Dywizja Kawalerii „Zaza”

Dywizja Kawalerii „Zaza” – wielka jednostka kawalerii Wojska Polskiego improwizowana w toku kampanii wrześniowej 1939.

Dywizja Kawalerii „Zaza” została sformowana 18 września 1939 roku^[1] przez gen. bryg. Zygmunta Podhorskiego ps. „Zaza” w okolicach Białowieży w Puszczy Białowieskiej z oddziałów Podlaskiej i Suwalskiej Brygady Kawalerii, którym udało się przebić z okrążenia z okolic Zambrowa i Ostrowi Mazowieckiej^[2].

Zgodnie z decyzją gen. Podhorskiego brygady kawaleryjskie miały maszerować na południe, aby połączyć się z wojskami walczącymi na terenie województwa lubelskiego. Dywizja maszerowała po równych osiach w kierunku Czeremchy. Po kilku utarczkach z Niemcami kawaleria weszła w lasy nadleśnictwa Nurzec. 24 września osiągnęła przeprawy na Bugu. Po całodziennych walkach odparte zostało natarcie czołgów niemieckich, a w nocy z 24 na 25 września Dywizja przeprawiła się przez Bug pod Mielnikiem.

25 września po południu maszerowała dalej na południe, omijając Białą Podlaską od zachodu. Po odpoczynku 26 września w rejonie miejscowości Sokole, Dywizja wywalczyła przeprawy na Wieprzu pod Kijanami, w Zawieprzycach i Spiczynie.

28 września przyszedł rozkaz podporządkowania Dywizji dowódcy SGO „Polesie” gen. bryg. Franciszkowi Kleebergowi. W składzie SGO "Polesie" wzięła udział w dniach 2-5 października w ostatniej bitwie wojny obronnej 1939 pod Kockiem i Wolą Gułowską, gdzie skapitulowała wraz z resztą SGO.

• Kwatera Główna
• Brygada Kawalerii „Plis”
• Brygada Kawalerii „Edward”
• batalion piechoty „Wilk” – mjr Adam Wilczyński
• batalion piechoty „Olek” – mjr Władysław Święcicki

• dowódca dywizji - gen. bryg. Zygmunt Podhorski
• szef sztabu - mjr dypl. Edward Boniecki

• Ludwik Głowacki: Działania wojenne na Lubelszczyźnie w roku 1939. Wyd. 2. Lublin: Wydawnictwo Lubelskie, 1986. ISBN 83-222-0377-2.
• Tadeusz Jurga: Wojsko Polskie: krótki informator historyczny o Wojsku Polskim w latach II wojny światowej. Regularne jednostki Wojska Polskiego w 1939: organizacja, działania bojowe, uzbrojenie, metryki związków operacyjnych, dywizji i brygad. T. 7. Warszawa: Wydawnictwo Ministerstwa Obrony Narodowej, 1975.