W tym artykule szczegółowo zbadamy Kongelige Danske Marine i przeanalizujemy jego wpływ w różnych kontekstach. Kongelige Danske Marine to temat, który w ostatnich latach przykuł uwagę wielu osób, a jego znaczenie stale rośnie. Od momentu pojawienia się Kongelige Danske Marine wywołał gorące debaty i wzbudził rosnące zainteresowanie jego badaniami. W miarę postępów w tym artykule będziemy badać znaczenie Kongelige Danske Marine w dzisiejszym społeczeństwie, a także jego implikacje w różnych obszarach. Zagłębimy się w jego pochodzenie, ewolucję i perspektywy na przyszłość, oferując kompleksowy i szczegółowy obraz Kongelige Danske Marine. Poprzez multidyscyplinarne podejście staramy się rzucić światło na ten temat i przedstawić wyczerpującą analizę, która pozwala nam lepiej zrozumieć jego znaczenie i wpływ na dzisiejszy świat.
Państwo | |
---|---|
Siły zbrojne | |
Data utworzenia |
1510 |
Prefiks |
KDM (ang. HDMS) |
Bandera |
Kongelige Danske Marine (także Søværnet (duń.), czyli marynarka wojenna) – Królewska Duńska Marynarka Wojenna, morski rodzaj Duńskich Sił Zbrojnych, odpowiedzialna za kontrolę morskiego obszaru Królestwa Danii (wybrzeże ma łączną długość 7314 km) oraz dozorowanie wód wokół jej terytoriów zależnych: Grenlandii i Wysp Owczych.
W latach 1510–1814 działała z Marynarką Norwegii pod wspólną duńską banderą. W 1940 roku flota liczyła 45 okrętów. Podczas II wojny światowej Dania była neutralna, lecz trafiła faktycznie bez walk pod niemiecką okupację; flota nadal pozostawała w rękach rządu Danii, ale nie była używana operacyjnie. 29 sierpnia 1943, wobec próby zajęcia okrętów przez Niemców, większość okrętów, w tym dwa stare pancerniki obrony wybrzeża, została samozatopiona.
Z racji położenia Danii oraz konieczności patrolowania północnego Atlantyku wykorzystuje duże, nowoczesne okręty o zwiększonej autonomiczności, Søværnet bierze również udział w międzynarodowych misjach w ramach NATO. W przeszłości wykorzystywała śmigłowce Aérospatiale Alouette III (1977-1982) oraz Westland Lynx Mk. 90B (1980-2010), do czasu ich przeniesienia do Sił Powietrznych. Od czasu wycofania w 2004 trzech OP typu Tumleren Dania nie posiada okrętów podwodnych. Dowództwo operacji morskich znajduje się w Aarhus, królewska akademia marynarki mieści się w Kopenhadze, dwie główne floty stacjonują w Frederikshavn i Korsør. Wszystkie okręty Søværnet powstały w duńskich stoczniach. Marynarka pełni też rolę straży granicznej, wspierana przez Morski Oddział Obrony Terytorialnej.
Marynarka wojenna Danii została utworzona w 1510 roku, jako jedna z najstarszych sił morskich świata. W czasach unii Danii z Norwegią działała na Bałtyku, Morzu Północnym i północnym Atlantyku.
Kres potędze floty duńskiej przyniósł okres wojen napoleońskich, kiedy została pokonana przez marynarkę brytyjską w bitwie pod Kopenhagą w 1801 roku, a ostatecznie zniszczona jako licząca się siła po bombardowaniu Kopenhagi w 1807 roku. Dodatkowo pozycję geopolityczną i ekonomiczną Danii osłabiła utrata Norwegii w 1814 roku.
