Miasta ze statusem city w Wielkiej Brytanii

W dzisiejszym artykule zagłębimy się w Miasta ze statusem city w Wielkiej Brytanii, temat, który w ostatnim czasie przykuł uwagę wielu osób. Niezależnie od tego, czy chodzi o jego znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie, wpływ na życie codzienne czy znaczenie historyczne, Miasta ze statusem city w Wielkiej Brytanii był przedmiotem debaty, zainteresowania i badań zarówno ekspertów, jak i fanów. Od swoich początków do obecnej sytuacji, poprzez wpływ w różnych obszarach i ewolucję w czasie, Miasta ze statusem city w Wielkiej Brytanii jest tematem zasługującym na szczegółowe i wyczerpujące zbadanie. W tym artykule zagłębimy się w jego różne aspekty, przeanalizujemy implikacje i odkryjemy jego prawdziwe znaczenie w obecnym kontekście.

Katedra w Wells, najmniejszym city w Anglii

Status miasta city w Wielkiej Brytanii jest przyznawany przez monarchę brytyjskiego pewnej określonej grupie miast. Miasta nieposiadające tego statusu noszą nazwę town. Prawo używania nazwy city łącznie z nazwą miasta jest sprawą wyłącznie prestiżu i nie daje żadnych dodatkowych przywilejów. Niemniej tytuł city jest dla miast cenny, stąd też wiele z nich stara się o jego zdobycie. Statusu tego nie uzyskuje się automatycznie po spełnieniu określonych kryteriów. W Anglii i Walii tytuł ten przyznawano tradycyjnie miastom posiadającym katedrę i będącym siedzibami diecezji[1]. Zasadę tę złamano dopiero w roku 1888, przyznając status Belfastowi z przyczyn pozareligijnych. Obecnie o przyznaniu statusu miasta decydują przede wszystkim czynniki geograficzno-historyczne, w tym wielkość populacji. W XX wieku status przyznano tylko 14 miastom[2]. W roku 2000 na 39 miast ubiegających się o status, przyznano go trzem: Brighton, Wolverhampton i Inverness[2]. W 2012 roku z okazji diamentowego jubileuszu królowej Elżbiety II status city otrzymały miasta: Chelmsford, St Asaph oraz Perth[3]. Ostatnie nadanie tytułu za życia Elżbiety II nastąpiło w 2022 roku z okazji platynowego jubileuszu królowej. Do rangi city podniesiono wówczas osiem miast: – w Anglii: Colchester, Doncaster, Milton Keynes; – w Szkocji: Dunfermline; – w Walii: Wrexham; – w Irlandii Północnej: Bangor; na Wyspie Man: Douglas; – na Falklandach: Stanley[4].

W 2022 roku 76 brytyjskich miast posiadało status city. Najwięcej znajdowało się w Anglii – 55. W Szkocji jedynie osiem miast posiada ten status, w Walii siedem, w Irlandii Północnej sześć. Tytuł ten nosi także jedno miasto na Wyspie Man (dependencji brytyjskiej) i cztery w brytyjskich terytoriach zamorskich[5]. W Szkocji do XIX wieku status city nie był nadawany, a wszelkie informacje sprzed tego okresu oparte są na przypuszczeniach, np. co do miasta Dunblane, które miało się stać city w roku 1500, nominowane rzekomo przez Jakuba IV[6]. W XX wieku przestano stosować kryterium posiadania katedry jako jedynego do uznania miasta jako city, pośród innych kryteriów uwzględniano, między innymi, wielkość miasta. Na przestrzeni całej historii Wielkiej Brytanii tylko trzy miasta utraciły status city: Rochester, Perth[a] i Elgin[7].

Lista miast o statusie city w Wielkiej Brytanii

Truro – najbardziej na południe i zachód wysunięte angielskie city

Poniższa lista obejmuje wszystkie 76 miast o statusie city na terenie Anglii, Szkocji, Walii i Irlandii Północnej według stanu na rok 2022[5]. Dane dotyczące liczby mieszkańców, o ile przypis nie podaje inaczej, są z roku 2001. Gdy przy mieście nie ma roku nadania statusu, oznacza to, że uzyskało go w średniowieczu lub w czasach nowożytnych wraz z wybudowaniem katedry[8].

