Jan Brejski

W tym artykule poruszymy temat Jan Brejski, który wzbudził duże zainteresowanie w dzisiejszym społeczeństwie. Jan Brejski to temat, który wpływa na różne obszary życia codziennego, od polityki i ekonomii, po kulturę i edukację. Jest to temat budzący debatę, refleksję i krytykę, który bez wątpienia ma fundamentalne znaczenie dla zrozumienia współczesnej rzeczywistości. W tym artykule będziemy badać różne aspekty Jan Brejski, analizując jego wpływ, konsekwencje i znaczenie w dzisiejszym świecie. Ponadto przedstawimy różne perspektywy i opinie ekspertów na temat Jan Brejski, aby zaoferować pełną i wzbogacającą wizję tego tematu, który jest dziś tak aktualny.

Jan Brejski
Ilustracja
Jan Brejski 1907
Data i miejsce urodzenia

28 lutego 1863
Patschewo, Królestwo Prus

Data i miejsce śmierci

10 grudnia 1934
Toruń, Polska

Wojewoda pomorski
Okres

od 27 lipca 1920
do 16 maja 1924

Poprzednik

Stefan Łaszewski

Następca

Stanisław Wachowiak

Odznaczenia
Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski
Multimedia w Wikimedia Commons

Jan Brejski (ur. 20 lutego 1863 w Pączewie, zm. 10 grudnia 1934 w Toruniu[1]) – działacz narodowy i polonijny, dziennikarz, wydawca, działacz państwowy II Rzeczypospolitej, poseł na Sejm Ustawodawczy, wojewoda pomorski.

Życiorys

Uczęszczał do gimnazjum w Pelplinie, Chełmnie i Starogardzie, skąd został wydalony za prace w tajnej polskiej organizacji uczniowskiej. Gimnazjum ukończył w Krakowie. Na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Jagiellońskiego ukończył polonistykę i języki wschodnie[2]. W trakcie studiów, w latach 1891–1993, pracował jako dziennikarz w „Głosie Narodu”[3] i „Kurierze Polskim” w Krakowie, później przeniósł się do Bochum w Westfalii. Następnie wraz z bratem Antonim był od 1893 redaktorem „Wiarusa Polskiego”, pisma adresowanego do Polonii, założonego trzy lata wcześniej w Bochum przez księdza dr Franciszka Lissa[3][4][5]. Był założycielem lub inicjatorem wielu organizacji polonijnych, m.in. Zjednoczenia Zawodowego Polaków i Związków Polaków w Niemczech (1894)[3][4]. W Bochum od 1983 był właścicielem księgarni „Wiarus Polski”[3]. W 1894 został redaktorem „Gazety Toruńskiej”[4]. Formalnie sprawował stanowisko redaktora do 1903, faktycznie do 1915[6]. W 1900 przejął w Toruniu od Sylwestra Buszczyńskiego „Gazetę Toruńską” i „Przyjaciela”, ale jednocześnie nie przerwał swej pracy w Bochum.

W latach 1908–1916 z okręgu kościersko-starogardzko-tczewskiego pełnił mandat posła do parlamentu pruskiego. Był aktywnym członkiem Koła Polskiego[6]. Podczas pertraktacji pokojowych po I wojnie światowej dostał się do Paryża, gdzie zabiegał, by Pomorze w całości przyznano Polsce. Po uzyskaniu niepodległości został posłem do Sejmu Ustawodawczego RP z listy Narodowego Stronnictwa Robotników a w latach 1919–1920 pełnił funkcję podsekretarza stanu w Ministerstwie byłej Dzielnicy Pruskiej[6][7]. W latach 1920–1924 piastował urząd wojewody pomorskiego w Toruniu[7]. Następnie osiadł w Lille, gdzie wydawał „Wiarusa Polskiego”. W grudniu 1934 wrócił do Torunia ażeby poddać się operacji[2], lecz tego samego miesiąca zmarł[8].

Był właścicielem i mieszkańcem kamienicy nr 16 przy ulicy Wola Zamkowa w Nowym Mieście w Toruniu[9].

Został pochowany został na cmentarzu parafii św. Jakuba przy ul. Antczaka w Toruniu[7].

Miał czterech braci: Józefa, Antoniego (redaktora, wydawcę i działacza społeczno-politycznego), bliźniaków Ignacego i Izydora (lekarza)[10].

Odznaczenia

Przypisy

  1. ↑ Jędrzyński 2010 ↓, s. 24, 26.
  2. ↑ a b Józef Podgóreczny. Jan Brejski. „Litery”. Nr 7, s. 27, 1962. Gdańsk: Wydawnictwo Prasowe RSW „Prasa”. . 
  3. ↑ a b c d Pepliński 1992 ↓, s. 159.
  4. ↑ a b c Jędrzyński 2010 ↓, s. 24.
  5. ↑ Przybyszewski 2002 ↓, s. 27–28.
  6. ↑ a b c Jędrzyński 2010 ↓, s. 25.
  7. ↑ a b c Pepliński 1992 ↓, s. 160.
  8. ↑ Jędrzyński 2010 ↓, s. 26.
  9. ↑ Filipski 2016 ↓, s. 115.
  10. ↑ Przybyszewski 2002 ↓, s. 27.
  11. ↑ Prezydium Rady Ministrów 1926 ↓, s. 17.

Bibliografia

  • Order Odrodzenia Polski. Trzechlecie pierwszej kapituły 1921–1924. Warszawa: Prezydium Rady Ministrów, 1926.
  • Wiktor Pepliński: Brejski Jan. W: Stanisław Gierszewski (red.): Słownik Biograficzny Pomorza Nadwiślanego. T. 1: A–F. Gdańsk: Gdański Towarzystwo Naukowe, Uniwersytet Gdański, 1992. ISBN 83-900237-9-2.
  • Kazimierz Przybyszewski: Brejski Antoni. W: Krzysztof Mikulski (red.): Toruński Słownik Biograficzny. T. 3. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2002.
  • Zefiryn Jędrzyński: Brejski Jan. W: Krzysztof Mikulski (red.): Toruński Słownik Biograficzny. T. 6. Toruń: Towarzystwo Miłośników Torunia, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2010.
  • Łukasz Filipski. Socjotopografia Torunia w okresie międzywojennym w świetle analizy ksiąg adresowych z 1923 i 1932 roku. „Rocznik Toruński”. 43, 2016. 

Linki zewnętrzne

Wojewodowie pomorscy (II Rzeczpospolita) z siedzibą w Toruniu

Toruń