Juliusz Rudnicki

W dzisiejszym świecie Juliusz Rudnicki to temat, który zyskał duże znaczenie i wywołał szeroką dyskusję w różnych obszarach. Jego wpływ był odczuwalny w społeczeństwie, gospodarce, polityce i sposobie, w jaki ludzie odnoszą się do siebie. Od momentu pojawienia się Juliusz Rudnicki budzi coraz większe zainteresowanie i generuje mieszane opinie. W tym artykule zbadamy różne aspekty Juliusz Rudnicki i przeanalizujemy jego wpływ na różne aspekty życia codziennego. Dodatkowo zbadamy, jak Juliusz Rudnicki ewoluował na przestrzeni czasu i jak kształtuje teraźniejszość i przyszłość społeczeństwa.

Juliusz Rudnicki
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

30 marca 1881
Siekierzyńce

Data i miejsce śmierci

26 lutego 1948
Toruń

profesor nauk matematycznych
Specjalność: rachunek różniczkowy i całkowy
Alma Mater

Uniwersytet Paryski
École supérieure d’électricité

Habilitacja

1921
Uniwersytet Jagielloński

Profesura

1923

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Politechnika Warszawska
Uniwersytet Wileński
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu

Juliusz Rudnicki (ur. 30 marca 1881 w Siekierzyńcach, pow. Kamieniec Podolski, zm. 26 lutego 1948 w Toruniu) – polski matematyk, pracownik naukowy i nauczyciel, profesor Politechniki Warszawskiej oraz Uniwersytetu Wileńskiego i Toruńskiego, autor publikacji naukowych i podręczników[1][2][3].

Życiorys

Dzieciństwo i młodość

Juliusz Rudnicki był synem Bohdana i Joanny Luizy de domo Lemmonier. Ojciec był ziemianinem, a matka – nauczycielką. W 1901 roku skończył warszawskie gimnazjum, a następnie studiował w Paryżu, w latach[1]:

Paryż, Plac Sorbony

Praca w Polsce przed odzyskaniem niepodległości

Po powrocie do Polski Rudnicki wykonał w Uniwersytecie Jagiellońskim pod opieką prof. Stanisława Zaremby pracę doktorską na temat „Badanie pewnego szczególnego typu wzrastania funkcji”. W 1921 roku habilitował się (również w UJ) na podstawie pracy „Funkcja nadlogarytmowa w związku z określeniem pewnej klasy funkcji całkowitych”.

Od 1912 roku Rudnicki był nauczycielem w prywatnych szkołach warszawskich, m.in. w Gimnazjum Wojciecha Górskiego w Warszawie[2] i pensjach Jadwigi Sikorskiej[2] i Jadwigi Kowalczykówny (1914–1922; zob. Szkoła na Wiejskiej[4][5]). Prowadził wykłady matematyki w Towarzystwie Kursów Naukowych (TKN) i na wyższych kursach pedagogicznych dla kobiet, prowadzonych przez Marię Sadzewiczową.

Politechnika Warszawska, budynek główny

Po wycofaniu się Rosjan z Warszawy (1915) wykładał geometrię analityczną na reaktywowanym UW i uczestniczył w pracach Komisji TKN (grupa mechaniczno-elektrotechniczna), przygotowującej programy studiów dla Politechniki. Działał też w Towarzystwie Pomocy Ofiarom Wojny[1].

Praca w Polsce międzywojennej

Po reaktywacji PW Rudnicki był jednym z jej pierwszych wykładowców. Prowadził zajęcia z matematyki (przejściowo również z fizyki) na Wydziałach Inżynierii Budowlanej i Rolnej (później – Wydział Inżynierii Lądowej) oraz Budowy Maszyn i Elektrotechniki. Od 1919 roku zajmował w PW stanowisko zastępcy profesora, a w latach 1921–1923 – profesora nadzwyczajnego, wykładowcy rachunku różniczkowego i całkowego, rachunku wariacyjnego i innych działów matematyki. W latach 1921–1922 prowadził dodatkowo wykłady w Oficerskiej Szkole Topografów[1].

Uniwersytet Wileński, dziedziniec Piotra Skargi

Od października 1923 roku do wybuchu II wojny światowej (1939) był profesorem zwyczajnym i kierownikiem Katedry Matematyki na wileńskim Uniwersytecie Stefana Batorego – prowadził II Seminarium matematyczne, pełnił funkcję dziekana Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego (1927–1928), był członkiem państwowej komisji egzaminacyjnej dla nauczycieli matematyki w szkołach średnich[1][2].

W latach 1931–1932 Rudnicki przebywał w Collège de France (Paryż) u Jacques’a Hadamarda jako stypendysta Funduszu Kultury Narodowej, gdzie m.in. wygłaszał wykłady na temat teorii momentów i związków macierzy z liniowymi równaniami różniczkowymi. W instytucie H. Poincarégo przygotowywał monografię nt. funkcji całkowitych[1].

II wojna światowa

W latach II wojny światowej Rudnicki przebywał w Wilnie, gdzie uczył matematyki[1]:

  • do 24 czerwca 1941 w gimnazjum męskim,
  • w okresie okupacji niemieckiej (1941–1944) – na tajnych kompletach szkolnych i akademickich (równocześnie pracował jako stróż nocny i kancelista),
  • od września 1944 do stycznia 1945 – w gimnazjum żeńskim.

