Lejkowiec dęty

W dzisiejszym świecie Lejkowiec dęty to temat, który zyskał na znaczeniu i przyciągnął uwagę wielu osób. Niezależnie od tego, czy ze względu na swój wpływ na społeczeństwo, znaczenie w nauce czy znaczenie w historii, Lejkowiec dęty wzbudził głębokie zainteresowanie w różnych sektorach. Zjawisko to wywołało szeroką debatę i skłoniło do licznych badań w poszukiwaniu lepszego zrozumienia jego konsekwencji. Ponieważ Lejkowiec dęty stale ewoluuje, niezwykle ważne jest dokładne przeanalizowanie jego wpływu i zbadanie potencjalnych konsekwencji. W tym artykule będziemy dalej badać dzisiejszą rolę Lejkowiec dęty i zajmiemy się jego znaczeniem w różnych kontekstach.

Lejkowiec dęty
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

pieprznikowce

Rodzina

kolczakowate

Rodzaj

lejkowiec

Gatunek

lejkowiec dęty

Nazwa systematyczna
Craterellus cornucopioides (L.) Pers.
Mycol. eur. 2: 5 (Erlanga, 1825)
Multimedia w Wikimedia Commons
Dojrzałe owocniki lejkowca dętego
Lejkowiec dęty
Stare owocniki stają się całkiem czarne

Lejkowiec dęty (Craterellus cornucopioides (L.) Pers.) – gatunek grzybów z rodziny kolczakowatych (Hydnaceae)[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Craterellus, Hydnaceae, Cantharellales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1753 r. Karol Linneusz nadając mu nazwę Peziza cornucopioides. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1825 r. Christiaan Hendrik Persoon przenosząc go do rodzaju Craterellus[1].

Synonimy naukowe:

  • Cantharellus cornucopioides (L.) Fr. 1821
  • Craterella cornucopioides (L.) Pers. 1797
  • Craterellus ochrosporus Burt 1914
  • Dendrosarcus cornucopioides (L.) Kuntze 1898
  • Helvella cornucopioides (L.) Bull. 1791
  • Helvella cornucopioides (L.) Scop. 1772
  • Merulius cornucopioides (L.) With. 1792
  • Merulius cornucopioides (L.) Pers. 1801
  • Merulius purpureus With. 1792
  • Octospora cornucopioides (L.) Timm 1788
  • Pezicula cornucopioides (L.) Paulet 1791
  • Peziza cornucopioides L. 1753
  • Pleurotus cornucopioides (L.) Gillet 1871
  • Pocillaria cornucopioides (Pers.) Kuntze 1891
  • Sterbeeckia cornucopioides (L.) Dumort. 1822[2].

Nazwę polską podał Stanisław Chełchowski w 1898 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też jako stroczek ciemnobrunatny i lejkowiec gładki[3]. Nazwy regionalne: skórzak, cholewka, wronie uszy, wroniaki, kominki[4].

Morfologia

Owocnik

Średnica 3–8 cm, kształt trąbkowato-lejkowaty z podwiniętym brzegiem, pofałdowanym w dojrzałych okazach. Część wewnętrzna początkowo brązowoczarna, później czarnosiwa, w końcu czarna, z nieregularnymi rzadkimi łuskami. Zewnętrzna szarobrązowa, najpierw gładka, potem pomarszczona. Zewnętrzną stronę całego owocnika pokrywa hymenium, dlatego w dojrzałych okazach białe zarodniki zabarwiają ją na biało. Jest higrofaniczny[5].

Trzon

Wysokość 5–12 cm. Jest wewnątrz pusty, od dołu ku górze lejkowato rozszerza się, płynnie przechodząc w kapelusz. W górnej części jest często rozdarty. Powierzchnia gładka lub pomarszczona, o barwie siwobrązowej lub siwoczarnej. Starsze trzony, podobnie jak kapelusz są biało oprószone od zarodników[5].

Miąższ

Cienki, z początku szaroczarny, potem całkiem czarny. Jest dość elastyczny i sprężysty. Po ususzeniu staje się łamliwy, ale po namoczeniu znów odzyskuje elastyczność. Smak nieznaczny, zapach przyjemny[5].

Wysyp zarodników

Biały. Zarodniki o średnicy 12–15 × 7–8,5 µm, gładkie, bezbarwne[6].

Gatunki podobne

Trudno go pomylić z innym grzybem ze względu na charakterystyczny wygląd i brak podobnych jemu gatunków. Najbardziej podobny jest lejkowiec pełnotrzonowy (Craterellus undulatus)[7].

Występowanie i siedlisko

Występuje niemal wyłącznie na półkuli północnej: w Ameryce Północnej i Środkowej, Europie i Azji. Jego północny zasięg sięga po środkową część Półwyspu Skandynawskiego i Zatokę Hudsona w Kanadzie. Na półkuli południowej występuje tylko na wyspie Nowa Gwinea[8].

Grzyb mykoryzowy[3]. W Polsce wytwarza owocniki od sierpnia do listopada w lasach liściastych i mieszanych, zwykle kępami, najczęściej na obszarach podgórskich. Zazwyczaj rośnie pod bukami i dębami[5].

Znaczenie

Grzyb jadalny, jednak ze względu na mało apetyczny wygląd oraz czernienie podczas gotowania najczęściej bywa suszony, mielony na proszek i używany jako przyprawa do zup i sosów. Ma jednak mierne własności smakowe i ze względu na coraz rzadsze występowanie nie powinien być zbierany[7].

Ma własności lecznicze; wykazuje działanie przeciwhiperglikemiczne, antyoksydacyjne i przeciwnowotworowe[9].

Przypisy

  1. ↑ a b c Index Fungorum (ang.).
  2. ↑ Species Fungorum (ang.).
  3. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 198, ISBN 83-89648-09-1.
  4. ↑ Albert Pilát, Otto Ušák, Mały atlas grzybów, Warszawa: PWRiL, 1977, s. 38–39.
  5. ↑ a b c d Pavol Škubla, Wielki atlas grzybów, Poznań: Elipsa, 2007, s. 58, ISBN 978-83-245-9550-1.
  6. ↑ E. Gerhardt, Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2.
  7. ↑ a b Praca zbiorowa, Leksykon grzybów, Firma Księgarska Jacek i Krzysztof Olesiejuk – Inwestycje, 2006, ISBN 3-89836-604-9.
  8. ↑ Mapa występowania Craterellus cornucopioides na świecie , Discover Life Maps .
  9. ↑ S. Beluhan, A. Ranogajec, Chemical composition and non-volatile components of Croatian wild edible mushrooms, „Food Chemistry”, 124 (3), 2011, s. 1076–1082 .