Krytyka językowa to temat, który w ostatnich latach wzbudził duże zainteresowanie, gdyż jego oddziaływanie obejmuje różne obszary społeczeństwa. Od momentu pojawienia się stał się przedmiotem debaty, badań i refleksji, generując sprzeczne opinie i wzbogacając wiedzę na jego temat. W tym artykule zagłębimy się w różne aspekty otaczające Krytyka językowa, badając jego historię, ewolucję i dzisiejszy wpływ. Przeanalizujemy różne perspektywy, dowody i argumenty, aby w pełni zrozumieć to zjawisko, które przykuło uwagę tak wielu ludzi na całym świecie.
Krytyka językowa – działalność metajęzykowa mająca na celu doskonalenie poziomu wypowiedzi językowych[1]. Przedmiotem krytyki językowej są wypowiedzi językowe, które odstępują od wyobrażeń nt. kultury języka[2][3].
W krytyce językowej uczestniczą zarówno zwykli użytkownicy języka, jak i specjaliści[1][4]. Fachowa krytyka językowa opiera się na teoretycznych kryteriach oceny, tj. kryteriach kodyfikacji i kultury mowy[1]. Są to takie kryteria jak normatywność, funkcjonalność i systemowość (które często – choć nie zawsze – pokrywają się ze sobą)[5][6]. Krytyka językowa może być związana z refleksją nad sposobem wypowiedzi, wrażliwością językową i wyczuleniem na konfliktogenne praktyki językowe[4].
W zależności od podejścia krytyka językowa może dążyć do purystycznej oceny zachowań językowych (zob. puryzm) bądź do traktowania ich w sposób bardziej tolerancyjny[1].
Pojęcie było wykorzystywane przez przedstawicieli Praskiego Koła Lingwistycznego, stanowiąc część teorii kultury języka[7][8]. Krytykę językową rozumiano jako działalność skierowaną wobec konkretnych wypowiedzi językowych, przy odwołaniu do skodyfikowanych norm językowych (gramatycznych, leksykalnych, frazeologicznych, ortoepicznych, ortograficznych) oraz aktualnych wymagań ideologicznych i estetycznych wobec języka[7].