Božena Slančíková-Timrava

Obecnie Božena Slančíková-Timrava to temat, który zyskał duże znaczenie w społeczeństwie. Z biegiem czasu wzbudziła zainteresowanie dużej liczby osób ze względu na swój wpływ na różne obszary życia codziennego. Od momentu pojawienia się Božena Slančíková-Timrava wywołał debatę, refleksję, a nawet kontrowersje, co doprowadziło do tego, że dziś poświęca się mu większą uwagę. Biorąc pod uwagę znaczenie, jakie nabyło, ważne jest, aby głębiej zagłębić się w analizę Božena Slančíková-Timrava, zrozumieć jej implikacje i poszukać możliwych rozwiązań. W tym artykule szczegółowo przeanalizujemy ten temat, aby lepiej zrozumieć jego zakres i różne perspektywy, które go otaczają.

Božena Slančíková-Timrava
Božena Slančíková
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

2 października 1867
Polichno

Data i miejsce śmierci

27 listopada 1951
Łuczeniec

Narodowość

słowacka

Język

słowacki

Dziedzina sztuki

literatura piękna

Epoka

realizm

Odznaczenia
Artysta narodowy CSR (1947)
Multimedia w Wikimedia Commons

Božena Slančíková-Timrava, właściwie Božena Slančíková (ur. 2 października 1867 w Polichnie, zm. 27 listopada 1951 w Łuczeńcu) – słowacka pisarka, dramaturg, publicystka, redaktorka, działaczka społeczna, czołowa postać ruchu kobiecego na Słowacji. Znana jest pod pseudonimem Timrava, podpisywała się także „Teta z Polichna”[1]. Timrava została zaczerpnięta od nazwy małego jeziora z fontanną, przy którym lubiła siedzieć podczas pisania.

Tablica pamiątkowa Boženy Slančíkovej–Timravy, Polichno
Tablica pamiątkowa Boženy Slančíkovej–Timravy, Łuczeniec

Życiorys

Božena urodziła się w rodzinie Pavla Slančíka, pastora luterańskiego i jednego ze współzałożycieli Macierzy Słowackiej oraz Evy Márii Honétzy[2]. Miała liczne rodzeństwo i rodziców nie było stać, aby posłać ją do szkół. Przez dwa lata uczyła się w wiejskiej szkole w Polichnie, potem uczył ją ojciec. Mając piętnaście lat uczyła się w szkole z internatem w Bańskiej Bystrzycy, gdzie skończyła IV klasę szkoły miejskiej. W mieście pozostała do 1909 roku, gdy zmarł jej ojciec. W tym czasie próbowała podejmować różne prace. Przez trzy miesiące była towarzyszką zamożnej wdowy w Dolnym Kubinie, a później została opiekunką zbiorów w Słowackim Muzeum Narodowym w Martinie, ale również jedynie przez krótki czas[3]. Zamieszkała z matką w pobliżu plebanii jej brata bliźniaka Bohuslava w Ábelovej. Podczas pobytu w Martinie poznała Elenę Maróthy-Šoltésovą, członkinię słowackiego ruchu kobiecego, która zachęcała ją do zostania pisarką. Niewielkie zarobki z pisania zmusiły ją do podjęcia pracy jako opiekunka w przedszkolu. Na tym stanowisku pracowała w latach 1919–1929. Niewielka pensja i tantiemy zmusiły ją do przeprowadzki w 1945 do Łuczeńca, gdzie zamieszkała z krewnymi. W 1947 roku otrzymała tytuł artysty narodowego – „Národný umelec” ČSR.

Twórczość

Chociaż mieszkała z dala od ośrodków wydarzeń społecznych i kulturalnych, jej horyzonty literackie i kulturowe zostały rozszerzone przez rodzinę, a także przez spotkania z Kolomanem Banšellem, działaczką narodową Emą Goldpergerovą i Oľgą Petényi-Petianovą, matką Štefana Krčméry. Razem z siostrą Ireną wydawała ręcznie pisane czasopismo „Ratolesť”. Zachował się tylko jeden numer, w którym napisała opowiadanie Na vrchoch[4].

Wśród jej pierwszych dzieł znajdowały się wiersze satyryczne, ale później poświęciła się pisaniu głównie powieści i opowiadań, sporadycznie sztuk teatralnych. W swoich pracach doskonale opisywała ludzi i ich mentalność, cechy i myśli, krytykowała współczesne jej problemy polityczne i narodowe, nie wahała się krytykować głównych nurtów myślowych i opisywać trudności wiejskiego życia. Opowieści opierały się głównie na środowisku wiejskim lub działy się w małym miasteczku jej regionu, a wiele z nich opiera się na własnych doświadczeniach i historii z jej życia. Do 1896 roku publikowała swoje prace tylko w czasopismach, a później w wydaniach książkowych[3]. Chociaż miłość często pojawia się w jej pracach jako główny motyw, nigdy nie stała się sentymentalna, ale raczej wskazywała na wyrachowanie, co odróżniało ją od poprzedniej słowackiej prozy. Autorka prozy zaliczanej do drugiej fali realizmu literackiego[1].

Jej eseje o słowackiej literaturze zostały opublikowane w Korešpondencia Timravy a Šoltésovej[5].

Wybrane dzieła

Proza

  • 1907 – Tá zem vábna
  • 1908 – Márnosť všetko
  • 1920 – Dedinské povesti
  • 1928 – Hrdinovia
  • 1930 – Všetko za národ
  • 1937 – Dve doby
  • 1937 – Novohradská dedina
  • 1937 – Výber z diela
  • 1937 – Výber z rozprávok
  • 1938 – Prvé kroky
  • 1952 – Skúsenosť
  • 1953 – Hrdinovia
  • 1956 – Za koho ísť?, polskie wyd. Za kogo wyjść za mąż[6]
  • 1956 – Mojžík a iné rozprávky
  • 1960 – Ťapákovci a iné poviedky
  • 1964 – Ťažké položenie
  • 1967 – Veľké šťastie
  • 1971 – Dielo 1-2
  • 1973 – Bez hrdosti
  • 1985 – Hrdinovia

Dramat

  • 1921 – Chudobná rodina
  • 1923 – Páva
  • 1979 – Ťapákovci

Korespondencja

  • 1952 – Korešpondenia Timravy a Šoltésovej
  • 1994 – Petrus, P. Listy Boženy Slančíkovej Timravy

Przypisy

  1. ↑ a b Božena Slančíková Timrava. Literárne informačné centrum. . (słow.).
  2. ↑ Životopis Boženy Slančíkovej Timravy. Timrava.sk. . (słow.).
  3. ↑ a b Božena Slančíková-Timrava. Databazeknih.cz. . (słow.).
  4. ↑ Božena Slančíková Timrava. Osobnosti.sk. . . (słow.).
  5. ↑ Elena Maróthy-Šoltésová. Zlaty Fond. . (słow.).
  6. ↑ Timrava Božena, Encyklopedia PWN , Wydawnictwo Naukowe PWN .

Bibliografia

Linki zewnętrzne