Międzynarodowy Trybunał Wojskowy dla Dalekiego Wschodu

Międzynarodowy Trybunał Wojskowy dla Dalekiego Wschodu – międzynarodowy trybunał do osądzenia zbrodni dokonanych przez przywódców i pozostałych obywateli Japonii podczas II wojny światowej.

Powstał 19 stycznia 1946 w Tokio. Państwami-założycielami były: Australia, Chiny, Francja, Holandia, Kanada, Nowa Zelandia, USA, Wielka Brytania i ZSRR. Później do porozumienia dołączyły Indie i Filipiny.

Statut Trybunału wyróżniał trzy kategorie zbrodni:

• „Klasa A” – zbrodnie przeciwko pokojowi,
• „Klasa B” – zbrodnie wojenne,
• „Klasa C” – zbrodnie przeciwko ludzkości.

Przed Trybunałem o zbrodnie przeciwko pokojowi oskarżono 25 politycznych i wojskowych przywódców, z czego 7 skazano na karę śmierci, a 16 na karę dożywotniego więzienia.

Zarzut postawiono 28 oskarżonym, głównie oficerom wojskowym i przywódcom politycznym.

• baron Kōki Hirota – premier Japonii (1936–1937), minister spraw zagranicznych (1933–1934, 1937–1938);
• baron Kiichirō Hiranuma – premier, przewodniczący Tajnej Rady (1936–1939);
• Naoki Hoshino – sekretarz stanu;
• markiz Kōichi Kido – Lord Strażnik Tajnej Pieczęci Japonii;
• Toshio Shiratori – ambasador Japonii we Włoszech;
• Shigenori Tōgō – minister spraw zagranicznych (1941–1942 oraz 1945);
• Mamoru Shigemitsu – minister spraw zagranicznych (1943–45 oraz 1954–1958);
• Okinori Kaya – minister finansów (1941–1944);
• Yōsuke Matsuoka – minister spraw zagranicznych (1940–1941).

• generał Hideki Tōjō – premier Japonii (1941–1944), minister wojny (1940–1944), szef sztabu Armii Kwantuńskiej (1937–1938);
• generał Seishirō Itagaki – minister wojny (1938–1939);
• generał Sadao Araki – minister wojny (1931–1934);
• marszałek polny Shunroku Hata – minister wojny (1939–1940);
• generał Shigetarō Shimada – minister marynarki wojennej (1941–1944);
• generał Kenryō Satō – szef Biura Spraw Wojskowych;
• generał Kuniaki Koiso – premier (1944–1945), gubernator-generał Korei (1942–1944);
• admirał Takasumi Oka – szef Biura Spraw Marynarki Wojennej;
• generał Hiroshi Ōshima – ambasador Japonii w Niemczech;
• admirał Nagano Osami – minister marynarki wojennej, szef Sztabu Generalnego Marynarki Wojennej Imperium Japońskiego (1941–1944);
• generał Jirō Minami – minister wojny, dowódca Armii Kwantuńskiej (1934–1936), gubernator-generał Korei (1936–1942);
• generał Kenji Doihara – szef Agencji Służby Specjalnej (działającej w ramach Kempeitai) w Mandżukuo, następnie dowódca Sił Powietrznych Imperium Japońskiego;
• generał Heitarō Kimura – dowódca Burmańskich Sił Ekspedycyjnych;
• generał Iwane Matsui – dowódca Szanghajskich Sił Ekspedycyjnych oraz Japońskiej Armii Centralnych Chin (1937);
• generał Akira Muto – dowódca Filipińskich Sił Ekspedycyjnych;
• pułkownik Kingorō Hashimoto – założyciel Sakurakai;
• generał Yoshijirō Umezu – wiceminister wojny (1936–1938);
• generał Teiichi Suzuki – przewodniczący Komisji Planowania w rządzie Japonii.

• Shūmei Ōkawa – filozof polityczny

Dwóch oskarżonych (Yōsuke Matsuoka i Nagano Osami) zmarło z przyczyn naturalnych w trakcie procesu.

Sześciu oskarżonych skazano na karę śmierci przez powieszenie za zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko pokojowi i zbrodnie przeciwko ludzkości („Klasa A”, „Klasa B” i „Klasa C”):

• generał Kenji Doihara;
• baron Kōki Hirota;
• generał Seishirō Itagaki;
• generał Heitarō Kimura;
• generał Akira Muto;
• generał Hideki Tōjō.

Jeden oskarżony został skazany na karę śmierci przez powieszenie za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości („Klasa B” i „Klasa C”):

• generał Iwane Matsui.

Wyroki wykonano 23 grudnia 1948 w tokijskim więzieniu Sugamo. Ciała zostały poddane kremacji, a prochy rozrzucone nad Pacyfikiem^[1].

Kolejnych szesnastu oskarżonych skazano na karę dożywotniego więzienia. Trzech z nich (Koiso, Shiratori i Umezu) zmarło w więzieniu, a trzynastu pozostałych zwolniono przedterminowo w latach 1954–1956:

• generał Sadao Araki;
• pułkownik Kingorō Hashimoto;
• marszałek polowy Shunroku Hata;
• baron Kiichirō Hiranuma;
• Naoki Hoshino;
• Okinori Kaya;
• markiz Kōichi Kido;
• generał Kuniaki Koiso;
• generał Jirō Minami;
• admirał Takasumi Oka;
• generał Hiroshi Ōshima;
• generał Kenryō Satō;
• admirał Shigetarō Shimada;
• Toshio Shiratori;
• generał Teiichi Suzuki;
• generał Yoshijirō Umezu.

Shigenori Tōgō został skazany na karę pozbawienia wolności przez 20 lat i zmarł w więzieniu w 1949. Mamoru Shigemitsu został skazany na karę pozbawienia wolności przez 7 lat.

Układ pokojowy z 8 września 1951 w art. 11 zobowiązywał Japonię do uznania za obowiązujące wyroku Międzynarodowego Trybunału Wojskowego dla Dalekiego Wschodu oraz wyroków innych sądów wydanych w podobnych sprawach.

• Prokurator Międzynarodowego Trybunału Wojskowego dla Dalekiego Wschodu
• Międzynarodowy Trybunał Wojskowy w Norymberdze

• Lord Russell of Liverpool (Edward Frederick Langley Russell) Rycerze Bushido tłum. Tadeusz Wójcik, Warszawa 1961 (wznowienie 2004) ISBN 83-913460-5-6.

• Akty prawne dotyczące Trybunału
• International Military Tribunal for the Far East Charter