Okres powojenny

W 1945 roku Rudnicki wykładał w Lublinie, jako profesor UMCS, oraz na Politechnice Warszawskiej (tu rozpoczynającej powojenną działalność). W tym czasie przebywał też na Pomorzu, jako mianowany przez Ministerstwo Oświaty organizator oświaty m.in. Politechniki Gdańskiej i Instytutu Bałtyckiego. W październiku tego roku został powołany na kierownika Katedry Matematyki Uniwersytetu Toruńskiego (Wydział Matematyczno-Przyrodniczy). Stworzył tu zespół, w którego skład wchodzili m.in. Stefan Glass, Stanisław Saks, Stefan Kulczycki, Leon Jeśmanowicz (doktorant Rudnickiego z roku 1945[3]), Mieczysław Biernacki[1].

Działalność w stowarzyszeniach naukowych i publikacje

Juliusz Rudnicki był członkiem:

Był autorem podręczników akademickich, z zakresu analizy, algebry, geometrii analitycznej[6], m.in.

  • „Funkcje analityczne[7]”, Wydawnictwa Koła Matematyczno-Fizycznego Słuchaczy Uniw. St. Batorego, Wilno 1929 (eBook PW 2009)
  • „Rachunek różniczkowy i całkowy”. Kurs 2, nakł. Komisji Wydawniczej Tow. Bratniej Pomocy Stud. Polit. Warszawskiej, Warszawa 1918 (eBook PW 2006)
  • „Analiza II”, nakł. „Komisji Wydawniczej” Tow. Br. Pom. Stud. Pol. Warsz., Warszawa 1922 (wyd. 3)
  • „Rachunek różniczkowy i całkowy”. Cz. 1. „Liczby niewymierne, ciągi i szeregi”, nakł. Trzaski, Everta i Michalskiego, Warszawa 1923
  • „Rachunek różniczkowy i całkowy”, Cz. 2. „Funkcje i pochodne”[8], nakł. Trzaski, Everta i Michalskiego, Warszawa 1924
  • „Algebra wyższa”, Komisja Wyd. Koła Mat.-Fiz. i Astrofiz. Stud. Uniw. Stef. Batorego, Wilno 1936 (Juliusz Rudnicki, Leon Jeśmanowicz)
  • „Rozważania ogólne o powierzchniach krzywych” (Carl Friedrich Gauss, Stefan Finkelkraut, Juliusz Rudnicki, Kazimierz Żórawski), skład główny w Księgarni E. Wende i S-ka, Warszawa 1913
  • „Geometrja nieeuklidesowa hiperboliczna”, Książnica-Atlas, Lwów/Warszawa 1926
  • „Kurs analizy matematycznej”, tom 1. Pochodne i różniczki, całki określone, szeregi, zastosowania gieometryczne (Édouard Goursat, Tadeusz J. Łazowski, Juliusz Rudnicki, Stefan Straszewicz), Drukarnia i litografja Jana Cotty, Warszawa 1914 (wyd. 2 całkowicie przerobione)
  • „Geometria analityczna”. Cz. 1 (Juliusz Rudnicki, Leon Jeśmanowicz), Księgarnia Naukowa T. Szczęsny, Toruń 1949

oraz autorem licznych artykułów w czasopismach naukowych (część z nich spłonęła w jego wileńskim mieszkaniu w lipcu 1944)[1][2].

Materiały archiwalne Juliusza Rudnickiego znajdują się w PAN Archiwum w Warszawie pod sygnaturą III-53[9].

Życie prywatne

Juliusz Rudnicki miał brata (Antoniego, literata) i siostrę (Magdalenę, feministkę, pasjonatkę turystyki i myślistwa, która zginęła na afrykańskim safari w 1930 r.). Był żonaty trzy razy – jego trzecią żoną była Janina Modzelewska (1901–1971), polonistka i etnografka. Mieli jedynego syna Jana, ur. 1934, geologa[1].

Rudnicki chętnie uprawiał turystykę górską i kajakarstwo[2].

Zmarł 26 lutego 1948 roku w Toruniu, po ciężkiej chorobie. Został pochowany na Cmentarzu św. Jerzego[1][2].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i j k Lech Królikowski: Rudnicki Juliusz (1881–1948). W: Polski Słownik Biograficzny. T. Tom XXXII. Kraków: Instytut Historii im. Tadeusza Manteuffla PAN, s. 634–635.
  2. ↑ a b c d e f g Lech Królikowski: Juliusz Rudnicki (1881—1948). Sylwetki profesorów Politechniki Warszawskiej . Pracownia Historyczna BGPW, Nr 66, wyk. ZGPW z.723/89 n.100, 1989. . (pol.).
  3. ↑ a b Juliusz Rudnicki (1881-1948). Skrót sprawozdania Tow. Naukowego w Toruniu, I (1947-1948), ss. 174-176 . math.umcs.lublin.pl, 1948. . (pol.).
  4. ↑ praca zbiorowa, red. Wanda Karpowicz: Szkoła na Wiejskiej. Kraków: Znak, 1974.
  5. ↑ Aneks do książki op.cit.: Szkoła na Wiejskiej. s. 259–265. zawiera listę nauczycieli i wychowawczyń (1903–1944), z informacją o wykładanym przedmiocie i okresie pracy w Szkole.
  6. ↑ Rudnicki, Juliusz (1881-1948). Most widely held works . www.worldcat.org. . (ang.).
  7. ↑ Funkcje analityczne według wykładów J. Rudnickiego, wygłoszonych na Uniwersytecie St. Batorego w trymestrze 2-im roku ak. 1928-29. , polona.pl .
  8. ↑ Juljusz Rudnicki, Rachunek różniczkowy i całkowy. Cz. 2, Funkcje i pochodne , polona.pl .
  9. ↑ Spis inwentarzy, Polska Akademia Nauk Archiwum w Warszawie, .

Linki zewnętrzne

Publikacje Juliusza Rudnickiego dostępne w serwisie Polona