Krzysztof Grzymułtowski
W dzisiejszym świecie Krzysztof Grzymułtowski stał się tematem ogólnego zainteresowania. Wraz z postępem technologii i globalizacją Krzysztof Grzymułtowski zyskuje coraz większe znaczenie w różnych obszarach społeczeństwa. Niezależnie od tego, czy chodzi o środowisko akademickie, zawodowe, społeczne czy kulturalne, Krzysztof Grzymułtowski stał się tematem ciągłych rozmów i debat. Znaczenie Krzysztof Grzymułtowski doprowadziło do przeprowadzenia na jego temat licznych badań i badań, których celem było lepsze zrozumienie jego wpływu i znalezienie sposobów skutecznego rozwiązania tego problemu. W tym artykule zbadamy znaczenie i wagę Krzysztof Grzymułtowski w obecnym kontekście, a także jego wpływ na nasze codzienne życie.
 Nieczuja | |
| Rodzina | |
|---|---|
| Data urodzenia |
ok. 1620 |
| Data śmierci |
maj 1687 |
| Ojciec | |
| Matka |
Katarzyna z Leszczyńskich |
| Żona |
1. Barbara Ossowska, |
Krzysztof Grzymułtowski herbu Nieczuja (ur. ok. 1620 w Wielkopolsce, zm. w maju 1687) – marszałek sejmu nadzwyczajnego w Warszawie w 1654 roku[1], marszałek Trybunału Głównego Koronnego w 1672 roku, wojewoda poznański w latach 1677–1687, kasztelan poznański w latach 1656–1677, podkomorzy kaliski w latach 1650–1656, dyplomata w służbie królewskiej, pisarz polityczny i mówca, pułkownik królewski, starosta ujsko-pilski w 1668 roku[2], wielki poseł w Moskwie w 1686 roku[3].
Życiorys
Syn Stanisława, starosty średzkiego i Katarzyny z Leszczyńskich, córki Wacława. Uczęszczał do Akademii Lubrańskiego w Poznaniu, a w roku 1635 podjął studia w kolegium jezuickim we francuskim Dole. Poseł na sejm 1641, 1645 roku. Deputat na Trybunał Główny Koronny z województwa kaliskiego w 1646/1647 roku. Był elektorem Jana II Kazimierza Wazy z województwa poznańskiego[4]. W roku 1648 został posłem na sejm. Poseł sejmiku średzkiego na sejm 1650 roku, sejm nadzwyczajny 1652 roku, sejm zwyczajny i nadzwyczajny 1654 roku[5]. Poseł województw województwa poznańskiego i kaliskiego na pierwszy sejm 1652 roku[6].
W 1654 roku został marszałkiem sejmu, często uczestnicząc w pracach wielu komisji. W roku 1650 objął urząd podkomorzego kaliskiego. W czasie Potopu szwedzkiego pozostał po stronie Jana Kazimierza. W roku 1656 otrzymał kasztelanię poznańską. Gdy stracił nadzieję na dalszy awans przystąpił w 1665 do rokoszu J.S. Lubomirskiego, później sprzyjał stronnictwu profrancuskiemu, utrzymując jednocześnie bliski kontakt z elektorem brandenburskim. Po abdykacji Jana II Kazimierza w 1668 roku, popierał do polskiej korony kandydaturę francuskiego księcia Wielkiego Kondeusza[7].
24 lutego 1662 król polski Jan Kazimierz zezwolił Krzysztofowi Grzymułtowskiemu na lokowanie miasta na terenie wsi Rakoniewice w powiecie grodziskim. Prawa miejskie wieś uzyskała jego staraniem i do dnia dzisiejszego jest to miasto o nazwie Rakoniewice[8].
Był członkiem konfederacji generalnej zawiązanej 5 listopada 1668 roku na sejmie konwokacyjnym[9]. Był elektorem Michała Korybuta Wiśniowieckiego w 1669 roku z województwa poznańskiego[10]. W 1672 roku był deputatem województwa poznańskiego na Trybunał Główny Koronny[11].
