Monaster Narodzenia św. Jana Chrzciciela w Leuszynie

Monaster Narodzenia św. Jana Chrzciciela

Иоанно-Предтеченский женский монастырь

Monaster na fotografii Siergieja Prokudina-Gorskiego
Państwo	Rosja
Miejscowość	Leuszyno (zatopiona miejscowość)
Kościół	Rosyjski Kościół Prawosławny
Rodzaj klasztoru	żeński
Eparchia	jarosławska i rostowska
Ihumenia	Agnia (Błagowieszczenska)[1] (ostatnia)
Klauzura	nie
Liczba mnichów (1917)	ok. 700
Obiekty sakralne
Sobór	Pochwały Matki Bożej
Założyciel klasztoru	mniszka Sergia, ihumenia Taisa, Świątobliwy Synod Rządzący
Styl	bizantyjsko-rosyjski
Data budowy	1875–1885
Data zamknięcia	1931
Data zburzenia	1941–1946
Data reaktywacji	nie reaktywowany
Położenie na mapie Rosji Monaster Narodzenia św. Jana Chrzciciela
58°46′53,0040″N 38°04′50,0160″E/58,781390 38,080560
Strona internetowa

Monaster Narodzenia św. Jana Chrzciciela – prawosławny żeński klasztor w Leuszynie nad Iłosem i Szeksną, istniejący w latach 1875–1931. W latach 1941–1946 miejsce, na którym się znajdował, zostało zalane w czasie tworzenia sztucznego Zbiornika Rybińskiego.

Wspólnota monastyczna w Leuszynie została założona w 1875 przez mniszkę Sergię z monasteru Mądrości Bożej w Rybińsku^[2]. Wezwanie klasztoru odnosiło się do cerkwi położonej w Leuszynie. Wewnętrzne spory we wspólnocie sprawiły, że w pierwszych latach jej funkcjonowania trzykrotnie zmieniała się jej przełożona. Ostatecznie metropolita petersburski Izydor skierował do Leuszyna mniszkę Taisę z monasteru Ikony Matki Bożej „Znak” w Zwance. Również ona, zniechęcona atmosferą panującą w klasztorze, planowała go opuścić. Jak jednak później wspominała, postanowiła w nim pozostać po tym, gdy objawiła się jej Matka Boża^[3]. W 1885 wspólnota została oficjalnie przekształcona w żeński monaster, a mniszka Taisa otrzymała godność ihumeni^[3].

Natychmiast po otwarciu monasteru rozpoczęto na jego terenie budowę soboru Pochwały Matki Bożej, wzorowanego na soborze Zaśnięcia Matki Bożej w ławrze Peczerskiej. Sobór zaprojektował Michaił Szczurupow, budowa obiektu trwała od 1887 do 1891^[3].

Na przełomie XIX i XX wieku był to jeden z największych żeńskich klasztorów Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego, o znaczeniu porównywanym z monasterem w Szamordinie i w Diwiejewie. Jego przełożona, ihumenia Taisa, określana była jako ihumenia całej Rusi. Dzięki jej działalności mniszki z Leuszyna stanęły następnie na czele kolejnych żeńskich klasztorów: Terapontowskiego, pustelni nad Jeziorem Czarnym, św. Jana Rylskiego w Petersburgu, św. Jana Teologa w Surze, w Woroncowie oraz w Parfienowie^[2]. W monasterze funkcjonował zwyczaj nieustającego odczytywania akafistu do Matki Bożej przed czczoną w nim ikoną, w specjalnie zbudowanej na ten cel kaplicy (otwartej w 1905 i poświęconej w 1906 przez Jana Kronsztadzkiego), gdzie gromadzono wszystkie czczone przez Cerkiew wizerunki maryjne. Zwyczaj ten nie był znany w żadnym innym monasterze rosyjskim^[2]. W 1917 w monasterze przebywało blisko 700 mniszek i posłusznic^[2]. Łączyły one zachowywanie surowej reguły modlitewnej z obowiązkiem pracy społecznej w prowadzonych przez monaster instytucjach: szkołach, przytułku, szpitalu lub w pracowniach wytwarzających wyposażenie świątyń^[4]. Monaster zaliczany był do klasztorów I klasy (status ten otrzymał w 1903)^[1]. W 1915 zmarła ihumenia Taisa, którą zastąpiła wskazana przez siostry uczennica duchowa – mniszka Agnia^[1].

Po rewolucji październikowej monaster został przekształcony w rolniczą spółdzielnię pracy, co przez kilka lat zapewniło mu przetrwanie. Przy wspólnocie nadal działał szpital i przytułek, mniszki rozpoczęły także wznoszenie stacji elektrycznej i młyna parowego, praca spółdzielni była wysoko oceniania. Ostatecznie jednak została ona przekształcona w sowchoz, a mniszki musiały go opuścić^[1]. Klasztor funkcjonował do 1931, kiedy został zamknięty przez władze radzieckie^[2]. Według innego źródła zakonnice musiały opuścić Leuszyno już w 1924^[1].

W latach 1941–1946 monaster został ostatecznie zniszczony – zatopiony wodami tworzonego sztucznego Zbiornika Rybińskiego^[2].

W 2002, w momencie, gdy poziom wód w Zbiorniku Rybińskim poważnie się obniżył, arcybiskup wołogodzki i wielkoustiuski Maksymilian odprawił molebień na miejscu zniszczonego klasztoru^[5]. Od 1999 w nocy z 6 na 7 lipca we wsi Miaksa nad brzegiem zbiornika odbywa się modlitewne czuwanie upamiętniające monaster^[6]. Uroczystości te organizowane są jednak bez błogosławieństwa ordynariusza eparchii wołogodzkiej, na terenie której położony jest teren dawnego monasteru i są krytykowane przez jej przedstawicieli za niekanoniczny przebieg^[7].

Monaster posiadał od 1894 placówkę filialną w Petersburgu. Działała ona do 1932. W 2000 cerkiew na terenie placówki została zwrócona wiernym^[8].