Po wojnach napoleońskich marynarka duńska spadła do pozycji potęg lokalnych. U progu drugiej wojny o Szlezwik ze Związkiem Niemieckim w 1864 roku miała jeden parowo-żaglowy okręt liniowy, fregatę pancerną „Dannebrog”, nowoczesny monitor „Rolf Krake” i sześć fregat lub korwet śrubowych, a nadto stare okręty żaglowe oraz jednostki parowe o mniejszej wartości. Flota duńska była silniejsza od pruskiej i prowadziła podczas wojny blokadę morską wybrzeża państw niemieckich, lecz nie była w stanie zapobiec desantom pruskim. Dania odniosła jedynie taktyczne zwycięstwa przeciw eskadrze pruskiej w potyczce u przylądka Jasmund oraz przeciw eskadrze austriacko-pruskiej w bitwie pod Helgolandem, ale nie miały one wpływu na przebieg wojny, a Austria sprowadziła dalsze okręty, uzyskując przewagę na morzu. Po przegranej na lądzie wojnie Dania straciła znaczną część terytorium i ludności i była już niezdolna do utrzymywania silnej ani licznej marynarki, skupiając się na obronie wybrzeża. Do początku lat 70. XIX wieku wcielono z większych jednostek dwie dalsze fregaty pancerne, dwa monitory i okręt pancerny („Odin”). Wodowany w 1878 roku pancernik obrony wybrzeża „Helgoland” stał się natomiast w tym czasie największym okrętem w całej Skandynawii.
Od lat 80. XIX wieku do początku XX wieku wprowadzano do służby kolejne nowe okręty, w tym pięć mniejszych pancerników przybrzeżnych, cztery małe krążowniki pancernopokładowe, jeden torpedowiec taranowy („Tordenskjold”) i ponad 20 torpedowców. Wyjątkiem wśród okrętów służących głównie do działań przybrzeżnych był nieopancerzony krążownik „Fyen” zbudowany dla potrzeb służby w koloniach na Wyspach Dziewiczych. Większość okrętów, w tym wszystkie większe jednostki były budowane w Danii.
Tuż przed I wojną światową, w której Dania pozostała neutralna, podjęto budowę nowych torpedowców oraz okrętów podwodnych według wzorów zagranicznych. W okresie I wojny światowej trzon floty stanowiły trzy niewielkie pancerniki przybrzeżne typu Herlulf Trolle, natomiast jej podstawowymi jednostkami były torpedowce: 10 nowych typów Tumleren, Søridderen, Hvalrossen i 30 starych XIX-wiecznych różnej wielkości, ponadto budowano 10 torpedowców typu Springeren. Marynarka liczyła wówczas 4000 ludzi i została podczas wojny postanowiona w stan gotowości do strzeżenia neutralności kraju. Do 1920 roku kupiono za granicą lub zbudowano 15 okrętów podwodnych, po czym w latach 20. ukończono jeszcze według zmodyfikowanego projektu ostatni pancernik przybrzeżny „Niels Iuel”, służący jako okręt szkolny i reprezentacyjny z uzbrojeniem krążownika, oraz dwa okręty podwodne. W latach 30. do służby weszło sześć nowych, lecz niewielkich torpedowców typów Dragen i Glenten i trzy okręty podwodne typu Havmanden (czwarty ukończono w 1942 roku), przy tym wycofywano starsze okręty. Duńską specyfiką było posiadanie, oprócz floty typowo służącej do obrony wybrzeża, specjalnych dużych okrętów patrolowych ochrony rybołówstwa, służących między innymi do działania u brzegów Grenlandii.