Anglia

Na terenie Anglii znajduje się 55 miast o statusie city. W tabeli podano przynależność do hrabstwa ceremonialnego. Hrabstwa, w których nie ma miast o statusie city to Bedfordshire, Berkshire, Dorset, Isle of Wight, Northamptonshire, Northumberland, Rutland, Shropshire, Suffolk, Surrey i Warwickshire. Największym miastem o statusie city jest Birmingham[b], najmniejszym Wells w hrabstwie Somerset. Najbardziej na południe i zachód wysuniętym miastem city jest Truro. Jedynie trzy spośród angielskich cities mają długość geograficzną wschodnią.

Miasto Hrabstwo Liczba mieszkańców City od roku
Bath Somerset 83 992[9] 1590[10]
Birmingham West Midlands 1 006 500[11] 1889[12]
Bradford West Yorkshire 467 655[13]
Brighton and Hove East Sussex 247 817[14] 2000[8]
Bristol Bristol 416 900[15] 1140[16]
Cambridge Cambridgeshire 108 863[17] 1951[18]
Canterbury Kent 135 278[19]
Carlisle Kumbria 100 739[20]
Chelmsford Essex 157 072[21] 2012[22]
Chester Cheshire 118 210[23] 1541[8]
Chichester West Sussex 16 665[24]
Colchester Essex 121 859[25] 2022[26]
Coventry West Midlands 300 844[27]
Derby Derbyshire 221 708[28] 1977[8]
Doncaster South Yorkshire 109 805[29] 2022[4]
Durham Durham 87 709[30]
Ely Cambridgeshire 14 500[31]
Exeter Devon 122 400[32]
Gloucester Gloucestershire 123 205[33] 1541[8]
Hereford Herefordshire 58 281[34]
Kingston upon Hull East Riding of Yorkshire 243 589[35] 1897[8]
Lancaster Lancashire 133 914[36] 1937[8]
Leeds West Yorkshire 715 404[37] 1893[8]
Leicester Leicestershire 279 921[38] 1919[8]
Lichfield Staffordshire 93 232[39]
Lincoln Lincolnshire 85 595[40]
Liverpool Merseyside 450 000[41] 1880[8]
City of London City of London 11 700[b][42]
Manchester Wielki Manchester 458 136[c][43] 1893[8]
Milton Keynes Buckinghamshire 287 060[44] 2022[4]
Newcastle upon Tyne Tyne and Wear 259 000[45] 1882[8]
Norwich Norfolk 132 200[46]
Nottingham Nottinghamshire 292 400[47] 1897[8]
Oksford Oxfordshire 134 248[48] 1542[8]
Peterborough Cambridgeshire 163 300[c][49] 1541[8]
Plymouth Devon 240 720[50] 1928[8]
Portsmouth Hampshire 186 701[51] 1926[8]
Preston Lancashire 129 633[52] 2002[8]
Ripon North Yorkshire 24 500[53] 1865[8]
Salford Wielki Manchester 216 103[54] 1926[8]
Salisbury Wiltshire 114 614[55]
Sheffield South Yorkshire 534 500[56] 1893[8]
Southampton Hampshire 217 445[57] 1964[8]
Southend-on-Sea Essex 175 547[58] 2022[59]
St Albans Hertfordshire 128 982[60] 1877[8]
Stoke-on-Trent Staffordshire 240 636[61] 1925[8]
Sunderland Tyne and Wear 283 700[d][62] 1992[8]
Truro Kornwalia 19 000[63] 1877[8]
Wakefield West Yorkshire 321 217[d][64] 1888[8]
Wells Somerset 10 400[65]
Westminster Wielki Londyn 253 100[42] 1540[8]
Winchester Hampshire 107 222[66]
Wolverhampton West Midlands 236 582[67] 2001[8]
Worcester Worcestershire 93 353[68]
York North Yorkshire 174 400[69]

Szkocja

Stirling – drugie najmłodsze city w Szkocji

W Szkocji tytułu city używa się od XV w. Pierwsze prawa city na mocy edyktu królewskiego nadano w roku 1889. Przed tą datą pięć miast używało nazwy city: Aberdeen, Glasgow, Edynburg. Elgin i Perth, przy czym oficjalnie za city uznawane były trzy pierwsze[70]. Najmłodszym szkockimi cities są Stirling (2002), Perth (2012) i Dunfermline (2022).

