Motywacja

Wygląd przypnij ukryj

Motywacja (z łac. motivus „ruchomy” od motus „ruch”) – stan gotowości do podjęcia określonego działania, wzbudzony potrzebą zespół procesów psychicznych i fizjologicznych, określający podłoże zachowań i ich zmian. Wewnętrzny stan człowieka, mający wymiar atrybutowy. Motywacja wynika z interakcji zarówno świadomych, jak i nieświadomych czynników. Opanowanie motywacji pozwalającej na trwałe i przemyślane działanie ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia wysokiego poziomu umiejętności, np. w sztuce, medycynie, sporcie, nauce.

Procesy motywacyjne ukierunkowują zachowanie jednostki na osiągnięcie określonych, istotnych dla niej stanów rzeczy, kierują wykonywaniem pewnych czynności tak, aby prowadziły do zamierzonych wyników (zmiana warunków zewnętrznych, zmiana we własnej osobie, zmiana własnego położenia). Jeśli człowiek jest świadomy wyniku wykonywanych czynności, wówczas ten wynik nazywa się celem. Proces motywacyjny składa się z zespołu pojedynczych motywów. Motywem nazwać zaś można przeżycie pobudzające człowieka do działania lub powstrzymujące go, lub przeszkadzające jego wykonaniu.

Motywacja w pracy – pracodawcy widząc, że zwiększenie działań mających na celu podniesienie motywacji pracowników przynosi lepsze efekty ich pracy jako jeden z wielu elementów stosują benefity jako narzędzia motywacyjne pozapłacowe oraz poprzez tradycyjne narzędzia – wynagrodzenia. Mimo dyskusyjnej roli wynagradzania finansowego w procesie motywowania obecnie istnieje konsensus, iż wynagrodzenie (w formie pieniężnej) jest dość silnym, ale nie jedynym czynnikiem motywującym do pracy. Dodatkowo pozafinsowymi czynnikami tworzącymi potencjał motywacyjny pracy zgodnie z Modelem Charakterystyk Pracy pracy sa: Różnorodność wykorzystywanych w pracy umiejętności (ang. skill variety), utożsamianie się z wynikiem zadania (ang. task identity), znaczenie zadań (ang. task significance), autonomia zawodowa (ang. autonomy), informacje zwrotne o wynikach pracy (ang. feedback).

Proces motywacyjny

Według psychologa Janusza Reykowskiego napięcie motywacyjne pojawia się, gdy podmiot dostrzeże stan rzeczy, który mógłby zredukować napięcie, a także gdy wytwarza się u niego przeświadczenie, że wartość gratyfikacji da się osiągnąć.

Wzrost motywacji może wynikać ze wzrostu, do pewnego poziomu, prawdopodobieństwa sukcesu lub porażki w działaniu mającym na celu osiągnięcie wyniku. Motywacja będzie miała maksymalne natężenie, gdy prawdopodobieństwo sukcesu i porażki będzie równe. Poziom motywacji zależy też od wysiłku i ryzyka związanego z daną czynnością. Początkowy wzrost wysiłku i ryzyka zwiększa motywację jednostki, przy ich dalszym wzroście proces ten osiąga optymalny poziom, następnie malejąc aż do wartości ujemnych.

Rodzaje motywacji

Motywacja wewnętrzna – „tendencja do podejmowania i kontynuowania działania ze względu na jego treść. Cechą określającą motywację wewnętrzną jest ciekawość, czynnikami motywującymi są właściwości będące wynikiem wzajemnego porównywania bodźców docierających do jednostki aktualnie bądź zakodowanych w strukturach pamięciowych: wieloznaczność, niewyraźność, nowość, złożoność, dziwność, niezgodność.

Motywacja zewnętrzna – „tendencja do podejmowania i kontynuowania działań ze względu na pewne konsekwencje, do których one prowadzą (uzyskanie nagrody lub innej uchwytnej korzyści), związana z poczuciem, że przyczyna i kontrola działania ma charakter zewnętrzny i nie jest zależna od jednostki”

Motywacja negatywna, zwana ujemną, to mechanizm oparty na różnego rodzaju karach, związany z zachowaniem typu „dążenie od”, który opiera się na unikaniu. Im bliższa jest kara, tym bardziej widoczny jest unik. Powoduje ona u pracownika lęk przed utratą m.in. stanowiska, wysokości dotychczasowej pensji bądź nawet pracy, a tym samym mobilizuje do efektywniejszych działań, głównie w celu uniknięcia kary.

Motywacja pozytywna, zwana dodatnią, oparta jest na dodatnich wzmocnieniach. Związana z zachowaniem „dążenia do”, które jest tym silniejsze im bliższa jest droga do zapowiedzianej nagrody. Motywacja pozytywna ma umożliwić człowiekowi osiągnięcie lepszego niż dotychczas poziomu zaspokojenia potrzeb.

Motywacja zespołowa

Motywację można rozpatrywać nie tylko w aspekcie jednostki, ale także zespołu. Motywowanie grupy ludzi to przedmiot rozważań i samodoskonalenia profesjonalnych managerów i szefów zespołów.

Główne czynniki motywacji:

Zwiększanie motywacji

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Słownik Wyrazów Obcych.
  2. ↑ Jason D.J.D. Shaw Jason D.J.D., NinaN. Gupta NinaN., Let the evidence speak again! Financial incentives are more effective than we thought, „Human Resource Management Journal”, 25 (3), 2015, s. 281–293, DOI: 10.1111/1748-8583.12080, ISSN 1748-8583   (ang.).
  3. ↑ HermanH. Aguinis HermanH., HarryH. Joo HarryH., Ryan K.R.K. Gottfredson Ryan K.R.K., What monetary rewards can and cannot do: How to show employees the money, „Business Horizons”, 56 (2), 2013, s. 241–249, DOI: 10.1016/j.bushor.2012.11.007, ISSN 0007-6813   (ang.).
  4. ↑ Greg R.G.R. Oldham Greg R.G.R., J. RichardJ.R. Hackman J. RichardJ.R., Not what it was and not what it will be: The future of job design research, „Journal of Organizational Behavior”, 31 (2–3), 2010, s. 463–479, DOI: 10.1002/job.678, ISSN 1099-1379   (ang.).
  5. ↑ evidencebasedhr, Teoria satysfakcji z pracy Hackmana i Oldhama, czyli co sprawia, że jesteśmy zadowoleni z pracy? , Evidence-Based HR, 13 grudnia 2019   (pol.).
  6. ↑ Motywacja wewnętrzna.
  7. ↑ Motywacja rodzi się z pragnienia.
  8. ↑ a b W. Szewczuk (red.) Słownik psychologiczny, Warszawa 1985, Wiedza Powszechna.
  9. ↑ AnnaA. Całek AnnaA., Zarządzanie zespołem. Motywacja i działanie, Katowice: Wydawnictwo Akademii Ekonomicznej, 2009, ISBN 978-83-7246-508-5, OCLC 751119999  .brak strony (książka)
  10. ↑ Motywacja.
  11. ↑ Motywacja: jak zyskać i jak zachować motywację | , www.rafalszrajnert.pl   (pol.).

Bibliografia

Kontrola autorytatywna (emocja):Encyklopedia internetowa: