Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy

W tym artykule zbadamy fascynujący świat Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy, zajmując się jego najważniejszymi i interesującymi aspektami. Od jego wpływu na obecne społeczeństwo po jego historyczne korzenie, dokładnie przeanalizujemy różne punkty widzenia otaczające Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy. Dzięki podejściu multidyscyplinarnemu zbadamy różnorodne perspektywy istniejące wokół tego tematu, oferując naszym czytelnikom szerokie i wzbogacające spojrzenie. Ponadto zaprezentujemy studia przypadków i referencje, które zilustrują trafność i znaczenie Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy we współczesnym kontekście. Przygotuj się na podróż pełną odkryć i wiedzy o Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy!

Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy
Ilustracja
Brama cmentarna
Państwo

 Polska

Miejscowość

Bydgoszcz

Adres

ul. gen. Stanisława Grzmota-Skotnickiego 2
85-163 Bydgoszcz

Typ cmentarza

wojenny

Data otwarcia

1946

Zarządca

Miasto Bydgoszcz

Położenie na mapie Bydgoszczy
Mapa konturowa Bydgoszczy, w centrum znajduje się punkt z opisem „Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, blisko centrum na lewo u góry znajduje się punkt z opisem „Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy”
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego
Mapa konturowa województwa kujawsko-pomorskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy”
Ziemia53°07′02″N 18°01′15″E/53,117222 18,020833
Multimedia w Wikimedia Commons

Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy – martyrologiczna nekropolia w Bydgoszczy.

Lokalizacja

Cmentarz znajduje się we wschodniej części parku na Wzgórzu Wolności w Bydgoszczy.

Historia

Cmentarz Bohaterów Bydgoszczy został założony w 1946 r. na obszarze 0,66 ha[1]. Znajduje się w miejscu, gdzie od 1913 r. stała wieża Bismarcka, przemianowana w 1920 r. na wieżę Wolności i wysadzona w powietrze w 1928 r. decyzją bydgoskiej rady miejskiej, gdyż uznano ją za symbol pruskiego nacjonalizmu[2].

Nekropolia kryje zwłoki 1169 mieszkańców Bydgoszczy zamordowanych w okresie okupacji hitlerowskiej na terenie miasta (m.in. na Starym Rynku), w Dolinie Śmierci i w lasach podmiejskich. Zwłoki te ekshumowano w latach 1946–1948 i uroczyście pochowano na cmentarzu[1].

Charakterystyka

W punkcie centralnym nekropolii znajduje się urna z prochami 100 bydgoszczan rozstrzelanych w Otorowie w październiku 1939 r. Na cmentarzu pochowano m.in. rozstrzelanych w dniu 5 października 1939 radców miejskich: Kazimierza Beyera, Jana Góralewskiego i inż. Tadeusza Janickiego, kilkudziesięciu nauczycieli rozstrzelanych 1 listopada 1939 w Dolinie Śmierci oraz księży, przedstawicieli wolnych zawodów, rzemieślników i robotników.

W centralnej części cmentarza znajdują się symboliczne groby prezydentów miasta z okresu międzywojennego, zamordowanych przez hitlerowców: Leona Barciszewskiego i Bernarda Śliwińskiego, a także dziennikarza i radnego Konradego Fiedlera, kupca Mariana Maczugi, wiceprezydenta Bydgoszczy Mieczysława Nawrowskiego, komendanta Straży Obywatelskiej Stanisława Pałaszewskiego i proboszcza parafii farnej Józefa Schulza. Nieopodal znajduje się tablica pamiątkowa i urna z prochami bydgoszczan zamordowanych w obozach koncentracyjnych[1].

W północnej części cmentarza wznosi się krzyż z ołtarzem polowym, a w części północno-zachodniej, na cokole - tablica ku czci Żydów bydgoskich (1949, proj. Piotr Triebler). Niedaleko bramy cmentarnej znajduje się pomnik (z 1985 r.) ku czci 50 żołnierzy i oficerów Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej zamordowanych w Boryszewie koło Sochaczewa 22 września 1939 za rzekomy udział w tzw. „Krwawej Niedzieli” w Bydgoszczy w dniu 3 września 1939[1].

Brama cmentarna jest darem rzemieślników bydgoskich z 1967 r. Jest ozdobiona emblematem Krzyża Grunwaldu i herbu miasta Bydgoszczy oraz dwoma stylizowanymi krzyżami[1].

Galeria

  • Kwatery
    Kwatery
  • Tablice pamiątkowe
    Tablice pamiątkowe
  • Aleja modrzewiowa
    Aleja modrzewiowa
  • Nagrobki
    Nagrobki
  • Pomnik ku czci bydgoszczan - ofiar obozów hitlerowskich
    Pomnik ku czci bydgoszczan - ofiar obozów hitlerowskich
  • Symboliczne mogiły zamordowanych prezydentów Bydgoszczy: Bernarda Śliwińskiego i Leona Barciszewskiego
    Symboliczne mogiły zamordowanych prezydentów Bydgoszczy: Bernarda Śliwińskiego i Leona Barciszewskiego
  • Tablica przy bramie wejściowej
    Tablica przy bramie wejściowej
  • Tablica ku czci Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej
    Tablica ku czci Bydgoskiego Batalionu Obrony Narodowej
  • Ołtarz, na którym odbywają się okolicznościowe nabożeństwa
    Ołtarz, na którym odbywają się okolicznościowe nabożeństwa
  • Zapomniana mogiła poświęcona tragicznej śmierci 30 harcerek, 70 gimnazjalistów i studentów rozstrzelanych przez Niemców
    Zapomniana mogiła poświęcona tragicznej śmierci 30 harcerek, 70 gimnazjalistów i studentów rozstrzelanych przez Niemców