Miasto Liczba mieszkańców City od roku
Aberdeen 210 000[e][71]
Dundee 142 470[e][71] 1889[8]
Dunfermline 49 706[72] 2022[4]
Edynburg 471 650[e][71]
Glasgow 584 240[e][71]
Inverness 71 188[73] 2001[8]
Perth 43 450[74] 2012[75]
Stirling 88 350[e][76] 2002[8]

Walia

Katedra w St David’s

W związku z powiązaniami historycznymi, miasta w Walii uzyskiwały status city na tej samej zasadzie, co miasta angielskie. Poza Bangorem wszystkie walijskie cities zostały promowane w XX i XXI w. Na terenie Walii znajduje się najmniejsze city w Wielkiej Brytanii, St David’s, liczące mniej niż 2000 mieszkańców.

Miasto Hrabstwo Liczba mieszkańców City od roku
Bangor Gwynedd 13 275[77]
Cardiff Cardiff 327 500[78] 1905[8]
Newport Newport 137 011[79] 2002[8]
St Asaph Denbighshire 3491[80] 2012[22]
St David’s Pembrokeshire 1600[81] 1994[8]
Swansea Swansea 112 500[e][82] 1969[8]
Wrexham Wrexham 61 603[83] 2022[4]

Irlandia Północna

Belfast był pierwszym miastem, które otrzymało status z powodów pozareligijnych

W czasach historycznych w Irlandii przyznawano miastom status city na mocy edyktu królewskiego; posiadanie katedry nie gwarantowało tego statusu. Jedynym miastem w Irlandii Północnej, które uzyskało tytuł mocą edyktu, jest Derry (1604, niektóre źródła podają, że tytuł przysługiwał po zmianie nazwy miasta na Londonderry[84]). Pierwszym miastem w Zjednoczonym Królestwie, które otrzymało status city za wielkość, a nie z przyczyn religijnych był Belfast. Był to przypadek precedensowy, następnymi miastami uhonorowanymi w ten sposób były Birmingham i Dundee (1888)[70].

Miasto Liczba mieszkańców (2015)[85] City od roku
Armagh 14 777 1994[8]
Bangor 61 011 2022[4]
Belfast 280 138 1888[8]
Lisburn 45 370 2002[8]
Londonderry 83 163 1613[8][84]
Newry 26 967 2002[8]

Brytyjskie terytoria zależne

Tytuł city nosi pięć miast w brytyjskich terytoriach zależnych (stan na 2022 r.)[5]:

Miasto Terytorium City od roku
Douglas  Wyspa Man 2022[4]
Hamilton  Bermudy
Gibraltar  Gibraltar
Stanley  Falklandy 2022[4]
Jamestown  Wyspa Świętej Heleny

Lista miast katedralnych o statusie town

Katedra w Guildford nie zapewniła miastu statusu city

Choć posiadanie katedry było warunkiem niezbędnym do uzyskania statusu city, na terenie Anglii, Walii i Szkocji istnieją miasta katedralne o statusie town. Część z nich, na przykład Rochester, używa nieformalnie tytułu city w języku potocznym. Przez długi czas miastem z katedrą, ale niemającym statusu city, było St Asaph (uzyskało ten tytuł w 2012 roku).

Miasto Hrabstwo Rok powstania diecezji Liczba mieszkańców
Blackburn Lancashire 1926 105 085[86]
Brecon Powys 1923 7901[86]
Bury St Edmunds Suffolk 1914 35 015[86]
Guildford Surrey 1927 100 383[86]
Rochester Kent w czasach historycznych 27 000[86]
Southwark Wielki Londyn 1905 6900[86]
Southwell Nottinghamshire 1884 6000[87]

Lista największych miast bez statusu city

Opactwo w Reading

Istnieje pewna liczba dużych obszarów miejskich, które kwalifikują się do ubiegania się o status city, choćby ze względu na liczbę mieszkańców, niemniej tego statusu nie posiadają, bądź też odrzucono ich wniosek. Miasta te szczycą się statusem największego town w Anglii, a przyznają go sobie m.in. Northampton[88] i Reading[89]. Niektóre z miast używają nazwy city, zwłaszcza w odniesieniu do komunikacji miejskiej[90], jednak nie ma ona wpływu na faktyczny status miasta.

Miasto Hrabstwo Liczba mieszkańców
Reading Berkshire 232 662[91]
Dudley West Midlands 194 919[92]
Northampton Northamptonshire 189 474[d][93]
Luton Bedfordshire 184 000[94]
Walsall West Midlands 174 994[95]
Bournemouth Dorset 163 900[96]
Swindon Wiltshire 155 432[97]
Huddersfield West Yorkshire 146 234[86]

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Perth odzyskało status w 2012 roku.
  2. ↑ a b Londyn, choć kilkakrotnie większy od Birmingham (w 2010 roku szacunkowa liczba ludności wyniosła 7 825 200), nie posiada statusu city. Posiadają go natomiast dwie dzielnice – City of London oraz City of Westminster, liczące odpowiednio 11 700 oraz 253 100 mieszkańców (2010).
  3. ↑ a b Dane szacunkowe za r. 2007.
  4. ↑ a b c Dane szacunkowe za r. 2005.
  5. ↑ a b c d e f Dane szacunkowe za r. 2008.

Przypisy

  1. ↑ What criteria are used to grant city status within the UK?. .
  2. ↑ a b BBC News: City winners named. 18/12/2000. . (ang.).
  3. ↑ Jubilee cities: Chelmsford, Perth, St Asaph and Armagh. BBC, 2012-03-14. . (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h W. Brytania. 8 nowych miast ze statusem "city" z okazji 70-lecia panowania królowej Elżbiety II , Polska Agencja Prasowa SA (pol.).
  5. ↑ a b c List of cities. GOV.UK, 2022-08-29. . (ang.).
  6. ↑ City status. . (ang.).
  7. ↑ City status in the United Kingdom. . (ang.).
  8. ↑ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v w x y z aa ab ac ad ae af ag ah ai aj ak al am an ao UK Towns with City Status. .
  9. ↑ Bath and North East Somerset Council: Statistics and Census Information. . . (ang.).
  10. ↑ Civic insignia. . . (ang.).
  11. ↑ Birmingham’s Population. . . (ang.).
  12. ↑ History of Mayorality. . . (ang.).
  13. ↑ Life in the Community. . . (ang.).
  14. ↑ 2001 Census Briefing Series. .
  15. ↑ Population mid 2007. . . (ang.).
  16. ↑ John Hadgield: Shell Guide to England. Rainbird, 1970. ISBN 978-0-7181-4032-8.
  17. ↑ National Statistics: Cambridge. . (ang.).
  18. ↑ Cambridge City. . (ang.).
  19. ↑ Canterbury. National Statistics. . (ang.).
  20. ↑ National Statistics: Carlisle. . (ang.).
  21. ↑ Chelmsford. Office for National Statistics. . . (ang.).
  22. ↑ a b State. „The London Gazette”, 2012-06-11. 
  23. ↑ Chester. National Statistics. . (ang.).
  24. ↑ National Statistics: Chichester. . (ang.).
  25. ↑ National Statistics: Colchester. . (ang.).
  26. ↑ UK’s oldest town Colchester officially becomes newest city , BBC News (ang.).
  27. ↑ National Statistics: Coventry. . (ang.).
  28. ↑ National Statistics: Derby UA. . (ang.).
  29. ↑ National Statistics: Doncaster Built-up area sub division. . (ang.).
  30. ↑ National Statistics: Durham. . (ang.).
  31. ↑ About Ely. . . (ang.).
  32. ↑ Exeter City Council: What is the population of Exeter?. . . (ang.).
  33. ↑ Gloucester w bazie Notable Names Database (ang.)
  34. ↑ Population of Hereford, United Kingdom. . (ang.).
  35. ↑ National Statistics: Kingston upon Hull; City of UA. . (ang.).
  36. ↑ National Statistics: Lancaster. . (ang.).
  37. ↑ National Statistics: Leeds. . (ang.).
  38. ↑ National Statistics: Leicester. . (ang.).
  39. ↑ National Statistics: Lichfield. . (ang.).
  40. ↑ National Statistics: Lincoln. . (ang.).
  41. ↑ Liverpool City Council: Liverpool – Facts and Figures. . . (ang.).
  42. ↑ a b Population estimates for UK, England and Wales, Scotland and Northern Ireland – Mid-2010 Population Estimates. Office for National Statistics. . (ang.).
  43. ↑ Manchester City Council: A1 Factsheet Summer 2008. . (ang.).
  44. ↑ National Statistics: Milton Keynes Local Authority. . (ang.).
  45. ↑ Newcastle upon Tyne Directory. . (ang.).
