Byblos

W tym artykule zbadamy temat Byblos z różnych perspektyw i podejść. Byblos jest tematem zainteresowania od dziesięcioleci, a jego znaczenie pozostaje nadal duże. Podczas tej wycieczki zbadamy jego pochodzenie, wpływ na społeczeństwo i jego ewolucję w czasie. Podobnie przeanalizujemy różne opinie i stanowiska istniejące wokół Byblos, a także wyzwania i możliwości, jakie stwarza. Celem tego artykułu jest przedstawienie kompleksowego i wzbogacającego spojrzenia na Byblos, aby zapewnić czytelnikowi głębsze i pełniejsze zrozumienie tego fascynującego i wpływowego tematu.

Byblos
‏جبيل‎
Ilustracja
Państwo

 Liban

Muhafaza

Dżabal Lubnan

Gmina

Kada Dżubajl

Populacja 
• liczba ludności


44 379

Nr kierunkowy

+961(9)

Położenie na mapie Libanu
Mapa konturowa Libanu, blisko centrum u góry znajduje się punkt z opisem „Byblos”
Ziemia34°07′25″N 35°39′04″E/34,123611 35,651111
Multimedia w Wikimedia Commons
Hasło w Wikisłowniku
Strona internetowa
Byblos[a]
Obiekt z listy światowego dziedzictwa UNESCO
Ilustracja
Państwo

 Liban

Typ

kulturowy

Spełniane kryterium

III, IV, VI

Numer ref.

295

Region[b]

Kraje arabskie

Historia wpisania na listę
Wpisanie na listę

1984
na 8. sesji

  1. ↑ Oficjalna nazwa wpisana na listę UNESCO
  2. ↑ Oficjalny podział dokonany przez UNESCO

Byblos (arab. جبيل, Dżubajl, dialekt libański: Dżbejl; fen. Gebal; asyr. Gubla) – miasto w środkowym Libanie na wybrzeżu Morza Śródziemnego, centrum administracyjne dystryktu Kada Dżubajl.

Liczy około 21 tys. mieszkańców (2006), głównie maronitów, istnieje też mniejszość szyicka.

Stałe osadnictwo istnieje tu od 8000 lat, co czyni Byblos jednym z najdłużej nieprzerwanie zamieszkałych miast na świecie[1].

Historia

Miejsce to stale zamieszkane od czasów neolitycznych, przez tysiąclecia ściśle związane jest z legendami i historią obszaru śródziemnomorskiego. Byblos jest też bezpośrednio łączone z powstaniem i upowszechnieniem alfabetu fenickiego, podłoża współczesnego alfabetu.
Powstało jako osada rybacka w VI tysiącleciu p.n.e. Od III tysiąclecia p.n.e. znane jako wielki fenicki ośrodek handlowy, gdzie prowadzono handel cedrem i wapieniami ze starożytnym Egiptem, skąd sprowadzano w zamian m.in. papirus. Greckie słowo byblos oznaczało papirus i stąd nazwa nadana miastu prawdopodobnie przez greckich handlarzy, którzy ściągali do Byblos po ten surowiec. Miasto było też ważnym ośrodkiem religijnym dzięki słynnej w czasach antycznych świątyni Baalat Gubal zbudowanej w IV tysiącleciu p.n.e.[2] W XXIII wieku p.n.e. zostało podbite przez Amorytów, a w 1725 p.n.e. zajęte przez Hyksosów[3]. W 1580 p.n.e. Egipcjanie podbili Byblos i całe wybrzeże pozwalając miastu na rozwój handlu przez następne stulecia aż do najazdów Ludów Morza w XIII wieku p.n.e.[2] Od X wieku p.n.e. Byblos było zdobywane przez kolejne imperia – asyryjskie, babilońskie, perskie, greckie Aleksandra Macedońskiego i rzymskie. W 636 roku podbite przez wojska arabskie, a w 1104 przez Krzyżowców. W 1289 zdobyte przez mameluków pod wodzą sułtana Bajbarsa. W XV wieku podbite przez Imperium Osmańskie[3].

Zabytki

Na terenie wykopalisk odkryto ślady kolejnych istniejących w tym miejscu cywilizacji, m.in.:

  • Neolityczne domostwa – tell na którym poświadczone są warstwy neolityczne z ok. 6600 roku p.n.e., gdzie znajdują się ślady zabudowy w postaci prostokątnych domów o podłogach i ścianach wykonanych z ubitej gliny. Na niniejszym stanowisku odkryto również pochówki w dużych naczyniach.
  • Świątynia Baalat Gubal (opiekunki miasta) – zbudowana ok. 2800 p.n.e. była w ciągu dwóch tysięcy lat wielokrotnie przebudowywana. Obecnie widoczna na wzgórzu budowla i pozostałości prowadzącej do niej kolumnady pochodzą z czasów cesarstwa rzymskiego.
  • Świątynia w kształcie litery L, pochodząca z 2700 r. p.n.e., z której odkopano fundamenty.
  • Świątynia Obelisków z początków II tysiąclecia p.n.e.
  • Szybowe groby królewskie z II tysiąclecia p.n.e., których odnaleziono dziewięć. Niektóre z odkrytych w nich sarkofagów znajdują się w Muzeum Narodowym w Bejrucie: wśród nich sarkofag króla Ahirama z napisem wykonanym alfabetem wczesnofenickim (uważany za najstarszy zapis w języku fenickim).
  • Studnia królewska znajdująca się w głębokim obniżeniu w centrum wykopalisk, źródło zaopatrywało mieszkańców w wodę od początków zasiedlenia tych terenów aż do końca epoki hellenistycznej.
  • Rzymski teatr – częściowo odbudowany.
  • Zamek krzyżowców z XII wieku – odbudowany, znajdujący się przy wejściu na teren wykopalisk.
  • Katedra św. Jana Chrzciciela, kościół w stylu romańskim z trzema apsydami, którego budowę rozpoczęli krzyżowcy w 1115 r.

Miasta partnerskie

Byblos
Wzgórze świątyni Baalat Gubal
Świątynia w kształcie L
Świątynia obelisków
Świątynia obelisków
Studnia królewska
Wzgórze świątyni Baalat Gubal
Jeden z sarkofagów królewskich
Świątynia Baalat Gubal
Zamek perski
Zamek perski
Zamek krzyżowców
Katedra św. Jana Chrzciciela z 1115 r.
Katedra św. Jana Chrzciciela – baptysterium
Widok z zamku krzyżowców na meczet
Spojrzenie na port

Przypisy

  1. ↑ UNESCO World Heritage Centre, Byblos , UNESCO World Heritage Centre (ang.).
  2. ↑ a b Terry Carter, Lara Dunston, Amelia Thomas: Lonely Planet Syria & Lebanon. Wyd. 3. Londyn: Lonely Planet, 2008, s. 308. ISBN 978-1741046090.
  3. ↑ a b Marsha E. Ackermann, Michael J. Schroeder, Janice J. Terry, Jiu-Hwa Lo Upshur, Mark F. Whitters: Encyclopedia of World History. T. 1. Nowy Jork: Facts on File Inc., 2008, s. 58. ISBN 978-0-8160-6386-4.

Bibliografia


Obiekty z listy Światowego Dziedzictwa UNESCO w Libanie

Liban