Zasłużeni

Niektóre osoby, szczególnie zasłużone dla Bydgoszczy i regionu upamiętnione na cmentarzu[3]:

Osoba Rok urodzenia Rok śmierci Uwagi
Stefan Balcer 1894 1939 Nauczyciel. Po skończeniu Seminarium Pedagogicznego (1919) w Tucholi wstąpił do Wojska Polskiego. Walczył w wojnie polsko-bolszewickiej 1919–1920. Ranny w nogi leczył się w szpitalu w Bydgoszczy. W 1921 r. został nauczycielem, a następnie kierownikiem szkoły powszechnej przy ul. Fordońskiej. 5 lat pracował w szkołach polskich w Niemczech (na Ziemi Złotowskiej i w Babimoście) i rok w Gdańsku - Nowym Porcie. W międzyczasie pracował w Bydgoszczy, a w 1938 r. w Liceum Pedagogicznym w Grudziądzu. Wakacje 1939 r. spędził w Bydgoszczy. Aresztowany 9 września, internowany i rozstrzelany w Dolinie Śmierci.
Leon Barciszewski 1883 1939 Działacz polonijny w Niemczech. Polski konsul w Essen. Prezydent Gniezna, a w latach 1932–1939 prezydent Bydgoszczy. Dobry gospodarz dbający o wszechstronny rozwój miasta. Za jego kadencji dokończono budowę szpitala na Bielawach i elektrowni na Jachcicach. Aresztowany, więziony przez gestapo, rozstrzelany prawdopodobnie na Jachcicach. Na Wełnianym Rynku znajduje się jego pomnik, a w katedrze i przy ul. Wały Jagiellońskie 10 – tablice pamięci.
Konrad Fiedler 1886 1939 Dziennikarz. Od 1921 w Bydgoszczy. Redaktor „Dziennika Bydgoskiego” i „Gazety Bydgoskiej”. Autor licznych artykułów o historii Bydgoszczy i Pomorza, recenzent teatralny, radny miejski. Współorganizator TMMB i Rady Artystyczno-Kulturalnej. Prezes Stronnictwa Narodowego i Syndykatu Dziennikarzy Pomorskich. Działacz Polskiego Towarzystwa Krajoznawczego. 4 września 1939 r. członek Zarządu Straży Obywatelskiej. Aresztowany, wkrótce zamordowany. Data i miejsce śmierci nieznane. Patron ulicy na osiedlu Bohaterów w Fordonie.
Jan Klein 1885 1940 Ksiądz, proboszcz parafii w Solcu Kujawskim. W 1920 r. w imieniu rządu polskiego przejął władzę z rąk Niemców i przez rok sprawował funkcję komisarycznego burmistrza. Kustosz Biblioteki Miejskiej w Bydgoszczy. W latach 1923–1925 dyrektor Muzeum Miejskiego. Autor licznych publikacji o tematyce bydgoskiej. Patron ulicy na osiedlu Przylesie w Fordonie.
Bernard Śliwiński 1883 1941 Powstaniec Wielkopolski. 20 stycznia 1920 r. na czele 6. Pułku Strzelców Wielkopolskich wyzwalał Bydgoszcz. W latach 1922–1932 prezydent Bydgoszczy. Za jego rządów zbudowano m.in. elektrownię na Jachcicach. Kawaler Orderu Virtuti Militari V klasy i Francuskiej Legii Honorowej. Aresztowany w 1939 r., zmarł w obozie jenieckim.
Józef Schulz 1884 1940 Powstaniec Wielkopolski. Od 1931 w Bydgoszczy. Proboszcz parafii farnej. Kapelan więźniów. Działał w Stowarzyszeniu Ochrony Kobiet i Misji Dworcowej, przewodniczący Młodzieży Katolickiej. Współzałożyciel Straży Obywatelskiej. Aresztowany, wywieziony do obozu koncentracyjnego w Buchenwaldzie. Zginął śmiercią męczeńską w bunkrze. Patron ulicy na Błoniu.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996
  2. ↑ Romaniuk Marek: Wieża Bismarcka w Bydgoszczy. Materiały do dziejów kultury i sztuki Bydgoszczy i regionu. Zeszyt 6. Pracownia Dokumentacji i Popularyzacji Zabytków Wojewódzkiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy. Bydgoszcz 2001
  3. ↑ http://www.bydgoszcz.pl/miasto/poznaj_miasto/bydgoska_aleja_zasluzonych.aspx?page=4 dostęp 20-04-2010

Zobacz też

Bibliografia

  • Umiński, Janusz: Bydgoszcz. Przewodnik, Regionalny Oddział PTTK „Szlak Brdy” Bydgoszcz 1996

Linki zewnętrzne

Cmentarze Bydgoszczy
Cmentarze komunalne
Cmentarze katolickie
Cmentarze ewangelickie
Cmentarze żydowskie
Cmentarze martyrologiczne

Herb Bydgoszczy