U progu II wojny światowej w skład marynarki duńskiej wchodziły dwa pancerniki przybrzeżne „Niels Iuel” i „Peder Skram”, sześć nowych i pięć starszych torpedowców, 11 małych okrętów podwodnych oraz różne okręty patrolowe, minowe i trałowce. Dania zadeklarowała neutralność również podczas II wojny światowej, lecz 9 kwietnia 1940 roku została zajęta przez Niemcy, nie stawiając oporu. Pod okupacją niemiecką flota nadal pozostawała w rękach rządu Danii, jedynie Niemcy zmusili Danię do przekazania sześciu najnowszych torpedowców, używanych przez Kriegsmarine jako okręty pomocnicze. Ukończono w tym okresie jeden okręt podwodny i rozpoczęto budowę dwóch większych torpedowców (określanych jako niszczyciele przybrzeżne), ukończonych dopiero po wojnie. 29 sierpnia 1943 roku Niemcy w ramach operacji Safari rozbroili duńską armię i podjęli próbę zajęcia jej okrętów, jednakże większość została samozatopiona w bazach przez załogi, a część podjęła próbę przedarcia się do neutralnej Szwecji. Powiodło się to tylko torpedowcowi „Havkatten”, trzem trałowcom i dziewięciu kutrom patrolowym, natomiast okręt obrony wybrzeża „Niels Iuel” został uszkodzony przez lotnictwo i wyrzucił się na brzeg. Na 51 okrętów marynarki duńskiej (nie licząc kutrów), 32 zostały zniszczone, cztery przedostały się do Szwecji, a reszta została zdobyta (głównie trałowce i kutry).
Na skutek zniszczenia marynarki duńskiej, bezpośrednio po II wojnie światowej nie miała ona wartościowych okrętów bojowych. Nieliczne odzyskane przedwojenne okręty i dwa otrzymane poniemieckie torpedowce były w złym stanie i zostały skasowane do początku lat 50. Jeszcze w 1945 roku Dania zakupiła dwie brytyjskie fregaty typu River i jedną korwetę typu Flower, a następnie wydzierżawiła trzy okręty podwodne typu U (w tym dawny polski ORP „Dzik”). Wojnę przetrwało jednak trzynaście trałowców, które okazały się przydatne do oczyszczania wód z min po wojnie i zostały uzupełnione przez kilkadziesiąt trałowców i kutrów trałowych poniemieckich lub dzierżawionych od Brytyjczyków. Dokończono również budowę dwóch dużych torpedowców typu Najaden oraz sześciu mniejszych typu Bille, które posłużyły do lat 60.
W 1949 roku Dania stała się jednym z założycieli sojuszu NATO, po czym w latach 50. przystąpiła do rozbudowy marynarki. W latach 50. wydzierżawiła trzy brytyjskie niszczyciele eskortowe wojennej budowy typu Hunt, a następnie zakupiła we Włoszech cztery nowe korwety typu Bellona i zbudowała sama cztery okręty podwodne typu Delfinen. W latach 60. z pomocą amerykańską Dania zbudowała dwie fregaty typu Peder Skram, będące przez dłuższy czas jej najsilniejszymi okrętami, a na przełomie lat 70/80. trzy korwety typu Niels Juel. Zbudowano ponadto dwa okręty podwodne typu Narhvalen niemieckiego projektu i pięć okrętów ochrony rybołówstwa. Dla celów ochrony wybrzeża, duńska marynarka wzbogaciła się o liczne małe okręty uderzeniowe – kutry torpedowe, a od 1976 roku także kutry rakietowo-artyleryjskie (typu Willemoes).
Na przełomie lat 80/90. Dania stała się pionierem budowy okrętów uniwersalnych, z uzbrojeniem i wyposażeniem montowanym w zależności od misji (program Standard Flex). Jako pierwsze powstały w ten sposób okręty patrolowo-rakieto-przeciwminowe typu Flyvefisken (Stanflex 300) i fregaty patrolowe typu Thetis (Stanflex 2000), budowane w latach 90. Nabyto wówczas też od Norwegii trzy okręty podwodne typu Kobben (oznaczone typ Tumleren).