Za intrygi przeciwko Michałowi Wiśniowieckiemu, w roku 1670, został postawiony przed sądem sejmowym. W 1672 roku był wraz z hetmanem Janem Sobieskim członkiem antykrólewskiej Konfederacji szczebrzeszyńskiej[12]. W czasie elekcji 1674 roku popierał do korony polskiej syna elektora brandenburskiego Karola Emila[13]. W 1674 roku był elektorem Jana III Sobieskiego z województwa poznańskiego[14], podpisał jego pacta conventa[15].
Już jako stronnik Jana III Sobieskiego, w 1679 roku otrzymał godność wojewody poznańskiego. W latach 80. XVII wieku przewodził opozycji wielkopolskiej o orientacji prohabsburskiej. Uczestnik i sygnatariusz rokowań pokojowych ze Szwecją w Oliwie w roku 1660 i z Rosją w Moskwie w 1686, zakończonych traktatem jego imienia. Należał on również do tajnej kompanii w służbie króla.
Żonaty, po raz pierwszy z Barbarą Ossowską, po raz drugi (1660) z Aleksandrą Cecylią Leszczyńską. Zmarł prawdopodobnie w maju roku 1687.
Twórczość
Ważniejsze utwory
- Echo virtutum... Andreae Szołdrski... episcopi posnaniensis, Poznań 1636, drukarnia W. Regulus
- Disputatio tertia de ante mobili ad ubi, Poznań 1638, drukarnia W. Regulus
- Mowy sejmowe, senackie, sejmikowe, okolicznościowe z 1662-1686, wyd. A. Jabłonowski, Warszawa 1876, Źródła dziejowe t. 1
- Mowy na sejmach miane, 1685 (egz. nieznane), wiad. podał K. Niesiecki Korona polska, t. 2, Lwów 1738, s. 338
- Zdanie sprawy przed Janem III z poselstwa do Moskwy, zaczętego w roku 1685, a skończonego dnia trzeciego maja 1686, ogł. M. Malinowski i A. Przezdziecki Źrzódła do dziejów polskich, t. 2, Wilno 1844
- Mowa... przy powitaniu carów moskiewskich na stolicy r. 1686, lutego 21 dnia, ogł. M. Malinowski i A. Przezdziecki Źrzódła do dziejów polskich, t. 2, Wilno 1844
Listy
- Listy z lat 1657–1686 (m.in. do i od: Fryderyka Wilhelma brandenburskiego, Jana III Sobieskiego, Jana Leszczyńskiego, Wacława Leszczyńskiego, Andrzeja Olszowskiego, Jana Opalińskiego), wyd. A. Jabłonowski, Warszawa 1876, Źródła dziejowe t. 1
- 9 listów z lat 1682–1684 (do: Jana Albrechta Dönhofa, Benedykta Sapiehy, Jana III Sobieskiego), wyd. M. Malinowski i A. Przezdziecki Źrzódła do dziejów polskich, t. 2, Wilno 1844
- 24 listy z lat 1683–1684 (do: Melchiora Gurowskiego, Stanisława H. Lubomirskiego, Marcjana Ogińskiego, Benedykta Sapiehy, Jana Wielopolskiego, Andrzeja Załuskiego), wyd. M. Malinowski i A. Przezdziecki Źrzódła do dziejów polskich, t. 2, Wilno 1844
- Listy z lat 1683–1684 (do: M. Gurowskiego, S.H. Lubomirskiego, J. Wielopolskiego, A. Załuskiego), wyd. A.C. Załuski Epistolarum historico-familiarum tomi primi pars secunda, Braniewo 1710, s. 822–827, 869; streszczenie polskie ogł. G.B. U. i W. Skrzydylka Listy z czasów Jana III i Augusta II, Kraków 1870
- Do B. Sapiehy z lat 1683–1684, wyd. G. B. U. i W. Skrzydylka Listy z czasów Jana III i Augusta II, Kraków 1870
Przypisy
- ↑ Władysław Konopczyński, Chronologia sejmów polskich 1493–1793, Kraków 1948, s. 153.
