Cis Henrykowski

W dzisiejszym świecie Cis Henrykowski stał się tematem zainteresowania zarówno ekspertów, jak i ogółu społeczeństwa. Dzięki swojemu wpływowi na różne aspekty społeczeństwa Cis Henrykowski przykuł uwagę społeczności globalnej i wywołał szeroką debatę na temat jego konsekwencji. Od momentu powstania do ewolucji na przestrzeni czasu, Cis Henrykowski pozostawił niezatarty ślad w historii i spowodował szereg znaczących zmian w różnych obszarach. W tym artykule przyjrzymy się bliżej wpływowi Cis Henrykowski i zbadamy jego wiele aspektów, aby lepiej zrozumieć jego dzisiejsze znaczenie.

Cis Henrykowski
pomnik przyrody ustanowiony 6 kwietnia 1992
Ilustracja
Państwo

 Polska

Nazwa systematyczna

Taxus baccata

Obwód

425 cm

Położenie na mapie gminy wiejskiej Lubań
Mapa konturowa gminy wiejskiej Lubań, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Cis Henrykowski”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej nieco na dole znajduje się punkt z opisem „Cis Henrykowski”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, po lewej nieco u góry znajduje się punkt z opisem „Cis Henrykowski”
Położenie na mapie powiatu lubańskiego
Mapa konturowa powiatu lubańskiego, u góry nieco na lewo znajduje się punkt z opisem „Cis Henrykowski”
Ziemia51°10′17,28″N 15°13′05,92″E/51,171467 15,218311
Multimedia w Wikimedia Commons

Cis Henrykowski – cis „Henryk” (niem. Eibe von Hennersdorf) – okaz drzewa z gatunku cis pospolity, od 1945 roku będący najstarszym drzewem na terenie Polski[1]. Jego wiek w roku 1987 oszacowano na około 1250 lat[2]. W 1992 roku dr. Cezary Pacyniak ocenił wiek drzewa na 1253 lata, choć w 2020 r. wyceniono go na 1270 lat. Inne źródła podają nawet, że wiek cisu wynosi od 1300 do 1500 lat. Cis Henrykowski wysoki jest na 15 m, i szeroki na 4,25 m (dawniej 5 m)[3]. Drzewo chronione jest przez znajdujący się wokół niego drewniany płot oraz system monitoringu.[4]

Położenie

Rośnie przy ścianie szczytowej stodoły w gospodarstwie nr 293 we wsi Henryków Lubański w województwie dolnośląskim[5].

Historia

Początki ochrony drzewa sięgają XIV w. za czasów panowania Władysława Jagiełły, król miał wtedy zagrozić: Jeśliby kto by wszedł w las, drzewa jakie znajdują się wielkiej ceny jaką jest cis (…), porąbał, ten może być przez pana albo dziedzica, a na rękojemstwo tym, którzy oń prosić będą, ma być oddan.

Drzewo zostało uszkodzone przez żołnierzy w 1813 roku, przez pocisk artyleryjski w 1945 roku oraz podczas huraganu w 1989[5] – zniszczona została wtedy odnoga, obwód zmniejszył się z 5 m do 1,5 m[6].

W latach 90. XX wieku drzewo przeszło kurację zabezpieczającą[5].

Rozporządzeniem Wojewody Jeleniogórskiego nr 8 z dnia 6 kwietnia 1992 r. cis w Henrykowie Lubańskim został ustanowiony pomnikiem przyrody (Dz. Urz. Woj. Jel. Nr 8 z dnia 6 kwietnia 1992 r. poz. 69)[7].

W 2013 roku drzewo miało obwód 425 cm i 10,5 m wysokości[8].

W 2016 podjęto prace zmierzające do poprawy stanu drzewa[9][10]. Korzenie drzewa zabezpieczono przed gryzoniami, zbudowano specjalne rusztowanie, zainstalowano zraszacze i zamgławiacze, co ma przygotować drzewo do letnich upałów. W 2020 r. drzewo wypuściło nowe pędy i igły[6].


Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Cisy (Taxus baccata L.). 2002-11-04. . . (pol.).
  2. ↑ Włodzimierz Seneta: Dendrologia. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1987, s. 38. ISBN 83-01-07011-0.
  3. ↑ Opowieść o cisie Henryku – najstarszym drzewie i żywym organizmie w Polsce. – Regionalne Centrum Edukacji Ekologicznej (pol.).
  4. ↑ Cis Henrykowski, Henryków Lubański - polska-org.pl , polska-org.pl .
  5. ↑ a b c Słownik geografii turystycznej Sudetów. redakcja Marek Staffa. T. 2: Pogórze Izerskie. Cz. 1: A-Ł. Wrocław: Wydawnictwo I-BiS, 2003, s. 282. ISBN 83-85773-60-6.
  6. ↑ a b Henryk zazielenił się na wiosnę. Uratowali najstarsze drzewo w Polsce. „Liczymy, że będzie żył jeszcze wiele lat”. TVN24 Wrocław, 2020-04-25. . (pol.).
  7. ↑ Formy Ochrony Przyrody na terenie województwa dolnośląskiego – rejestr pomników przyrody. Regionalna Dyrekcja Ochrony Środowiska we Wrocławiu. .
  8. ↑ Krzysztof Borkowski: Polskie Drzewa. Wyd. I. Poznań: DALPO, 2014, s. 184. ISBN 978-83-61766-08-7. (pol.).
  9. ↑ Na ratunek pomnikowemu cisowi
  10. ↑ Usycha najstarsze polskie drzewo

Bibliografia

Linki zewnętrzne