Kaszanka

W dzisiejszym świecie Kaszanka jest tematem ciągłej debaty i kontrowersji. Niezależnie od tego, czy chodzi o politykę, technologię, kulturę czy społeczeństwo, Kaszanka przykuwa uwagę ludzi w każdym wieku i o każdym pochodzeniu. W tym artykule przyjrzymy się różnym aspektom związanym z Kaszanka i przeanalizujemy jego wpływ na nasze życie. Od najnowszych osiągnięć naukowych po opinie ekspertów w tej dziedzinie – będziemy starali się rzucić światło na ten temat i zapewnić naszym czytelnikom pełny i wzbogacający przegląd. Mamy nadzieję rzucić światło na Kaszanka poprzez wywiady, badania i konkretne przykłady i pomóc naszym czytelnikom lepiej zrozumieć jego znaczenie w dzisiejszym świecie.

Kaszanka
wędlina
{{{alt grafiki}}}
Krupnioki surowe
Inne nazwy

krupniok, kaszok, kiszka

Rodzaj

wędlina

Kuchnia

polska, śląska

Odmiany

żymlok

Składniki

Kaszanka (kiszka, śl. krupniok, kaszok) – wyrób wędliniarski z kaszy i krwi oraz podrobów: wątroby, płuc, ozorów, skórek wieprzowych, tłuszczu. W Polsce krupnioki śląskie uzyskały w czerwcu 2016 europejski certyfikat Chronione Oznaczenie Geograficzne[1]. Wyrób ten popularny jest także w kuchni słowackiej, węgierskiej i niemieckiej.

Charakterystyka wyrobu

Kaszankę w warunkach domowych wytwarza się głównie przy okazji świniobicia[2], kiedy jest dostępna świeża krew. Podstawowe przyprawy to sól, cebula, pieprz i majeranek[2].

Kaszanka jest koloru ciemnobrązowego (od krwi i kaszy) i ma najczęściej osłonkę z jelita. W zależności od regionu i producenta wytwarzane są produkty grubsze lub cieńsze. Krupniok zazwyczaj ma kształt typowej kiełbasy grubości do 5 cm.

Pierwsze w Polsce „Święto Krupnioka” odbyło się 28 maja 2011 w Nikiszowcu, zabytkowej dzielnicy Katowic[3].

Do wyrobu kaszanki używa się kaszy gryczanej lub jęczmiennej[2]. Rozróżnia się też kaszankę pieczoną, jak i parzoną (gotowaną po napełnieniu).

Wyrobem podobnym do kaszanki jest bułczanka (śl. żymlok, w regionie łódzkim czarne), gdzie kasza zastąpiona jest miękiszem bułki[4]. Kaszankę przypomina również kadrel (rodzaj czarnego salcesonu), który składa się przede wszystkim z krwi i kawałków słoniny.

Inną potrawą przypominającą kaszankę jest szewska kasza, zapiekana mieszanka mielonej śledziony i kaszy gryczanej[5].

Rys historyczny

Do Polski kaszanka, potrawa co najmniej do XVII wieku tam nieznana, trafiła prawdopodobnie z Niemiec przez Śląsk. Jan Chryzostom Pasek, żołnierz hetmana Stefana Czarnieckiego podczas wyprawy w roku 1658 do Danii pisał:

Wołu, wieprza albo barana kiedy zabiją, to najmniejszej krople krwie nie zepsują, ale ją wytoczą w naczynie; namieszawszy w to krup jęczmiennych albo tatarczanych to tym kiszki owego bydlęcia nadzieją, razem w kotle uwarzą i osnują to wieńcem na wielkiej misie i tak to na stole stawiają przy każdom obiedzie i jedzą za wielki specyjał. Etiam i w domach szlacheckich tak czynią; i mnie częstowano tym do uprzykrzania, ażem powiedział, że się Polakom tego jeść nie godzi, boby nam psi nieprzyjaciołmi byli, gdyż to ich potrawa.

Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki[6]

Inne nazwy

Przypisy

  1. ↑ Krupnioki śląskie zarejestrowane, w: Smak i Tradycja, nr 21/2016, s. 66.
  2. ↑ a b c Krupniok, Lidia Przymuszała, Dorota Świtała-Trybek, Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska, Wydanie I, Opole: Uniwersytet Opolski, 2021, s. 329, ISBN 978-83-7395-919-4 .
  3. ↑ Nikiszowiec światową stolicą krupnioka, InSilesia.pl. insilesia.pl. ..
  4. ↑ Żymlok, Lidia Przymuszała, Dorota Świtała-Trybek, Leksykon dziedzictwa kulinarnego Śląska, Wydanie I, Opole: Uniwersytet Opolski, 2021, s. 522, ISBN 978-83-7395-919-4 .
  5. ↑ Maciej Halbański: Leksykon sztuki kulinarnej. Warszawa: Książka i Wiedza, 1999. ISBN 83-051-3054-1.
  6. ↑ Jan Chryzostom Pasek, Pamiętniki, Roman Pollak (oprac.), Warszawa: PIW, 1987, s. 11, ISBN 83-06-01577-0, OCLC 69531193.
  7. ↑ Heinz Dieter Pohl: Zum österreichischen Deutsch im Lichte der Sprachkontaktforschung. (niem.).