Morawskie enklawy na Śląsku
Dzisiaj przygotowujemy się do wejścia do ekscytującego świata Morawskie enklawy na Śląsku. Niezależnie od tego, czy chcemy dowiedzieć się więcej na ten temat, poznać czyjeś doświadczenia związane z Morawskie enklawy na Śląsku, czy po prostu chcemy uzyskać aktualne informacje, ten artykuł ma na celu zapewnienie pełnego i szczegółowego przeglądu Morawskie enklawy na Śląsku. Od jego początków po wpływ na społeczeństwo, poprzez najnowsze zastosowania i rozwój, ten tekst ma na celu zaspokojenie ciekawości i potrzeby wiedzy na temat Morawskie enklawy na Śląsku. Dołącz do nas w tej podróży pełnej odkryć i uczenia się, która z pewnością pozostawi nam jaśniejszą i wzbogacającą wizję Morawskie enklawy na Śląsku.
Morawskie enklawy na Śląsku (cz. Moravské enklávy ve Slezsku) – określenie eksklaw (a także cypla) Margrabstwa Morawskiego, które od 1783 do 1928 roku zarządzane były przez urzędy śląskie, lecz według morawskiego prawodawstwa. Obecnie znajdują się one w granicach kraju morawsko-śląskiego w Czechach oraz województwa opolskiego w Polsce.
Enklawy te stanowiły część Moraw od momentu powstania Margrabstwa Morawskiego w 1182 roku. Stan ten nie zmienił się pomimo powstania księstwa opawskiego w drugiej połowie XIII wieku, ponieważ stanowiąc majątek biskupstwa ołomunieckiego nie były podległe władcom tego księstwa. Po I wojnie śląskiej w granicach Królestwa Prus znalazła się jedna z tych enklaw - klucz kietrzański.
Terytoria enklaw
Enklawy składały się z następujących obszarów (numery w nawiasach odpowiadają numerom na załączonej mapie):
- Enklawa osobłoska (niem. Hotzenplotzer Ländchen), o powierzchni 219,32 km², z gminami: (1) Bohušov (też Dolní Povelice, Karlov, Kašnice, Ostrá Hora – dziś części Bohušova), (2) Dívčí Hrad (też Sádek, Životice – dziś części Dívčího hradu), (3) Hlinka, (4) Janov, (5) Jindřichov, (6) Liptaň (też Bučávka, Horní Povelice – dziś części Liptaně), (7) Osobłoga (też Studnice – dziś część Osobłogi), (8) Petrovice, (9) Rusín (w tym Hrozové a Matějovic, ale bez parceli 246/2, która była pierwotnie częścią polskiego Śląska), (10) Slezské Pavlovice (pierwotnie Německé Pavlovice) z wyjątkiem małego, dawniej śląskiego skrawka między Prudnikiem a Sádeckým potokem, (11) Slezské Rudoltice (pierwotnie Rudoltice) (też Koberno, Nový les, Víno – dziś części Slezských Rudoltic) i (12) Vysoká (też Bartultovice, Pitárné – dziś części Vysoké); następnie gminy katastralne (13) Piskořov (dziś część Miasta Albrechtice) i (14) Třemešná (dziś część gminy Třemešná). Historycznie częścią enklawy osobłoskiej są też niektóre skrawki ziemi, które były w 1959 wymienione za inne tereny z Polską.
- Morawski cypel w okolicy Litultovic i Životic, rozciągający się aż do dzisiejszych granic miasta Opawy. Cypel ten miał obszar 72,01 km². Należały do niego następujące gminy: (15) Lhotka u Litultovic, (16) Litultovice (z wyjątkiem Choltic, które nie były częścią pierwotnego katastru Litultovic), (17) Dolní Životice (też Hertice – dziś część Dolních Životic), (18) Mikolajice, (19) Uhlířov, (20) Slavkov, gminy katastralne (21) Deštné (dziś część gminy Jakartovice), (22) Jaktař (dziś część miasta Opawy) a (23) Štáblovice (dziś część gminy Štáblovice).
- Gmina katastralna (24) Vlaštovičky (dziś część opawskiej dzielnicy Vlaštovičky). Ta enklawa miała powierzchnię 2,5056 km².
- Obszar gminy (25) Slatina w tym jej dawnych części Ohrada (dziś część gminy Bílovec) a Karlovice (dziś część gminy Tísek). Ta enklawa miała powierzchnię 2,51 km².
- (26) Suché Lazce (bez osady Přerovce, ale z małą częścią parceli numer 459/1 w gminie katastralnej Štítiny, a w tym Kravařova, który jest dziś częścią gminy katastralnej Komárova u Opavy). Ta enklawa miała powierzchnię 5,22 km².
- Na mapie nie został zaznaczony obszar wokół dziś polskiego miasta Kietrz, od 1742 roku w granicach pruskiego Śląska jako tzw. Pruskie Morawy (Kietrz, Kozłówki, Krotoszyn, Tłustomosty, Pietrowice Wielkie, Langowo, Księże Pole);
Łącznie morawskie enklawy na Śląsku Austriackim liczyły 308,26 km².
Do enklaw tych nie zaliczano od 1783 gmin katastralnych (27) Butovice i (28) Nové Vrbno, które pomimo otoczenia przez gminy śląskie podlegały do 1948 morawskiemu powiatowi Nowy Jiczyn.
Bibliografia
- Dan Gawrecki: Dějiny Českého Slezska 1740-2000 I.-II. Opava: Slezská univerzita, Filozoficko-přírodovědecká fakulta, Ústav historie a muzeologie, 2003, s. 656. ISBN 80-7248-226-2.