W związku z odprężeniem międzynarodowym po zimnej wojnie i zmianą rodzaju zagrożeń, w XXI wieku marynarka Danii zmniejszyła swoją liczebność, z 4769 osób personelu i 5500 rezerwy w 1995 roku do 3179 osób, w tym 577 oficerów w 2015. Znaczenia nabrały działania ekspedycyjne i w 1990 roku po raz pierwszy od 126 lat okręt duński wyszedł poza Morze Północne – korweta „Olfert Fischer”, wysłana w celu wsparcia działań ONZ podczas wojny w Zatoce Perskiej. Od czasu wycofania w 2004 trzech OP typu Tumleren Dania zrezygnowała z posiadania okrętów podwodnych. W 2009 wycofano trzy korwety typu Niels Juel, do 2012 wycofano 10 patrolowców typu Flyvefisken, a trzy sprzedano Litwie. Starsze jednostki zastąpiono przez nowoczesne, budowane w kraju, również z zastosowaniem daleko idącej uniwersalności i standaryzacji, zdolne do operacji ekspedycyjnych na świecie w składzie zespołów międzynarodowych. Trzonem floty stały się trzy fregaty rakietowe typu Iver Huitfeldt, w służbie od 2010 roku. Największymi okrętami stały się natomiast dwa okręty wsparcia typu Absalon, łączące możliwości bojowe z pełnieniem funkcji transportowych, dowodzenia i wsparcia operacji. Zbudowano również trzy nowe patrolowce arktyczne typu Knud Rasmussen.
Od 1977 roku w składzie marynarki Danii istnieje Skrzydło Lotnictwa Morskiego (Søværnets Flyvetjeneste), wyposażone w śmigłowce, początkowo Alouette III, od lat 80. Sea Lynx, a od drugiej dekady XXI wieku MH-60R Seahawk. Od 1991 roku w skład marynarki wchodził też nadbrzeżny morski dywizjon rakietowy z pociskami Harpoon, zlikwidowany w 2003 roku.
Główne dowództwo (ADMDANFLT) – Aarhus
Królewska Duńska Akademia Marynarki Wojennej – Kopenhaga
Baza Frederikshavn
Baza Korsør
Baza Kangilinnguit, Grenlandia
Typ | Zdjęcie | Okręty | Wejście do służby | Wyporność (t) | Długość (m) |
---|---|---|---|---|---|
Fregaty (5) | |||||
Fregaty typu Iver Huitfeldt | 3 | 2008-2011 | 6600 | 138,7 | |
Okręty wsparcia typu Absalon | 2 | 2003-2005 | 6300 | 137 | |
Oceaniczne okręty patrolowe (7) | |||||
Fregaty typu Thetis | 4 | 1989-1992 | 3500 | 112,3 | |
Okręty patrolowe typu Knud Rasmussen | 3 | 2005-2017 | 1720 | 71,8 | |
Okręty patrolowe (6) | |||||
Okręty patrolowe typu Diana Mk II | 6 | 2005-2009 | 185 | 43 | |
Lodołamacze (3) | |||||
typu Danbjørn | 2 (na sprzedaż) | 1965–1966 | 3685 | 77 | |
A553 Thorbjørn | 0 (wycofany) | 1979-1980 | 1548 | 57,6 | |
Pozostałe | |||||
typu Supply (Okręt ochrony środowiska) |
2 | 1980-1981 | 1660 | 12,3 | |
typu Seatruck (Okręt ochrony środowiska) |
2 | 1978-1979 | 247 | 29,75 | |
typu Flyvefisken Y311 Søløven (Baza nurków) |
1 | 1986-1996 | 350-480 | 54 | |
typu MSF (Niszczyciele min) |
4 | 1997-1999 | 125 | 26,5 | |
typu Holm (Wielozadaniowe, szkolne) |
6 | 2005-2008 | 98 | 28,9 | |
A540 Dannebrog (Jacht królewski) |
1 | 1932 | 1238 | 78,43 | |
typu SKA11 (Zbiornikowiec, do pomiarów) |
Brak zdjęcia | 4 | 1981-1985 | 52 | 19,9 |
klasy O (Geodezyjny, badawczy) |
Brak zdjęcia | 2 | Brak danych | 3,5 | 7,7 |
klasy Miljø (Okręt ochrony środowiska) |
2 | 1996 | 16 | 16,4 | |
Miljø 103 (Okręt ochrony środowiska) |
1 | 2008 | 30 | 16,4 | |
A559 Sleipner (Okręt do transportu torped) |
Brak zdjęcia | 1 | 1986 | 465 | 36,5 |
klasy Svanen (Okręt szkolny) |
Brak zdjęcia | 2 | 1960-1961 | 32 | 18,8 |