Jamkówka kurczliwa

Nazwa Jamkówka kurczliwa była przez lata przedmiotem zainteresowania i debaty, czy to ze względu na jej wpływ na społeczeństwo, znaczenie w określonej dziedzinie, czy też wpływ na kulturę popularną. Ponieważ zainteresowanie Jamkówka kurczliwa stale rośnie, konieczne jest zrozumienie jego znaczenia i roli w różnych aspektach życia. W tym artykule szczegółowo zbadamy Jamkówka kurczliwa, analizując jego wpływ, znaczenie i sposób, w jaki ukształtował znany nam świat. Od powstania do dzisiejszej ewolucji, Jamkówka kurczliwa odegrał znaczącą rolę w różnych dziedzinach i niezwykle ważne jest zbadanie go z różnych perspektyw, aby docenić jego prawdziwy zakres.

Jamkówka kurczliwa
ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

żagwiowce

Rodzina

pniarkowate

Rodzaj

pniarek

Gatunek

jamkówka kurczliwa

Nazwa systematyczna
Fomitopsis ramentacea (Berk. & Broome) V. Spirin & J. Vlasák
Studies in Mycology 107: 227 (2024)
Multimedia w Wikimedia Commons

Jamkówka kurczliwa (Fomitopsis ramentacea (Berk. & Broome) V. Spirin & J. Vlasák) – gatunek grzybów z rodziny pniarkowatych (Fomitopsidaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji: Antrodia, Fomitopsidaceae, Polyporales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy opisali go w 1879 r. Miles Joseph Berkeley i Christopher Edmund Broome, nadając mu nazwę Polyporus ramentaceus. W 2024 r. V. Spirin i J. Vlasák przenieśli go do rodzaju Fomitopsis (pniarek)[1]. Ma jeszcze kilkanaście innych synonimów. Niektóre z nich[2]:

  • Bjerkandera ramentacea (Berk. & Broome) Teixeira 1992
  • Cartilosoma ramentaceum (Berk. & Broome) Teixeira 1986
  • Cartilosoma subsinuosum (Bres.) Kotl. & Pouzar 1958
  • Coriolellus ramentaceus (Berk. & Broome) Domański 1971

Stanisław Domański w 1965 r. podał polską nazwę chrząstnik kurczliwy, Władysław Wojewoda w 2003 r. uznał ją za nieodpowiednią i zarekomendował nazwę jamkówka kurczliwa[3]. Obydwie są niespójne z aktualną nazwą naukową[1]

Morfologia

Bazydiokarp

Grzyb kortycjoidalny o jednorocznym, rozpostartym owocniku do 4 mm grubości, zwykle małym i zaokrąglonym, przyrośniętym, twardym. Brzeg wąski, biały i kłaczkowaty, u starych i suchych okazów często podwinięty. Powierzchnia porów początkowo biała, potem płowożółta do słomkowej lub nierównomiernie żywiczno-brązowa. Pory kanciaste, u małych okazów 1–2 na mm, o szerokości 1–2 mm u starszych okazów. Subikulum białe i twarde, o grubości 1 mm, warstwa rurek o grubości do 4 mm grubości, tej samej barwy co kontekst, żywiczna, u starych okazów krucha. Owocnik ma gorzki smak[4].

Cechy mikroskopowe

System strzępkowy dimityczny. Strzępki generatywne liczne, bezbarwne, ze sprzążkami, cienkie do grubościennych, częściowo lekko żelatynizowane w KOH, umiarkowanie lub rozgałęzione, o średnicy 2,5–5 µm. Strzępki szkieletowe pełne lub grubościenne, proste, niepodzielone, powszechne w subikulum, rozproszone w tramie, o średnicy do 6 µm. Cystydy brak, ale liczne są wrzecionowate, bezbarwne, cienkościenne cystydiole o wymiarach 15–25 × 4–5 µm, zwłaszcza w niedojrzałym hymenium. Podstawki 30–40 × 8–10 µm, maczugowate, z 4 sterygmami i sprzążkami bazalnymi. Bazydiospory 9–11 × 4,5–5 µm, cylindryczne do wąskoelipsoidalnych, bezbarwne, cienkościenne, gładkie, w odczynniku Melzera nieamyloidalne[4].

Występowanie i siedlisko

Występuje w Europie, Azji i Ameryce Północnej[5]. W Polsce do 2003 r. podano stanowiska w Choczewie, Puszczy Białowieskiej i Międzyrzeczu Podlaskim[3], w późniejszych latach podano następne. Najbardziej aktualne stanowiska podaje internetowy atlas grzybów. Znajduje się w nim na liście gatunków zagrożonych i wartych objęcia ochroną[6].

Nadrzewny grzyb saprotroficzny[3]. Rośnie na martwym drewnie drzew iglastych, najczęściej sosnowym, rzadziej świerkowym[3], w Portugalii podano jego występowanie także na cyprysach. Powoduje intensywną brunatną zgniliznę martwych drzew iglastych[4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d Index Fungorum (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum (ang.).
  3. ↑ a b c d Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 57, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ a b c L. Ryvarden, R.L. Gilbertson, European polypores. Part 1, „Synopsis Fungorum”, 6, Mycobank, 1993, s. 1–387 .
  5. ↑ Występowanie Fomitopsis rmamentacea na świecie (mapa) , gbif.org (ang.).
  6. ↑ Aktualne stanowiska Antrodia ramentacea w Polsce , grzyby.pl (pol.).