Ludwik Narbutt

W dzisiejszym świecie znaczenie Ludwik Narbutt jest widoczne we wszystkich dziedzinach życia. Niezależnie od tego, czy jest to świat biznesu, polityki, nauki czy kultury, Ludwik Narbutt odgrywa kluczową rolę w sposobie, w jaki ludzie wchodzą w interakcje, informują się nawzajem i podejmują decyzje. Dlatego ważne jest, aby w pełni zrozumieć wpływ, jaki Ludwik Narbutt ma na nasze społeczeństwo, a także możliwe konsekwencje, jakie jego wpływ może mieć w przyszłości. W tym artykule zbadamy różne aspekty i perspektywy związane z Ludwik Narbutt, w celu przedstawienia przeglądu i wglądu w jego znaczenie w dzisiejszym świecie.

Ludwik Narbutt
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

26 sierpnia 1832
Szawry

Data i miejsce śmierci

4 maja 1863
pod Dubiczami (Dubičiai)

Narodowość

polska

Multimedia w Wikimedia Commons

Ludwik Narbutt (ur. 26 sierpnia 1832 w Szawrach, zm. 4 maja 1863 pod Dubiczami) – polski ziemianin, naczelnik wojenny powiatu lidzkiego w powstaniu styczniowym[1].

Życiorys

Syn Teodora Narbutta i Krystyny z Sadowskich. Uczył się w szkole pijarów w Lidzie. Za udział w konspiracji w 1850 roku aresztowany w Wilnie i karnie w marcu 1851 roku wcielony do wojska rosyjskiego, uczestniczył w walkach na Kaukazie, gdzie został odznaczony za odwagę orderem św. Anny 4 stopnia. Na Litwę wrócił w 1860 roku w stopniu podporucznika. W 1861 r. ożenił się z młodą wdową Amelią z Kuncewiczów Siedlikowską. Zamieszkał w Sierbieniszkach poświęcając się gospodarstwu. Młodszy brat Ludwika Bronisław, pisał w swoim pamiętniku o nim: „Widziałem go w 1860 roku w Lidzie. Był niewielkiego wzrostu, szczupły, blondyn, nieco łysy, z melancholijnym wyrazem na twarzy wielki zdrowy rozsądek, uczciwość, miłość dla ludzi – to były główne jego zalety małomówiący, skromny w ułożeniu, chętny zawsze dla każdego z pomocą”. Był członkiem konspiracji w Armii Imperium Rosyjskiego, poprzedzającej wybuch powstania styczniowego[2].

Michał Elwiro Andriolli, Śmierć Ludwika Narbutta w Dubiczach, 1864–1865, litografia.

Po wybuchu powstania styczniowego Ludwik Narbutt jako jeden z pierwszych w rejonie Lidy stanął do walki. 2 lutego 1863 roku wyruszył do Puszczy Rudnickiej na czele świeżo sformowanego oddziału, w skład którego wchodzili oprócz niego jeszcze jedynie jego brat i sześciu chłopów. Narbutt cieszył się dobrą opinią w okolicy, dzięki czemu oddział ziemiańsko-włościański szybko urósł w znaczną siłę. Do jego partii dołączył między innymi Michał Elwiro Andriolli z kilkoma swoimi poddanymi. Oddział Ludwika Narbutta wspierała jego siostra Teodora[3].

Narbutt stoczył szereg potyczek z wojskami carskimi, zadając nieprzyjacielowi dotkliwe straty. 16 lutego 1863 roku Narbutt zaatakował rosyjski pociąg pod Marcinkańcami i odbił wiezionych rekrutów. W dniu 9 marca 1863 roku doszło, w okolicach stacji kolejowej Rudziszki, do bitwy 100-osobowego oddziału Ludwika Narbutta z trzema rotami piechoty rosyjskiej i sotnią kozacką pod komendą Wimberga. Rosjanie, zaatakowani znienacka, pierzchli tracąc sporo ludzi i sprzętu. Kolejne bitwy i potyczki stoczono pod Nowym Dworem, pod Piłownią, koło Berszt, pod Kowalkami, nad jeziorem Dumbla.

4 maja 1863 ww okolicach jeziora Pielasa[a] koło Dubicz oddział Narbutta został rozbity. W wyniku zdrady kmiecia z Dubicz Bazylego Karpowicza, który wskazał Rosjanom drogę do obozowiska powstańców, śmierć poniósł bohaterski dowódca oddziału i kilkunastu powstańców, wielu dostało się do niewoli, a pozostali poszli w rozsypkę[4]. Nowy dowódca oddziału, Aleksander Poradowski, ukarał zdrajcę – w dniu Zielonych Świąt Bazyli Karpowicz został powieszony we wsi Montaty koło Dubicz. Podobny los spotkał innego zdrajcę, włościanina Jana Szymielewicza, powieszonego 3 czerwca 1863 roku w majątku Sumorokowszczyzna. Ten akt sprawiedliwości nie mógł jednak powetować straty rozbicia bitnego oddziału i śmierci utalentowanego dowódcy.

Upamiętnienie

W 1916 roku jego imię nadano ulicy na warszawskim Mokotowie[5][6]. W II RP istniał 76 Lidzki Pułk Piechoty im. Ludwika Narbutta.

W wielu publikacjach mylnie jako portret Ludwika Narbutta przedstawiany jest portret amerykańskiego generała George McClellana ze zbiorów Fundacji Rodzinnej Blochów[7].

Przypisy

  1. ↑ Dziś jezioro nie istnieje - w jego miejscu znajdują się bagniska między Dubiczami a wsią Stojai
  1. ↑ Organizacja władz powstańczych w roku 1863 [Spis obejmuje Komitet Centralny oraz naczelników wojennych i cywilnych powiatów z województw: mazowieckiego, podlaskiego, lubelskiego, sandomierskiego, krakowskiego, kaliskiego, płockiego, augustowskiego, wileńskiego, kowieńskiego, grodzieńskiego, mińskiego, mohylewskiego, witebskiego, kijowskiego, wołyńskiego, podolskiego oraz z Galicji, Wielkopolski i Prus Zachodnich. AGAD, nr zespołu 245, s. 12.
  2. ↑ Księga pamiątkowa opracowana staraniem Komitetu Obywatelskiego w czterdziestą rocznicę powstania r. 1863/1864, Lwów 1904, s. 13.
  3. ↑ Teodora Monczuńska. genealogia.okiem.pl. .
  4. ↑ Narbutt Ludwik, Encyklopedia PWN , Wydawnictwo Naukowe PWN .
  5. ↑ Kwiryna Handke: Słownik nazewnictwa Warszawy. Warszawa: Slawistyczny Ośrodek Wydawniczy, 1998, s. 342. ISBN 83-86619-97X.
  6. ↑ Stanisław Ciepłowski (red.): Słownik patronów ulic Warszawy. Warszawa: Wydawnictwo DiG, 2003, s. 173. ISBN 83-7181-291-4.
  7. ↑ ''Tajemnicze zdjęcie Ludwika Narbutta'' , szlakiemnarbutta.pl (pol.).

Bibliografia

  • Paweł Komorowski, Aleksander Kołyszko, Ludwik Narbutt – Z dziejów historycznej świadomości Polaków na Ziemi Lidzkiej , Wydawnictwo Retro-Art, Warszawa-Lida 1999
  • Ludwik Narbutt 1832–1863, wybór i opracowanie: Łukasz Szełemej, wydawnictwo Fundacja Kresowa Szlakiem Narbutta, wydanie II, Szczecin 2022

Linki zewnętrzne