Elżbieta Barszczewska

W artykule, który prezentujemy poniżej, chcemy zagłębić się w fascynujący świat Elżbieta Barszczewska. Idąc tym tropem, zbadamy jego pochodzenie, ewolucję w czasie i jego znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie. Elżbieta Barszczewska był przedmiotem debaty i badań ekspertów z różnych dziedzin, którzy dostarczyli cennej wiedzy, która pozwala nam lepiej zrozumieć jego wpływ na nasze życie. W tym artykule zachęcamy Cię do zastanowienia się nad Elżbieta Barszczewska i odkrycia aspektów, o których być może nie miałeś pojęcia w tym temacie.

Elżbieta Barszczewska
Ilustracja
Elżbieta Barszczewska, odbitka fot. z 1945
Imię i nazwisko

Elżbieta Maria Barszczewska-Wyrzykowska

Data i miejsce urodzenia

29 listopada 1913
Warszawa

Data i miejsce śmierci

14 października 1987
Warszawa

Zawód

aktorka

Współmałżonek

Marian Wyrzykowski

Lata aktywności

1934–1981

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy II klasy Złoty Krzyż Zasługi Złoty Krzyż Zasługi Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka Nagrody Państwowej Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” Odznaka honorowa „Za Zasługi dla Warszawy” (złota)
Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Elżbieta Barszczewska jako Wanda Porębska w scenie z filmu Płomienne serca (1937)
Elżbieta Barszczewska w roli Justyny Orzelskiej w filmie Nad Niemnem (1939)
Grób Elżbiety Barszczewskiej na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie

Elżbieta Maria Barszczewska-Wyrzykowska (ur. 29 listopada 1913[1][2] w Warszawie, zm. 14 października 1987 tamże) – polska aktorka teatralna i filmowa.

Życiorys

Życiorys

Urodziła się w rodzinie Witolda Tadeusza Barszczewskiego (1867–1926)[3] i Marii Heleny Szumskiej (1880–1951)[4]. Maturę zdała w 1932 w warszawskim XI Państwowym Gimnazjum Żeńskim im. Marii Konopnickiej. Zamierzała wstąpić do Szkoły Nauk Politycznych, ale ostatecznie zdecydowała się na studia aktorskie. Warszawski Państwowy Instytut Sztuki Teatralnej (tam poznała również swego przyszłego męża) ukończyła w 1934[5]. W tym samym roku zadebiutowała na scenie Teatru Polskiego rolą Heleny w Śnie nocy letniej Szekspira w reżyserii Leona Schillera[6].

W drugiej połowie lat 30. uznanie krytyki i dużą popularność przyniosły jej role filmowe, przede wszystkim Stefci Rudeckiej w Trędowatej (1936), Beaty Wilczur i jej córki Marii w Znachorze (1937), Bronki Mossakowskiej w Dziewczętach z Nowolipek (1937) czy Elżbiety Bieckiej w Granicy (1938)[7].

Do 1939 występowała na scenach Teatrów Towarzystwa Krzewienia Kultury Teatralnej (TKKT) oraz gościnnie w Teatrze Narodowym. W czasie okupacji pracowała w jako kelnerka w kawiarniach Café Bodo oraz U Aktorek[8]. Brała udział w konspiracyjnym życiu teatralnym. W marcu 1941 aresztowana przez Niemców w związku ze sprawą zabójstwa Igo Syma[9]. Po wojnie pracowała w Teatrze Polskim (1945–62), w Teatrze Narodowym (1962–65) i od 1965 do 1987 ponownie w Teatrze Polskim. Od 1971 była członkiem Obywatelskiego Komitetu Odbudowy Zamku Królewskiego w Warszawie[10].

23 sierpnia 1980 roku dołączyła do apelu 64 uczonych, pisarzy i publicystów do władz komunistycznych o podjęcie dialogu ze strajkującymi robotnikami[11].

Ostatnia premiera, która była udziałem aktorki, to Wspomnienie według Johna Murrela z rolą Sarah Bernhardt. W Teatrze Telewizji wystąpiła w Pieśniach Marie de France.

Była żoną aktora Mariana Wyrzykowskiego, z którym miała syna Juliusza, również aktora.

Zmarła w Warszawie, pochowana na cmentarzu Powązkowskim (Aleja Zasłużonych-1-98)[12].

