Kara-kum

W dzisiejszym świecie Kara-kum stał się tematem zainteresowania i dyskusji wielu osób. Niezależnie od tego, czy ze względu na jego znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie, wpływ na świat pracy czy znaczenie w codziennym życiu ludzi, Kara-kum jest tematem, który nie pozostawia nikogo obojętnym. Przez lata debatowano na temat Kara-kum i jego implikacji, generując sprzeczne opinie i rosnące zainteresowanie zrozumieniem jego wpływu w różnych obszarach. W tym artykule szczegółowo zbadamy temat Kara-kum i jego różne aspekty, analizując jego znaczenie, znaczenie i możliwe konsekwencje w przyszłości.

Ten artykuł dotyczy pustyni w Turkmenistanie. Zobacz też: Arał mangy Karakumy – pustynia w Kazachstanie.
Kara-kum
Garagum
{{{alt grafiki}}}
Pustynia Kara-kum
Państwo

 Turkmenistan

Rodzaj obiektu

pustynia

Położenie na mapie Azji
Mapa konturowa Azji, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kara-kum”
Ziemia40°30′N 60°00′E/40,500000 60,000000
Multimedia w Wikimedia Commons

Kara-kum (także: Garagum, Karakum, Gara Gum, Kara Kum, ros. Каракумы; z turkm. Garagum, dosł. „czarny piasek”) – piaszczysta pustynia w Turkmenistanie, na Nizinie Turańskiej. Powierzchnia wynosi około 350 tys. km², co stanowi, w zależności od metodologii pomiaru, od 70%[1][2] do 80%[3][4] terytorium Turkmenistanu.

Geografia i położenie geograficzne

Pustynia położona jest na wschód od Morza Kaspijskiego, granicząc od północy z Jeziorem Aralskim, a od północnego wschodu z rzeką Amu-daria i pustynią Kyzył-kum.

Na wschodnim skraju pustyni płynie Amu-daria, a na południu w jej piaskach swój bieg kończą rzeki Murgab i Tedżen. Przez południową część pustyni płynie Kanał Karakumski, który dostarcza wodę z Amu-Darii do Aszchabadu (około 800 km), oraz dla rolnictwa (uprawa bawełny) na terenie południowej części pustyni[5]. Bawełnę uprawia się także w pobliżu oaz Mary i Tejen[5]. Na terenie Derweze (Darvaza) i Mary znajdują się naturalne złoża gazu ziemnego[5].

Klimat

Kara-kum charakteryzuje się klimatem podzwrotnikowym suchym. Opady roczne zawierają się w przedziale 70–125 mm[6] i przypadają głównie w okresie zimy, wiosny i czasem jesienią[1]. Średnie temperatury lipca w rejonach bliskich Morzu Kaspijskiego oscylują w przedziale 26–28 °C, jednak w centralnej części pustyni wynoszą od 30 do 34 °C. Klimat pozwala na istnienie tylko skąpej roślinności, tworzonej głównie przez trawy i krzewy saksaułów oraz krzewy z rodziny Ammodendron należącej do roślin strączkowych[7]. W obniżeniach występują zasolone bagniska o charakterze takyrów (zwłaszcza w rejonach cofnięcia się Jeziora Aralskiego).

Ludność

Pustynia jest prawie niezamieszkana, jedynie na obrzeżach znajdują się siedliska ludzkie. Zaludnienie pustyni wynosi 6,5 os./km².

Historia i archeologia

Przez południową część pustyni wiodło północne odgałęzienie słynnej drogi handlowej, zwanej jedwabnym szlakiem.

Badania archeologiczne Kara-kum, jako części Wielkiego Bałchana, zaowocowały znaleziskami archeologicznymi, pochodzącymi z epoki kamienia.

Galeria

  • Pustynia Kara-kum
    Pustynia Kara-kum
  • Fragment Jedwabnego Szlaku
    Fragment Jedwabnego Szlaku

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ a b Karakum Desert, Encyclopædia Britannica (ang.).
  2. ↑ Dzhumaguly Annayev: Turkmenistan battles desertification. Central Asia Online. . (ang.).
  3. ↑ Turkmenistan Weather, climate and geography. World Travel Guide. . (ang.).
  4. ↑ Akmurat Atamuradov: Turkmenistan, General observations. FAO. . (ang.).
  5. ↑ a b c Kara Kum. The Columbia Encyclopedia, 6th ed., 2014. . (ang.).
  6. ↑ Central Asia: Central Turkmenistan stretching into Uzbekistan and Kazakhstan. WWF. . (ang.).
  7. ↑ Desert Biomes, Flora i Fauna. . (ang.).