Fandom mangi i anime

W tym artykule poruszymy temat Fandom mangi i anime, który stał się dziś bardzo istotny. Od samego początku Fandom mangi i anime przyciąga uwagę ekspertów i ogółu społeczeństwa, wywołując debaty i refleksje na temat jego znaczenia i wpływu w różnych obszarach. Przez lata Fandom mangi i anime ewoluował i dopasowywał się do zmian zachodzących w społeczeństwie, stając się tematem stałego zainteresowania. W tym sensie istotne jest dogłębne przeanalizowanie różnych aspektów związanych z Fandom mangi i anime, od jego historycznego pochodzenia po dzisiejszy wpływ, aby zrozumieć jego wpływ i zasięg w społeczeństwie.

Fandom mangi i animesubkultura społeczności fanów mangi i anime. Nazywana także społecznością miłośników japońskich komiksów i filmów animowanych.

Charakterystyka

Cosplayerzy podczas konwentu fanów mangi i anime Niucon w dniach 8–10 sierpnia 2014 roku we Wrocławiu

Fandom mangi i anime jest tzw. subkulturą.

Członkowie fandomu mangi i anime charakteryzują się spędzaniem dużej ilości czasu na swoim hobby (oglądaniem anime, czytaniem mangi), a także kontaktami z innym fanami, online lub w świecie rzeczywistym. Niektórzy biorą udział w aktywnościach takich jak cosplay, fansubbing/skanlacja czy pisanie fanfiction (dojinshi), tworzenie fanartu lub wydawanie fanzinów. Niektórzy fani mangi i anime nie uważają się za członków fandomu, gdyż nie uczestniczą w wydarzeniach w świecie rzeczywistym; nie ma jednak zgody czy uczestniczenie w takich wydarzeniach jest wymagane by daną osobę określić jako członka fandomu lub nie. Podobnie, niektórzy fani i członkowie fandomu uważają się za otaku (japoński termin oznaczający pasjonata, zwykle utożsamiany z fandomem mangi i anime), ale inni uważają to określenie za pejoratywne. Na Internecie istnieją liczne strony i fora dla fandomu mangi i anime, a w świecie rzeczywistym, kluby i konwenty. Członkowie fandomu mangi i anime często deklarują swoją przynależność do niego ubiorem, zwłaszcza w postaci przypinek(inne języki)z motywami z anime i mang.

Z subkulturą fanów mangi i anime powiązane są subkultury fanów demosceny, fantastyki i japońskiej muzyki (zwłaszcza J-rocka), a także style ubioru takie jak gothic lolita, visual kei, cross-dressing czy ganguro.

Fandom mangi i anime znacząco przyczynił się do popularyzacji tych mediów poza Japonią i ich sukcesu komercyjnego; równocześnie jednak fani mangi i anime często naruszają prawo autorskie, kopiując, dzieląc się i tłumacząc te media (związane jest to często z brakiem dostępu do tych mediów, lub ich wystarczającej ilości, zwłaszcza w języku innym niż japoński i angielski). Wiele popularnych lub klasycznych tytułów nie jest dostępnych legalnie w krajach takich jak Polska, zwłaszcza w j. polskim.

Historia

Świat

Historia fandomu mangi i anime sięga lat 70.; w Japonii powstał m.in. w związku z działalnością fanów serialu Space Battleship Yamato(inne języki). W USA fandom związany z fantastyką zaczął kształtować się już dekadę wcześniej i fandom japoński zawdzięcza swoje powstanie pewnym wzorcom amerykańskim (takim jak pisanie listów w celu obrony serialu Star Trek: Seria oryginalna), aczkolwiek w latach późniejszych to fandom japoński zaczął kształtować amerykański (i światowy) fandom mangi i anime na swoje podobieństwo. Za najstarszą, międzynarodową generację fanów mangi i anime uważa się generację narodzoną w latach 60.

Lata 90. określa się jako okres eksplozji popularności tych mediów, powiązany z równoczesnym wzrostem ich fandomu. Jeden z najstarszych amerykańskich konwentów fanów mangi i anime, A-Kon(inne języki), zadebiutował w 1990 r. i zgromadził niecałe 400 osób, nieco ponad dekadę później miał już ok. 10 000 uczestników. Największym na świecie konwentem fanów jest japoński Comiket, który przyciąga ok. pół miliona uczestników.