Wybrane spektakle teatralne

Filmografia

Na dużym ekranie zadebiutowała jeszcze jako studentka w filmie Co mój mąż robi w nocy… w reżyserii Michała Waszyńskiego; dzięki delikatnej urodzie, głosowi o ciekawej barwie i talentowi szybko zdobyła popularność i uznanie publiczności i krytyki, stała się gwiazdą. W latach 1934–1939 zagrała w filmach:

Po wojnie zagrała tylko w jednym filmie – Rytmie serca (1977) w reż. Zbigniewa Kamińskiego[13].

Pracowała między innymi z takimi aktorami jak Mieczysława Ćwiklińska, Stefan Jaracz, Kazimierz Junosza-Stępowski, Stanisława Wysocka.

Ordery i odznaczenia

Nagrody

  • Nagroda Ministra Spraw Zagranicznych za rolę Ofelii na Festiwalu Szekspirowskim (1947)
  • Nagroda Państwowa II stopnia „za działalność aktorską w minionym 10-leciu” (1955)[19]
  • Nagroda m.st. Warszawy za całokształt pracy artystycznej w minionym 10-leciu (1955)
  • Nagroda m.st. Warszawy za całokształt pracy artystycznej (1960)
  • Nagroda Wydawnictwa Stowarzyszenia PAX im. Włodzimierza Pietrzaka (1972)
  • Nagroda „Homo Varsoviensis ’76” – nagroda tygodnika „Stolica” (1977)
  • Nagroda Ministra Kultury i Sztuki I stopnia za wybitne osiągnięcia w dziedzinie aktorstwa (1977)

Przypisy

  1. ↑ Genealodzy PL Genealogia, Akta stanu cywilnego parafii rzymskokatolickiej św. Barbary w Warszawie. Akt 311/1918 , metryki.genealodzy.pl .
  2. ↑ Stanisław Łoza (red.), Czy wiesz kto to jest?, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe : na zam. Zrzeszenia Księgarstwa, 1983, s. 26.
  3. ↑ Cmentarz Stare Powązki: BARSZCZEWSCY, Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne .
  4. ↑ Cmentarz Stare Powązki: HANIA SZUMSKA, Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne .
  5. ↑ Ida Świerkocka: Śladami gwiazd II RP. Miejsca, ludzie, historie. Warszawa: Skarpa Warszawska, 2017, s. 12. ISBN 978-83-63842-50-5.
  6. ↑ Ida Świerkocka: Śladami gwiazd II RP. Miejsca, ludzie, historie. Warszawa: Skarpa Warszawska, 2017, s. 14. ISBN 978-83-63842-50-5.
  7. ↑ Monika Mokrzycka-Pokora, Elżbieta Barszczewska, Twórcy , Culture.pl .
  8. ↑ Wacław Wiernicki: Wspomnienia o warszawskich knajpach. Prószyński i S-ka, 1994, s. 82. ISBN 83-902520-0-7.
  9. ↑ Władysław Bartoszewski, Warszawski pierścień śmierci, Warszawa 1970, s. 106.
  10. ↑ "Biuletyn Zamek", nr 17a, 19 czerwca 1971, s. 4.
  11. ↑ Apel (dokument KSS KOR, Archiwum Opozycji IV/04.05.43 )
  12. ↑ Cmentarz Stare Powązki: MARIAN WYRZYKOWSKI, Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne .
  13. ↑ Rytm serca (1977) , FilmPolski .
  14. ↑ M.P. z 1950 r. nr 6, poz. 58 „za zasługi położone dla Narodu i Państwa w dziedzinie kultury i sztuki”
  15. ↑ M.P. z 1946 r. nr 145, poz. 283 „za zasługi w dziedzinie sztuki dramatycznej na terenie kraju”.
  16. ↑ M.P. z 1953 r. nr 106, poz. 1422 „za zasługi w dziedzinie sztuki teatralnej – w związku z 40-leciem pracy Państwowego Teatru Polskiego w Warszawie”.
  17. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 - Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 - na wniosek Ministra Kultury i Sztuki - wymieniona jako Wyrzykowska Elżbieta.
  18. ↑ Elżbieta Barszczewska, Encyklopedia teatru polskiego (osoby) .
  19. ↑ Nagrody Państwowe za osiągnięcia w dziedzinie nauki, postępu technicznego, literatury i sztuki. „Życie Warszawy”. Rok XII, Nr 173 (3656), s. 5, 22 lipca 1955. Warszawa: Instytut Prasy „Czytelnik”. . 

Bibliografia

  • Elżbieta Barszczewska. W: Witold Filler, Lech Piotrowski: Poczet aktorów polskich: Od Solskiego do Lindy. Warszawa: 1998, s. 14–16. ISBN 83-87571-54-7.

Linki zewnętrzne