. ↑ Co ty wiesz o gotowaniu.
19. ↑ Pożegnanie z Lindą.
20. ↑ Gloria Artis dla aktorów. tvp.info, 5 października 2009. .
21. ↑ M.P. z 2014 r. poz. 757.
22. ↑ Prezydent: To dobre lata dla polskiej kultury / Ordery i odznaczenia / Aktualności / Archiwum Bronisława Komorowskiego / Oficjalna strona Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej , prezydent.pl  .
23. ↑ Pij mleko! Będziesz wielki. wirtualnemedia.pl, 2004-12-06. .
24. ↑ „Jeśli ludzie się kochają, to ich prywatna sprawa. Nie nam wtykać w to nos”. Bogusław Linda Sojusznikiem LGBT. newsweek.pl, 2017-11-14. .
25. ↑ Oskar Maya: Jest jeden powód, dla którego Lindzie od lat uchodzi więcej niż innym aktorom. Za co kochamy „Bogusia”?. natemat.pl, 2017-01-12. . (pol.).
26. ↑ Monika Jaruzelska i Bogusław Linda: najbardziej strzeżony romans lat 80. , plejada.pl, 27 sierpnia 2020   (pol.).
27. ↑ Wszystkie kobiety Lindy , www.se.pl  .
28. ↑ Bogusław Linda ma dwóch synów bliźniaków , OnetKobieta, 25 października 2012   (pol.).
29. ↑ Powidoki w bazie filmpolski.pl .
30. ↑ „Psy 3. W imię zasad”: Linda i Pazura na pierwszych zdjęciach z planu. Onet.pl. .
31. ↑ a b c d e f g Bogusław Linda podpisał kolejny kontrakt reklamowy. plejada.pl, 2015-05-30. . (pol.).
32. ↑ Płyta Las putas melancólicass – Świetliki. muzyka.onet.pl. .
33. ↑ OLiS – sprzedaż w okresie 02.01.2006 – 08.01.2006. olis.onyx.pl. .
34. ↑ LP3 – Statystyki dla wykonawcy Świetliki i Bogusław Linda. lp3.pl. . .
35. ↑ SLiP – Statystyki dla wykonawcy Świetliki feat. Linda. radioszczecin.pl. .
36. ↑ Dwa Teatry: Tango Mrożka i Mewy Akunina najlepsze. Wprost, 2013-06-04. .

Bibliografia

• Stanisław Zawiśliński, Maciej Parowski: Powiedzmy Linda. 1994. ISBN 83-901562-1-0.
• Kosecka B., Bogusław Linda, Słownik filmu pod. R. Syski, Kraków 2005, s. 337–338.
• Wakar J., Wyblakły uśmiech Bogusława Lindy, „Kultura” (dodatek do „Dziennik. Europa-Polska-Świat”), nr z dn. 12.01.2007, s. 76–77.
• Stanisław Zawiśliński, Powiedzmy Linda, Warszawa, Taurus, 1994.

Linki zewnętrzne

• Bogusław Linda w bazie IMDb (ang.)
• Bogusław Linda w bazie Filmweb
• Bogusław Linda w bazie filmpolski.pl
• Bogusław Linda na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
• Bogusław Linda w bazie Akademii Polskiego Filmu

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000118717526
• VIAF: 87348994
• LCCN: no98035973
• GND: 121310752
• BnF: 140384905
• SUDOC: 076469611
• NLA: 41009077
• NKC: pna2006322509
• BNE: XX1612121
• NTA: 203871812
• BIBSYS: 99026516
• PLWABN: 9810574376105606
• NUKAT: n95003322
• J9U: 987007414039605171
• CONOR: 67339875
• KRNLK: KAC2020P6708
• LIH: LNB:CSWO;=BY

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3932735
• VLE: boguslaw-linda

Identyfikatory zewnętrzne:

• identyfikator osoby w bazie „Ludzie nauki” (starej): 305218
• FilmPolski.pl: 113176