Gorzynek oliwkowy

Dzisiaj chcemy porozmawiać o Gorzynek oliwkowy. Jest to temat, który w ostatnim czasie zyskał ogromne znaczenie i ważne jest, aby go dogłębnie przestudiować, aby zrozumieć jego wpływ na nasze społeczeństwo. W tym artykule zbadamy różne aspekty Gorzynek oliwkowy, od jego pochodzenia i ewolucji po wpływ na różne obszary. Ponadto przeanalizujemy różne perspektywy istniejące w Gorzynek oliwkowy, aby zaoferować wszechstronną i obiektywną wizję. Bez wątpienia Gorzynek oliwkowy to temat, który zachęca nas do refleksji i debaty i jesteśmy pewni, że ten artykuł wzbogaci naszych czytelników.

Gorzynek oliwkowy
Xenopipo uniformis[1]
(Salvin & Godman, 1884)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

wróblowe

Podrząd

tyrankowce

Rodzina

gorzykowate

Podrodzina

gorzyki

Plemię

Piprini

Rodzaj

Xenopipo

Gatunek

gorzynek oliwkowy

Synonimy
  • Chloropipo uniformis Salvin & Godman, 1884
Podgatunki
  • X. u. duidae (Chapman, 1929)
  • X. u. uniformis (Salvin & Godman, 1884)
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[2]

Zasięg występowania
Mapa występowania
Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Gorzynek oliwkowy[3] (Xenopipo uniformis) – gatunek małego ptaka z rodziny gorzykowatych (Pipridae). Występuje w północnej części Ameryki Południowej. Niezagrożony wyginięciem. Wyróżniono dwa podgatunki.

Taksonomia

Gatunek opisali po raz pierwszy Osbert Salvin i Frederick DuCane Godman pod nazwą Chloropipo uniformis. Holotyp pochodził z góry Roraima. Choć na rok 2020 przez IOC gorzynek oliwkowy umieszczany jest w rodzaju Xenopipo, autorzy Cotingas and Manakins (2011) zastosowali jeszcze klasyfikację włączającą go do rodzaju Chloropipo[4], podobnie jak i autorzy Handbook of the Birds of the World (tom 9, 2004)[5]. Wedle American Ornithologists’ Union (1983) X. uniformis tworzy nadgatunek wraz z gorzynkiem zielonawym (X. holochlora), jednak Mayr i Phelps (1967) sugerują, że nie są oczywiste pokrewieństwa omawianego gatunku z innymi gorzykami[4]. Wyróżnia się dwa podgatunki[4][6].

Podgatunki i zasięg występowania

IOC wyróżnia następujące podgatunki[6]:

Gorzynek oliwkowy zasiedla wilgotne, skarłowaciałe górskie lasy wtórne, zdominowane przez zaczerniowate, a także mszyste lasy porastające zbocza tepui. Spotyka się go na wysokości 800–2100 m n.p.m., jednokrotnie odnotowany na zakrzewionej sawannie na południu Wenezueli[4].

Morfologia

Rozpoznawanie

Długość ciała wynosi 13,5–14 cm. W porównaniu do innych przedstawicieli rodzaju, gorzynek oliwkowy ma długi ogon i ze względu na ograniczony zasięg występowania jest łatwo rozpoznawalny. Jasna obrączka oczna odróżnia ten gatunek od samicy gorzynka czarnego (X. atronitens). Także podobną w upierzeniu samicę gorzyka rogatego (Ceratopipra cornuta) wyróżniają mniejsze rozmiary, krótsze skrzydła, żółte nogawice i brązowe do różowopomarańczowych nogi oraz nieco wydłużone pióra na karku[4].

Morfologia

Nie występuje wyraźny dymorfizm płciowy. Nie wyróżniając się na tle rodzaju Xenopipo, gorzynek oliwkowy jest ptakiem przysadzistym, o grubej szyi, z szerokim u nasady dziobem i stosunkowo długimi skrzydłami i ogonem. U dorosłego wierzch ciała jasnooliwkowy, lotki ciemnobrązowe. Sterówki szarobrązowe z oliwkowymi obrzeżeniami. Pierś oliwkowa, jaśniejsza od wierzchu ciała. Gardło żółtooliwkowe. Brzuch w środku żółty, z dużą ilością wplecionych zielonych piór. Pokrywy podskrzydłowe i lotki III rzędu białożółte, jednak ta cecha rzadko widoczna jest w terenie. Niewyraźna obrączka oczna przybiera barwę białawą do żółtawej. Osobniki młodociane przypominają dorosłą samicę[4]. Jedyną informacją o pierzeniu u dorosłych ptaków jest odnotowanie faktu, że 8 spośród 23 ptaków zebranych w lutym w południowej Wenezueli (dane z 1998) przechodziło pierzenie piór okrywowych. Jedna samica, trzymana w Muzeum Historii Naturalnej w Chicago i odłowiona w środku listopada, przechodziła pierzenie lotek I rzędu. Mało informacji o nieopierzonych częściach ciała, wszystkie pochodzą z MHN w Chicago. Tęczówka opisywana jako „ciemna” lub brązowa. Nogi i stopy oraz dziób szare do ciemnoszarych lub szarobrązowych[4].

Wymiary (długości) podane w mm przedstawia poniższa tabela[4].

Podgatunek Skrzydło Ogon Dziób Skok
X. u. uniformis ♂ 75–83 51–54 15 15–18
X. u. uniformis ♀ 75–77 50–51 13,96–15,01 14,02–17,09
X. u. duidae ♂ 76–81 52–53 — —
X. u. duidae ♀ 75–77 49–51 — —

Zachowanie

Bardzo słabo poznany gatunek, podobnie jak i cały rodzaj Xenopipo. Zwykle X. uniformis przesiaduje samotnie i w ciszy, nie zwracając na siebie uwagi, w środkowej lub niższej cienistej warstwie lasu. Regularnie odwiedza skraje lasu z owocującymi przedstawicielami zaczerniowatych, gdzie przyłącza się do innych gorzyków, tanagr z rodzaju Tanagra oraz drozdów. Steven L. Hilty zasugerował, że gorzynek oliwkowy może bronić terytorium skupionego wokół zasobów pożywienia[7].

Głos

Jeden z lepiej opisanych aspektów zachowania. Samiec odzywa się (celem zwabienia samicy – advertising call) przenikliwym, ale nie głośnym priiiiiiiII, wyraźnie wzrastającym na końcu, zwykle wydawanym w długich odstępach czasu; niekiedy poprzedzony serią głośnych, gwałtownych stu-tu-tu-tu-tu, lub krótkich chip!. Doniesiono także o częstym odzywaniu się zurrt!. Gorzynek oliwkowy wyraźnie reaguje na odtwarzany dźwięk jego gatunku[4].

Lęgi

Autorzy HBW wspominają, że lęgi tego gatunku są całkowicie nieopisane[5]. Z roku 1982 pochodzi informacja o osobniku młodocianym, zebranym późnym marcem i przechodzącym właśnie pierzenie z szaty młodocianej na dorosłą, natomiast z roku 1988 notatka o osobnikach obu płci, które w południowej Wenezueli w listopadzie i późnym lutym były w kondycji rozrodczej[7].

Status

Przez IUCN gatunek klasyfikowany jest jako najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku[2]. Na rok 2003 uznawany był za dość pospolity w Wenezueli. Rzadki w Gujanie i prawdopodobnie bardzo rzadki w północnej Brazylii[7]. Jest brany pod uwagę jako trigger species przy wyznaczaniu ostoi ptaków IBA przez BirdLife International. Z obszarów chronionych występuje w trzech parkach narodowych Wenezueli: Canaima, Duida-Marahuaca i Jaua-Sarisariñama. Spotykany także na obszarze pięciu gór lub tepui uznanych za pomnik przyrody[8].

Przypisy

  1. ↑ Xenopipo uniformis, Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b Xenopipo uniformis, The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  3. ↑ Systematyka i nazwy polskie za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Piprini Rafinesque, 1815 (wersja: 2020-05-18). Kompletna lista ptaków świata . Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. .
  4. ↑ a b c d e f g h i j k Kirwan i Green 2011 ↓, s. 268.
  5. ↑ a b Snow, D.: Olive Manakin (Chloropipo uniformis). del Hoyo, J., Elliott, A., Sargatal, J., Christie, D.A. & de Juana, E. (eds.) (2013). Handbook of the Birds of the World Alive . Lynx Edicions, 2004. .
  6. ↑ a b F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Cotingas, manakins, tityras, becards. IOC World Bird List (v10.2). . (ang.).
  7. ↑ a b c Kirwan i Green 2011 ↓, s. 269.
  8. ↑ Olive Manakin Xenopipo uniformis. BirdLife International. .

Bibliografia

Linki zewnętrzne