Jerzyk alpejski

W dzisiejszym świecie Jerzyk alpejski jest tematem o coraz większym znaczeniu i znaczeniu. Wraz z postępem technologii i globalizacją Jerzyk alpejski stał się tematem, który wpływa na ludzi na wszystkich etapach życia i w każdym wieku. Niezależnie od tego, czy chodzi o sferę osobistą, zawodową czy społeczną, Jerzyk alpejski stał się dziś przedmiotem zainteresowania i dyskusji. Z tego powodu istotne jest pełne zbadanie aspektów związanych z Jerzyk alpejski, zrozumienie jego wpływu oraz przeanalizowanie możliwych rozwiązań i perspektyw na przyszłość. W tym artykule zostaną omówione różne aspekty Jerzyk alpejski w celu przedstawienia szerokiej i pełnej wizji tego tematu, który tak bardzo nas interesuje.

Jerzyk alpejski
Tachymarptis melba[1]
(Linnaeus, 1758)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

krótkonogie

Rodzina

jerzykowate

Podrodzina

jerzyki

Plemię

Apodini

Rodzaj

Tachymarptis

Gatunek

jerzyk alpejski

Synonimy
  • Apus melba (Linnaeus, 1758)[1]
  • Hirundo Melba Linnaeus, 1758[2]
Podgatunki

10 podgatunków – zobacz opis w tekście

Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     w sezonie lęgowym

     występuje przez cały rok

     przeloty

     zimowiska

Systematyka w Wikispecies
Multimedia w Wikimedia Commons

Jerzyk alpejski[4], jerzyk skalny (Tachymarptis melba) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny jerzykowatych (Apodidae), zamieszkujący góry południowej Europy, Azji i Afryki. W Polsce widywany bardzo rzadko. Nie jest zagrożony wyginięciem.

Morfologia

Wygląd[5][6]
Zauważalnie większy od jerzyka zwyczajnego, w locie wolniej od niego uderza skrzydłami, przez co może zostać wzięty za kobuza. Upierzenie szarobrązowe, z białą plamą na podgardlu i dużą białą plamą na brzuchu.
Wymiary średnie[7]
długość ciała 21 cm
rozpiętość skrzydeł 57 cm
masa ciała ok. 100 g

Zasięg występowania

Obszary lęgowe znajdują się w południowej Europie i północnej Afryce na wschód poprzez Bliski Wschód aż po centralną Azję i Himalaje, oraz w południowej Afryce. Osiadły na Półwyspie Somalijskim i na jego granicy z kontynentem, w południowo-zachodniej Afryce, na Madagaskarze, w Indiach i na Cejlonie. Zimowiska znajdują się głównie w subsaharyjskiej części Afryki[8]. W trakcie migracji może przebyć około 1600 km w trzy dni[7].

Do Polski zalatuje sporadycznie; do końca 2021 roku odnotowano 15 stwierdzeń (łącznie obserwowano 19 osobników)[9].

Biotop

Głównie góry i osiedla ludzkie. Sporadycznie występuje na nizinach[3].

Pożywienie

Pożywienie stanowią owady chwytane w locie[7].

Lęgi

Jaja z kolekcji muzealnej
Gniazdo
Gniazduje kolonijnie w szczelinach skalnych, rzadziej na budynkach czy pod mostami.
Jaja
W ciągu roku wyprowadza jeden lęg, składając 1 do 6 jaj[7]. Jaja wysiadywane są przez okres około 17–28 dni przez obydwoje rodziców[7].
Pisklęta
Opuszczają gniazdo po około 53–66 dniach od wyklucia.
Głos jerzyka alpejskiego
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.

Status i ochrona

IUCN klasyfikuje jerzyka alpejskiego jako gatunek najmniejszej troski (LC, Least Concern) nieprzerwanie od 1988 roku. Liczebność światowej populacji, obliczona w oparciu o szacunki organizacji BirdLife International dla Europy z 2021 roku, mieści się w przedziale 2 160 000 – 4 870 000 dorosłych osobników. Trend liczebności populacji nie jest znany[3].

W Polsce jerzyk alpejski podlega ścisłej ochronie gatunkowej[10].

Podgatunki

Obecnie wyróżnia się 10 podgatunków T. melba[2][11]:

  • T. m. melba (Linnaeus, 1758) – południowa Europa przez Turcję do północno-zachodniego Iranu
  • T. m. tuneti (Tschusi, 1904) – Maroko przez Bliski Wschód i dalej na wschód po zachodni Pakistan
  • T. m. archeri (E. Hartert, 1928) – północna Somalia, południowo-zachodni Półwysep Arabski do Jordanii i Izraela
  • T. m. maximus (Ogilvie-Grant, 1907) – góry Ruwenzori (północno-wschodnia Demokratyczna Republika Konga i Uganda)
  • T. m. africanus (Temminck, 1815) – Etiopia do RPA i południowo-zachodniej Angoli
  • T. m. marjoriae (Bradfield, 1935) – północno-środkowa Namibia do północno-zachodniej RPA
  • T. m. willsi (E. Hartert, 1896) – Madagaskar
  • T. m. nubifugus (Koelz, 1954) – Himalaje
  • T. m. dorabtatai (Abdulali, 1965) – zachodnie Indie
  • T. m. bakeri (E. Hartert, 1928) – Sri Lanka

Proponowany podgatunek striatus, opisany z góry Kenia, uznany za synonim africanus[2].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Tachymarptis melba, Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. ↑ a b c Alpine Swift (Tachymarptis melba). IBC: The Internet Bird Collection. . (ang.).
  3. ↑ a b c Tachymarptis melba, The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. ↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Apodini Olphe-Galliard, 1887 (wersja: 2024-10-02). Kompletna lista ptaków świata . Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. .
  5. ↑ Lars Jonsson, Ptaki Europy i obszaru śródziemnomorskiego, 2006.
  6. ↑ Lars Svensson, Killian Mullarney, Dan Zetterstrom, Collins Bird Guide, second edition, 2009.
  7. ↑ a b c d e Alpine swift fact file. ARKive. .
  8. ↑ Alpine Swift Tachymarptis melba. BirdLife International. . .
  9. ↑ Komisja Faunistyczna. Raport nr 38. Rzadkie ptaki obserwowane w Polsce w roku 2021. „Ornis Polonica”. 63, s. 130–159, 2022. 
  10. ↑ Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 16 grudnia 2016 r. w sprawie ochrony gatunkowej zwierząt (Dz.U. z 2016 r. poz. 2183).
  11. ↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Owlet-nightjars, treeswifts, swifts. IOC World Bird List (v11.1). . (ang.).

Linki zewnętrzne