Polska

 Osobny artykuł: Fandom mangi i anime w Polsce.

Fandom mangi i anime istnieje też w Polsce, gdzie według większości badaczy pojawił się w połowie lata 90. Na początku tej dekady anime emitowała stacja Polonia 1, później dołączył do niej Polsat (znaczącą rolę odgrywały także wypożyczalnie kaset VHS i popularyzacja Internetu). Za znaczące w formowaniu fandomu mangi i anime uważa się działalność i publikacje Roberta „Mr. Roota” Korzeniewskiego, w tym jego artykuły, opublikowane na łamach czasopism o grach komputerowych „Gambler” i „Secret Service”, gdzie po raz pierwszy w polskich mediach opisano przeglądowo fenomen mangi i anime. W tym roku powstał też w Polsce pierwszy klub mangi i anime, „Kawaii” (wydający pierwszy polski fanzin mangi i anime, o tej samej nazwie); w ciągu najbliższych kilku lat liczba podobnych klubów znacznie wzrosła.

W 1996 powstały pierwsze polskie strony internetowe poświęcone tematyce mangi anime, i pierwszy polskie internetowe forum dla tej tematyki. W 1997 powstały w Polsce pierwsze czasopismo branżowe nt. mangi i anime (Kawaii i Animegaido), i odbył się pierwszy w Polsce konwent fanów tej tematyki (Manga no Sekai w Gdyni). W 1997 roku członkowie gdyńskiego fandomu stworzyli pierwszy polski fansub anime; dekadę później, tworzeniem fansubów do anime zajmowało się blisko sto grup fanowskich. W 1998 powstał pierwszy polski fanowski teledysk anime (anime music video, AMV). Tworzono też fanowskie mangi.

W ostatnich latach dekady 90. powstało też wiele polskich firm zajmujących się dystrybucją anime, mangi i powiązanych produktów (np. założone w 1996 wydawnictwo Japonica Polonica Fantastica, które wydało w tym roku mangę Aż do nieba, pierwsza mangę legalnie wydaną i przetłumaczoną w Polsce) Przełom wieku był okresem profesjonalizacji fandomu mangi i anime, zaczęły powstawać legalnie zarejestrowane kluby i większe konwenty. Wraz z postępującą informatyzacją polskiego społeczeństwa, powstała na początku dekady strona internetowa anime.com.pl stała się „nieoficjalnym centrum polskiego fandomu”.

Równocześnie jednak na przełomie tysiąclecia fandom mangi i anime musiał mierzyć się z krytyką w mediach, co wynikało w dużej mierze z szoku kulturowego starszych pokoleń po ich spotkaniu z japońskimi „bajkami” i brakiem wiedzy, że komiks i film animowany mogą być przeznaczone dla starszych odbiorców.

Wraz z rozwojem społeczności fandomu mangi i anime w Polsce, zwiększyła się liczba i wielkość konwentów polskich; już na początku pierwszej dekady XXI wieku w Polsce odbywał się przeciętnie jeden konwent miesięcznie, a po kilku latach rocznie liczba konwentów sięgnęła ok. trzydziestu. Duże polskie konwenty mangi i anime aktywne w ostatnich latach to m.in. BAKA i Magnificon.

