Isztar

Wygląd przypnij ukryj Isztar
bogini wojny i miłości
Ilustracja
Bogini Isztar na pieczęci akadyjskiej
Inne imiona

Inana, Issar

Występowanie

mitologia sumeryjska

Teren kultu

starożytna Mezopotamia

Szczególne miejsce kultu

Uruk

Rodzina
Ojciec

Anu lub Nanna (Sin) lub Enlil lub Enki

Rodzeństwo

Ereszkigal

Tzw. „waza Isztar” z wizerunkiem nagiej bogini w otoczeniu zwierząt (wielorożna tiara na głowie jest symbolem boskości); Larsa; pocz. II tys. p.n.e.; zbiory Luwru (AO 17000) Terakotowa płytka z przedstawieniem Isztar; Esznunna; pocz. II tys. p.n.e.; zbiory Luwru (AO 12456) detal z kudurru (steli) króla babilońskiego Meli-Szipaka, ukazujący ośmioramienną gwiazdę – symbol bogini Isztar

Isztar (sum. Inana, asyr. Issar) – w mitologii mezopotamskiej bogini wojny i miłości, z czasem główna i jedyna licząca się bogini panteonu mezopotamskiego; jej kult rozpowszechnił się szeroko na całym obszarze starożytnego Bliskiego Wschodu – w Syrii i Fenicji (Asztarte) oraz Anatolii (Szauszka); w Babilonii czczona głównie w Uruk w świątyni E-ana („Dom nieba”).

Pochodzenie

Sumeryjskie imię bogini – „Inana” („Inanna”) – wywodzi się prawdopodobnie z domniemanego Nin-anna („Pani Nieba”) i występuje również w formie Innin. Znak dla zapisania imienia Inany (węgar z pierścieniem) znany jest już z najstarszych tekstów pisanych.

Imię Isztar (wcześniej Esztar) w języku akadyjskim jest spokrewnione z imieniem południowoarabskiego (męskiego) bóstwa Attar oraz z imieniem syryjskiej bogini Astarte (biblijna Asztoret), z którymi to bóstwami była niewątpliwie łączona.

Główne przekazy dotyczące Inany przedstawiają ją jako córkę boga Ana, blisko związaną z sumeryjskim miastem Uruk. Według innej tradycji była uważana za córkę boga księżyca Nanny (Sina) i siostrę boga słońca Utu (Szamasza). W odmiennych przekazach uchodziła za córkę Enlila a nawet Enkiego. Siostrą Inany była bogini Ereszkigal, królowa świata podziemnego Kur. Jej wezyrem (posłanką) była bogini Ninszubur.

Inana nie ma stałego małżonka, ten fakt jest związany z tym, że jest boginią miłości cielesnej. Nawet z Dumuzim, który często jest określany jako jej „umiłowany”, łączą ją niejasne stosunki, ostatecznie to ona ponosi odpowiedzialność za jego śmierć. Również nie przypisywano jej dzieci (z jednym możliwym wyjątkiem – bogiem Szara).

Wydaje się bardzo prawdopodobne, że w klasycznej postaci bogini Inanny/Isztar zsynkretyzowano pewną liczbę pierwotnie niezależnych bogiń lokalnych. Najważniejszą z nich była Inanna z Uruk. W Uruk znajdowała się główna świątynia Inanny (E-ana – „Dom nieba”). Jednakże istniały też inne lokalne odmiany tej bogini, otoczone niezależnym kultem: Inanna z Zabalam (w północnej Babilonii), Inanna z Agade (szczególnie czczona przez królów dynastii z Agade), Inanna z Kisz oraz Isztar z Niniwy i Isztar z Arbeli w Asyrii.

Inana była również po przyjacielsku łączona z boginią Nanają i wraz z nią czczona w Uruk i w Kisz.

Charakterystyka bóstwa

W „osobowości” Inanny/Isztar można wyodrębnić 3 niezależne postaci (aspekty):

Symbolika bóstwa

W sztuce Inana przedstawiana jest jako bogini-wojownik, często uskrzydlona, w pełnym uzbrojeniu, albo też otoczona nimbem z gwiazd.

Zwierzęciem Isztar był lew, a jej symbolem gwiazda lub tarcza z gwiazd. W Uruk symbol gwiazda, jako symbol opiekuńczy Isztar, był tatuowany na przegubie ręki osobom usługującym w świątyni, zarówno mężczyznom jak i kobietom. W pewnym okresie symbolem mogła być też rozeta.

zapis imienia Inanna w piśmie klinowym (okres nowosumeryjski, XXI wiek p.n.e.)

zapis imienia Inanna/Isztar w piśmie klinowym (okres nowoasyryjski, VII wiek p.n.e.)

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Mity sumeryjskie, tłum. Krystyna Szarzyńska, Wydawnictwo Agade, Warszawa 2000, s. 171.
  2. ↑ hasło Issar (deity), w: Assyrian empire builders - People, gods and places. ucl.ac.uk. . (ang.).
  3. ↑ H. W. F. Saggs, Wielkość i upadek Babilonii, Warszawa 1973, PIW, s. 238.

Bibliografia

Kontrola autorytatywna (osoba):Encyklopedia internetowa: