Inflacja

Inflacja (łac. inflatio – nadęcie) – proces trwałego wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce. Skutkiem tego procesu jest spadek siły nabywczej pieniądza krajowego. Zjawiskiem przeciwnym do inflacji jest deflacja.

Inflacja na świecie w 2019 r.

Mierzenie inflacji

Miarą inflacji jest stopa inflacji, czyli roczna zmiana procentowa wskaźnika cen. Najczęściej pod terminem inflacja rozumie się zmianę wskaźnika cen konsumpcyjnych, czyli inflację konsumencką. Do mierzenia inflacji używa się również innych wskaźników cen, np. wskaźnika cen produkcyjnych (inflacja producencka). W Polsce statystyki inflacji obliczane są przez GUS i NBP. Inflacja bazowa obliczana jest przez NBP w celu pomiaru długofalowych trendów, więc pomija ceny ulegające częstym zmianom.

Stopę inflacji oblicza się przez porównanie poziomu wskaźnika cen w dwóch okresach, bieżącym (t) i poprzednim (t-1):

π = P t / P t − 1 − 1 {\displaystyle \pi =P_{t}/P_{t-1}-1}

Najczęściej inflację podaje się w układzie rok bieżący do roku poprzedniego (r/r), miesiąc bieżący do miesiąca poprzedniego (m/m), a także miesiąc bieżący do tego samego miesiąca roku poprzedniego. Wzrost inflacji jest więc tym większy im wyższy bieżący poziom cen, a niższy poziom cen w okresie poprzednim. Natomiast po okresach wysokiego wzrostu cen stopa inflacji może maleć wskutek tzw. efektu wysokiej bazy, choćby ceny dalej rosły. Na przykład wzrost wskaźnika cen z poziomu 100 do 110 w przeciągu roku oznacza 10% inflację (110 / 100 = 1,10). Jeśli w kolejnym roku wskaźnik wzrośnie do 120, to inflacja wyniesie już tylko 9% (120 / 110 = 1,09).

Interpretując wyniki obliczeń warto pamiętać, że stała inflacja oznacza wykładniczy wzrost poziomu cen. Na przykład utrzymująca się inflacja na poziomie 2,5% w przeciągu dekady spowoduje wzrost poziomu cen do 1,025^10 = 1,28, czyli o 28%.

Przyczyny inflacji

Skutki inflacji

Rodzaje inflacji

Według kryterium tempa:

Według kryterium przyczyny:

Według kryterium przejawiania się oraz skutków:

Według kryterium zależności od innych kategorii makroekonomicznych:

Według kryterium czynnika czasu:

Według kryterium całokształtu stosunków ekonomicznych w kraju:

Wielkie kryzysy inflacyjne

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Bank centralny może wpływać na działalność kredytową banków komercyjnych, sterując popytem na pieniądz i jego podażą, poprzez:

Przypisy

  1. ↑ Słownik Wyrazów Obcych. slownik-online.pl. .
  2. ↑ Marek Belka: XVI. W: Elementarne zagadnienia ekonomii. Roman Milewski (redaktor naukowy). Wyd. II. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2005, s. 414 i n. ISBN 83-01-14437-8.
  3. ↑ OlivierO. Blanchard OlivierO., Macroeconomics. A European perspective, 4th edition, Harlow, England 2021, s. 36, ISBN 978-1-292-36090-4, OCLC 1245957343  .
  4. ↑ Mankiw, N. Gregory: Macroeconomics. Worth, 2002, s. 22–32, seria: wyd. 5.
  5. ↑ NBP, Słownik ekonomiczny  .
  6. ↑ Gregory Mankiw: Principles of Economics. Cengage Learning, 2017, s. 496–498. ISBN 978-1-305-58512-6.
  7. ↑ NBP, Statystyka – Inflacja bazowa  .
  8. ↑ Henry Hazlitt: Inflacja. Wróg publiczny nr 1. Warszawa: Fijorr Publishing Company, 2007, s. 3–4.
  9. ↑ A spectre returns. „The Economist”, s. 71, 23 April 2022. 
  10. ↑ Matthew Bishop: Essential economics: an A–Z guide. New York: Bloomberg Press, 2009, s. 164. ISBN 978-1-57660-351-2.
  11. ↑ Stanisław Owsiak: Podstawy nauki finansów. Warszawa: Polskie Wydawnictwo Ekonomiczne, 2002, s. 194–195.
  12. ↑ W Zimbabwe lipcowa stopa inflacji 231 mln proc.
  13. ↑ Zimbabwe pokonało hiperinflację i będzie mieć prawdziwy bank centralny.

Bibliografia

Linki zewnętrzne

Kontrola autorytatywna (pojęcie ekonomiczne):Encyklopedia internetowa: