Max Reger

W tym artykule zbadamy fascynujący świat Max Reger i wszystko, co może obejmować ta koncepcja. Od swoich początków po wpływ na dzisiejsze społeczeństwo, Max Reger był przedmiotem debaty, badań i refleksji na przestrzeni dziejów. Na stronach tego artykułu zagłębimy się w wiele aspektów Max Reger, analizując jego znaczenie w różnych kontekstach i jego wpływ na nasze życie. Krytycznym i refleksyjnym okiem przyjrzymy się roli, jaką odgrywa Max Reger w naszym nowoczesnym społeczeństwie i jego ewolucji w czasie. Przygotuj się na fascynującą podróż przez Max Reger i odkryj wszystko, co ma do zaoferowania ta koncepcja.

Max Reger
ilustracja
Imię i nazwisko

Johann Baptist Joseph Maximilian Reger

Data i miejsce urodzenia

19 marca 1873
Brand

Pochodzenie

niemieckie

Data i miejsce śmierci

11 maja 1916
Lipsk

Instrumenty

fortepian, organy

Gatunki

muzyka poważna

Zawód

kompozytor, dyrygent, pianista, organista

Multimedia w Wikimedia Commons
Cytaty w Wikicytatach
Consolation op. 65/4

Johann Baptist Joseph Maximilian Reger (ur. 19 marca 1873 w Brand, zm. 11 maja 1916 w Lipsku[1]) – niemiecki kompozytor, dyrygent, pianista i organista.

Biografia

Pochodził z bawarskiej rodziny katolickiej[2]. Jego rodzice, Joseph i Katharina, byli nauczycielami. Pierwsze lekcje muzyki pobierał u ojca - gra na skrzypcach, wiolonczeli, organach, i u matki - gra na fortepianie. W 1884 roku przeszedł pod opiekę Adalberta Lindnera, organisty, który polecił go Hugo Riemannowi. Reger w 1890 został uczniem Riemanna[1], by później stać się jego asystentem, następcą i wykładowcą w klasie fortepianu, organów i teorii muzyki w konserwatorium Sondershausen, a następnie w Wiesbaden[1]. W tym czasie pisał pierwsze utwory, podpisał kontrakt z londyńskim wydawcą muzycznym Georgem Augenerem[1], dawał koncerty, odbywały się także wykonania jego dzieł w Berlinie. Został dostrzeżony i doceniony przez Richarda Straussa i Ferruccio Busoniego[2].

Od 1896 roku pełnił służbę wojskową i przeszedł kryzys twórczy oraz zdrowotny, w wyniku którego został zwolniony ze służby w wojsku. Po powrocie do domu rodziców przystąpił do intensywnej pracy twórczej. W 1902 roku poślubił Elsę von Bagenski, w następnych latach dał szereg koncertów, m.in. w Berlinie, Lipsku, Wiedniu, Amsterdamie, Antwerpii, Bazylei, Pradze, i objął katedrę w Akademii Muzycznej w Monachium oraz Lipsku. Reger zdobył szerokie uznanie, nie brakowało jednak głosów krytycznych, szczególnie w odniesieniu do utworów, w których stosował nowoczesne eksperymenty w zakresie harmoniki[3]. W latach 1908 i 1912 otrzymał doktoraty honoris causa uniwersytetów w Jenie i Berlinie[1].

W 1911 roku Reger objął prestiżową posadę dyrygenta, a następnie (1913) dyrektora muzycznego na dworze księcia Jerzego II w Meiningen[3], wcześniej zajmowaną m.in. przez Hansa von Bülowa i Richarda Straussa. W Dortmundzie odbył się pierwszy festiwal jego imienia, natomiast w Bad Pyrmont powstał festiwal Bacha - Regera pod kierownictwem artystycznym Fritza Buscha. Theodor von Gosen stworzył popiersie Regera. Reger dyrygował nawet na dworze ostatniego cesarza Niemiec Wilhelma II[2]. W 1915 roku przeprowadził się na stałe do Jeny. Zmarł przedwcześnie w następnym roku na atak serca[4].

Paul Hindemith uważał, że "Reger był ostatnim gigantem w muzyce", Arnold Schönberg uważał go za geniusza, natomiast sam Reger zwykł był mawiać, że to "Bach jest końcem i początkiem wszelkiej muzyki"[2].

Twórczość

Przeszedł do historii jako wybitny polifonista doby późnego romantyzmu, prekursor wczesnego modernizmu oraz mistrz formy wariacyjnej[3][2][5][6] i lirycznej miniatury instrumentalnej[5].

W dorobku Regera czołową pozycję zajmują dzieła organowe, a także kameralne i symfoniczne. Reger pisał utwory o przepełnionej fakturze, wzorując się na twórczości organowej J.S. Bacha. Uważany był nawet za największego po Bachu kompozytora muzyki organowej[4]. Używał instrumentów na wzór rejestrów organowych, czyli według stopnia ich siły, co znajduje odwzorowanie w jego muzyce orkiestrowej. Pisał sonaty, fugi, fantazje, suity, preludia, wariacje, toccaty, kanony, passacaglie, przygrywki chorałowe.