Pod koniec lat 90. liczebność polskiej społeczność mangi i anime szacowano na ok. 10 000–15 000 osób, W połowie drugiej dekady XXI wieku, wynosiła ona 100 000 osób. Zwiększyła się też liczba wydawnictw mangowych i dostępność tytułów anime. Reczulski, pisząc w 2023, uważa, że fandom mangi i anime „jest obecnie w zjawiskiem normalnym i powszechnym oraz stanowi jeden z czołowych elementów polskiej kultury młodzieżowej, wywierający olbrzymi wpływ na język, zainteresowania czy styl ubioru polskich nastolatków”.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Reczulski 2023 ↓, s. 106
  2. a b c d e f g Anna Juozulinas, Fandom mangi i anime w Polsce, „Argumenta Historica” (9), 2022, ISSN 2353-0839 (pol.).
  3. a b c Łukasz Reczulski, Paula Gamus, Historia łódzkiego fandomu mangi i anime w latach 1995–2010, „Acta Universitatis Lodziensis. Folia Librorum”, 21, 2015, DOI10.18778/0860-7435.21.03, ISSN 2450-1336 (ang.).
  4. Siuda i Koralewska 2014 ↓, s. 141–148
  5. a b c Aleksandra Kościuch, Konwent jako karnawał fanów mangi i anime, „Okolice. Rocznik Etnologiczny”, 7 (1), 2009, s. 27–51.
  6. Reczulski 2023 ↓, s. 207–208, 219, 227, 243–244, 249
  7. Reczulski 2023 ↓, s. 174
  8. Reczulski 2023 ↓, s. 261
  9. Siuda i Koralewska 2014 ↓, s. 44–45, 115–116, 150–152, 155–156, 230–237
  10. Reczulski 2023 ↓, s. 234–236, 249–250, 259–261
  11. Chiquan Guo, Chengyan Zeng, Anime and Manga Fandom in the 21st Century: A Close-Up View, IGI Global, 2020, s. 480–496, ISBN 978-1-7998-1048-3 (ang.).
  12. Tim Eldred, From Out of the Darkness… | CosmoDNA , 22 czerwca 2013 (ang.).
  13. Siuda i Koralewska 2014 ↓, s. 152–153
  14. a b Andrea Horbinski, What You Watch Is What You Are? Early Anime and Manga Fandom in the United States, „Mechademia: Second Arc”, 12 (1), 2019, s. 11–30, DOI10.5749/mech.12.1.0011, ISSN 1934-2489, JSTOR10.5749/mech.12.1.0011.
  15. Siuda i Koralewska 2014 ↓, s. 139–140
  16. Siuda i Koralewska 2014 ↓, s. 162
  17. Siuda i Koralewska 2014 ↓, s. 154–155
  18. Dan Kopf, Tokyo’s Comiket, not Comic-Con, is the biggest fan convention in the world , Quartz, 21 lipca 2018 (ang.).
  19. Dariusz Brzostka i inni red., „Chińskie bajki”: fandom mangi i anime w Polsce, Wydanie I, Seria: Paralele: Folklor-Literatura-Kultura, Toruń: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Mikołaja Kopernika, 2019, ISBN 978-83-231-3976-8 .
  20. Aleksandra Kościuch, Jacy jesteśmy fajni. Fandom mangi i anime w Polsce , 17 listopada 2011 (pol.).
  21. Reczulski 2023 ↓, s. 46, 58–59, 62–63, 113–114
  22. Siuda i Koralewska 2014 ↓, s. 193
  23. Reczulski 2023 ↓, s. 64–66, 115–116, 122–126, 130–133, 141
  24. Reczulski 2023 ↓, s. 208
  25. Reczulski 2023 ↓, s. 149, 153–154, 192, 201–203, 225
  26. Reczulski 2023 ↓, s. 165–166, 172
  27. Reczulski 2023 ↓, s. 70–73
  28. Reczulski 2023 ↓, s. 108–110, 182, 189
  29. Reczulski 2023 ↓, s. 219, 222, 243–244
  30. Reczulski 2023 ↓, s. 223
  31. Teledysk ten można obejrzeć na YouTube: https://www.youtube.com/watch?v=hCQu88D3_kA.
  32. Reczulski 2023 ↓, s. 215-217, 240
  33. Reczulski 2023 ↓, s. 68–70
  34. Reczulski 2023 ↓, s. 203, 252, 254
  35. Reczulski 2023 ↓, s. 96–97
  36. Reczulski 2023 ↓, s. 79–96
  37. Reczulski 2023 ↓, s. 267
  38. Reczulski 2023 ↓, s. 193, 196, 257
  39. Konwenty fanów mangi , Wszystko o anime i mandze, 23 października 2012 (pol.).
  40. Reczulski 2023 ↓, s. 173, 175
  41. Reczulski 2023 ↓, s. 265
  42. Reczulski 2023 ↓, s. 266

Bibliografia