  46. ↑ Norfolk County Council: An Overview of Norwich. . (ang.).
  47. ↑ My Nottingham. . . (ang.).
  48. ↑ Oxford City Council: Population statistics. . (ang.).
  49. ↑ Peterborough City Council: Peterborough. . . (ang.).
  50. ↑ National Statistics: Plymouth. . (ang.).
  51. ↑ Hampshire County Council: Hantsweb – 2001 Census: Population. . . (ang.).
  52. ↑ National Statistics: Preston. . (ang.).
  53. ↑ Ripon Directory. . (ang.).
  54. ↑ National Statistics: Salford. . (ang.).
  55. ↑ National Statistics: Salisbury. . (ang.).
  56. ↑ Sheffield City Council: Sheffield Population Information. . . (ang.).
  57. ↑ National Statistics: Southampton UA. . (ang.).
  58. ↑ National Statistics: Southend-on-Sea Built-up area sub division. . (ang.).
  59. ↑ Southend-on-Sea given city status. Prince of Wales, 2022-03-01. . (ang.).
  60. ↑ National Statistics: St Albans. . (ang.).
  61. ↑ City of Stoke-on-Trent: Stoke-on-Trent Population. . . (ang.).
  62. ↑ Sunderland City Council: Current City Population. . (ang.).
  63. ↑ Truro. . (ang.).
  64. ↑ Wakefield: Usual resident population by electoral ward. . .
  65. ↑ Somerset County Council: Mid Year Population Estimates for Towns. . . (ang.).
  66. ↑ National Statistics: Winchester. . (ang.).
  67. ↑ National Statistics: Wolverhampton. . (ang.).
  68. ↑ National Statistics: Worcester. . (ang.).
  69. ↑ Business statistics for York: Population & employment. . . (ang.).
  70. ↑ a b J.V. Beckett: City status in the British Isles, 1830–2002. Aldershot: Ashgate, 2005. ISBN 0-7546-5067-7.
  71. ↑ a b c d General Register Office for Scottland: Mid-2008 Population Estimates Scotland. . . (ang.).
  72. ↑ Search census data – Dunfermline (Locality 2010). Scotland’s Census. . (ang.).
  73. ↑ Highland Profile. . . (ang.).
  74. ↑ Perth, Scotland. Scotland’s Census Results Online. . . (ang.).
  75. ↑ 'We really feel part of history being made’ – Letters Patent makes Perth’s city status official. The Courier, 2012-07-05. . . (ang.).
  76. ↑ Stirling Council: Stirling – population. .
  77. ↑ Bangor Maps. . (ang.).
  78. ↑ Cardiff Council: Cardiff Population and Demography. . . (ang.).
  79. ↑ Newport City Council: Population and Statistics. . (ang.).
  80. ↑ St Asaph. Office for National Statistics. . . (ang.).
  81. ↑ Welcome to the St Davids City Council Website. . (ang.).
  82. ↑ City Council of Swansea: Population statistics for Swansea. . .
  83. ↑ National Statistics: Wrexham Built-up area sub division. . (ang.).
  84. ↑ a b City commemorates the 400th Anniversary of the City’s first charter as illustrated by the Life and Times of Sir Henry Docwra. . . (ang.).
  85. ↑ Usual Resident Population: KS101NI (Settlement 2015). NISRA. . (ang.).
  86. ↑ a b c d e f g Office for national Statistics: KS01 Usual resident population: Census 2001, Key Statistics for urban areas. . . (ang.).
  87. ↑ Robert Hardstaff: Southwell. . (ang.).
  88. ↑ # ^ Northampton Multi-Modal Study Final Report, December 2003. . (ang.).
  89. ↑ Reading City Status - Cities that have smaller populations than Reading. Berkshire Live, 2021-06-17. . (ang.).
  90. ↑ Hotels Near City Centre Reading – Reading United Kingdom. . (ang.).
  91. ↑ Reading, Berkshire. . . (ang.).
  92. ↑ National Statistics: Dudley. . (ang.).
  93. ↑ Northampton Town Talk. . (ang.).
  94. ↑ Luton Borough Council: Luton – population and migration. . . (ang.).
  95. ↑ Electricians Walsall West Midlands. niceic-electricians.com. . . (ang.).
  96. ↑ Bournemouth. . . (ang.).
  97. ↑ Larousse, Swindon (fr.).
Miasta ze statusem city w Anglii

Anglia

Miasta ze statusem city w Szkocji

Szkocja