Najważniejsze dzieła organowe:

  • Suita e-moll, op. 16
  • Fantazje chorałowe, op. 27, 30, 40/ 1-2/, 46, 52 /1-3/
  • Fantazja i fuga na temat B-A-C-H, op. 46
  • Fantazja i fuga symfoniczna d-moll, op. 57: „Inferno”
  • Wariacje i fuga fis-moll na temat oryginalny, op. 73
  • Introdukcja, passacaglia i fuga op. 127
  • Fantazja i fuga d-moll, op. 135b

Najważniejsze dzieła fortepianowe:

  • 111 kanonów, op. 13
  • Wariacje i fuga na temat J.S. Bacha, op. 81
  • Metamorfozy Berceuse F. Chopina, op. 82, 143
  • Wariacje i fuga na temat L. v. Beethovena op. 86, na dwa fortepiany
  • Introdukcja, passacaglia i fuga h-moll, op. 96
  • Wariacje i fuga na temat G.Ph. Telemanna, op. 134
  • Träume am Kamin, op. 143

Kameralna muzyka Regera przeznaczona jest głównie na instrumenty smyczkowe. Jako pierwszy kompozytor od czasów Bacha pisał sonaty solowe na skrzypce, a także na altówkę oraz wiolonczelę.

Wybrane dzieła kameralne:

  • Sonaty, preludia i fugi na skrzypce solo, op. 42, 91, 117
  • Kwartety smyczkowe (1-5: g-moll, A-dur, d-moll, Es-dur, fis-moll, op. 54 /1-2/, 74, 109, 121)
  • Tria smyczkowe (1-2: a-moll, d-moll, op. 77b, 141b)
  • Suity na wiolonczelę solo, op. 131c
  • Suity na altówkę solo, op. 131d
  • Kwartety fortepianowe (1-2: d-moll, a-moll, op. 113, 133)
  • Sonaty na skrzypce i fortepian (1-2: e-moll, c-moll, op. 122, 139)
  • Sonaty na wiolonczelę i fortepian (1-3: f-moll, g-moll, a-moll, op. 5, 28, 116)
  • Sonaty na klarnet i fortepian (1-2: As-dur, fis-moll, op. 49 /1-2/)
  • Kwintet klarnetowy A-dur, op. 146

Dzieła symfoniczne:

  • Sinfonietta A-dur, op. 90
  • Serenada G-dur, op. 95
  • Wariacje i fuga na temat J.A. Hillera, op. 100
  • Koncert skrzypcowy A-dur, op. 101
  • Koncert fortepianowy f-moll, op. 114
  • Konzert im alten Stil, op. 123
  • Cztery poematy na temat obrazów Arnolda Böcklina, op. 128
  • Wariacje i fuga na temat W.A. Mozarta, op. 132
  • Vaterländische Ouvertüre, op. 140

Dzieła oratoryjne:

  • Psalm 100, op. 106
  • Römischer Triumphgesang, op. 126
  • Requiem, op. 144b

Reger jest także twórcą wielu pieśni, w których nawiązuje do twórczości Brahmsa i Schumanna (w akompaniamencie), a później do Hugo Wolfa (uproszczenie faktury).

Do jego uczniów należał Fritz Heitmann.

Został pochowany na Cmentarzu Leśnym w Monachium.

Przypisy

  1. ↑ a b c d e Reger, Max , Polska Biblioteka Muzyczna (pol.).
  2. ↑ a b c d e Wojciech Wendland, Reger. Powrót do teraźniejszości, „Twórczość”, nr 6, 2017, ISSN 0041-4727.
  3. ↑ a b c Stefan Śledziński (red.), Reger Max, Mała Encyklopedia Muzyki, Warszawa 1981, ISBN 83-01-00958-6.
  4. ↑ a b Marta Szoka, Reger, Elżbieta Dziębowska (red.), Encyklopedia Muzyczna PWM, Kraków 2004, ISBN 83-224-0837-4.
  5. ↑ a b Zofia Lissa, Szkice z estetyki muzycznej, Kraków 1965.
  6. ↑ Andrzej Chodkowski (red.), Reger Max Johann Baptist, Encyklopedia Muzyki, 1995, ISBN 83-01-11390-1.

Bibliografia

  • Max Reger w bazie AllMusic (ang.)
  • Z. Lissa, Szkice z estetyki muzycznej, Kraków 1965.
  • Mała encyklopedia muzyki, red. S. Śledziński, Kraków 1981.
  • Encyklopedia muzyki, red. A. Chodkowski, Warszawa 1995.
  • Encyklopedia Muzyczna PWM, red. E. Dziębowska, Kraków 2004.
  • W. Wendland, Reger. Powrót do teraźniejszości, "Twórczość" 2017, nr 6.

Linki zewnętrzne