- ↑ Krzysztof Chłapowski, Starostowie niegrodowi w Koronie 1565–1795 Materiały źródłowe, Warszawa, Bellerive-sur-Allier 2017, s. 180.
- ↑ Historia dyplomacji polskiej, t. II: 1572-1795, pod redakcją Zbigniewa Wójcika, Warszawa 1982, s. 264.
- ↑ Олексій Вінниченко, Депутати Коронного трибуналу 1632–1647 рр. // Вісник Львівського університету. Серія історична. Львів, 2009. Вип. 44, s. 297.
- ↑ Stefania Ochmann-Staniszewska, Zdzisław Staniszewski, Sejm Rzeczypospolitej za panowania Jana Kazimierza Wazy. Prawo – doktryna – praktyka, tom II, Wrocław 2000, s. 346.
- ↑ Władysław Czapliński, Dwa sejmy w roku 1652, Wrocław 1655, s. 63.
- ↑ Wacław Uruszczak, Fakcje senatorskie w sierpniu 1668 roku, w: Parlament, prawo, ludzie, studia ofiarowane profesorowi Juliuszowi Bardachowi w sześćiesięciolecie pracy twórczej, Warszawa 1996, s. 316.
- ↑ Gąsiorowski 2001 ↓, s. 34–37.
- ↑ Volumina Legum, t. IV, Petersburg 1860, s. 498.
- ↑ Porządek na seymie Walnym Electiey. Między Warszawą a Wolą przez opisane artykuły do samego tylko aktu Elekcyey należące uchwalony y postanowiony, roku 1669 dnia wtorego maia, s.
- ↑ Ordo Dominorum Iudicium Deputatorum tam Spiritualiu qm Scularium congregat Anno Millesimo Sexentesimo Septuagesimo Secundo p fra secunda Conductus Pascha., Archiwum Państwowe w Lublinie 15, k. 17.
- ↑ Pisma do wieku i spraw Jana Sobieskiego. T. 1, cz. 2, Kraków 1881, s. 1003.
- ↑ Krystyn Matwijowski, Pierwsze sejmy z czasów Jana III Sobieskiego, Wrocław 1976, s. 18.
- ↑ Suffragia Woiewodztw, y Ziem Koronnych, y Wielkiego Xięstwá Litewskiego, zgodnie na Naiaśnieyszego Jana Trzeciego Obránego Krola Polskiego, Wielkiego Xiążęćiá Litewskiego, Ruskiego, Pruskiego, Mázowieckiego, Zmudzkiego, Inflantskiego, Smolenskiego, Kijowskiego, Wołhynskiego, Podolskiego, Podláskiego, y Czerniechowskiego Dáne między Wárszawą á Wolą / Dnia Dwudziestego pierwszego Máiá / Roku 1674,
- ↑ Porządek Na Seymie Walnym Elekcyey Między Warszawą a Wolą, przez opisane Artykuły do samego tylko Aktu Elekcyey należące, uchwalony y postanowiony, Roku Pańskiego Tysiąc Szesc Set Siedmdziesiat Czwartego, dnia Dwudziestego Miesiaca Kwietnia., s. 28.
Bibliografia
- Antoni Gąsiorowski: Słownik historyczno-geograficzny województwa poznańskiego w średniowieczu, cz. IV (R–S), zeszyt 1, hasło „Rakoniewice”. Poznań: Wydawnictwo PTPN, 2001, s. 34-37.
- Bibliografia Literatury Polskiej – Nowy Korbut, t. 2 Piśmiennictwo Staropolskie, Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1964, s. 244–245
