W tym artykule szczegółowo zbadamy i przeanalizujemy Nina Andrycz. Od swoich początków po dzisiejsze znaczenie, temat ten stanowi podstawowy aspekt współczesnego społeczeństwa. Dzięki podejściu multidyscyplinarnemu zbadamy, jak Nina Andrycz wpłynął na różne dziedziny, od ekonomii po kulturę, politykę i technologię. Podobnie zagłębimy się w implikacje, jakie Nina Andrycz ma na codzienne życie ludzi, a także jego przyszłe prognozy. Poprzez krytyczną i refleksyjną analizę będziemy starali się zrozumieć złożoność i znaczenie Nina Andrycz we współczesnym świecie, oferując kompleksową perspektywę, która zachęca do refleksji i debaty.
Nina Andrycz | |
Data i miejsce urodzenia |
11 listopada 1912 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
31 stycznia 2014 |
Zawód | |
Współmałżonek |
Józef Cyrankiewicz |
Lata aktywności |
1934–2014 |
Odznaczenia | |
|
Data urodzenia |
11 listopada 1912 |
---|---|
Data i miejsce śmierci |
31 stycznia 2014 |
Małżonka premiera Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej | |
Okres |
od 5 lutego 1947 |
Małżonek | |
Poprzednik | |
Następca | |
Małżonka premiera Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej | |
Okres |
od 18 marca 1954 |
Poprzednik | |
Następca |
Nina Andrycz (ur. 11 listopada 1912 w Brześciu Litewskim; zm. 31 stycznia 2014 w Warszawie) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, recytatorka oraz poetka i pisarka. W latach 1947−1968 małżonka premiera Józefa Cyrankiewicza.
Ze względu na swój dorobek artystyczny czasem nazywana „pierwszą damą polskiego teatru”.
Córka prawnika Eugeniusza Andrycza (1879–1928) i Marii z domu Borys (1889–1977). Jej stryjem był dyplomata Czesław Andrycz. W latach 1917–1927 mieszkała w Kijowie, gdzie jej matka pracowała jako tłumaczka. Zachęcana przez babkę, która zainteresowała ją aktorstwem, regularnie uczęszczała do teatru i opery. Studiowała prawo na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie oraz historię, psychologię i filozofię na Uniwersytecie Warszawskim, jednak żadnych z tych kierunków nie ukończyła. Była absolwentką Państwowego Instytutu Sztuki Teatralnej w Warszawie (1934).
16 listopada 1934 zadebiutowała jako aktorka teatralna występem w Teatrze na Pohulance w Wilnie, z którym była związana do 1935. Następnie została aktorką Teatru Polskiego w Warszawie. Na czas II wojny światowej zawiesiła karierę aktorską i była kelnerką w kawiarni „Café Bar” w Warszawie. W 1946 powróciła do Teatru Polskiego, którego aktorką była do 2004.
Była obsadzana w rolach głównych w dramatach klasycznych i romantycznych, m.in.: Solange w Lecie w Nohant (1935), Lukrecji Borgii w Cezarze i człowieku (1937), Szimeny w Cydzie Corneille’a (1948), tytułowej w Marii Stuart (1958) Słowackiego, Elżbiety w Don Carlosie (1960) Schillera, królowej Małgorzaty w Ryszardzie III Shakespeare’a (1993), Starej w Krzesłach Ionesco (1995) czy Klary Zachanassian w Wizycie starszej pani Dürrenmatta (1998). Z uwagi na sposób jej gry, pełen patosu i arystokratycznej maniery, a także urodę i figurę, grała głównie role królowych (Maria Stuart u Słowackiego, Elżbieta w Marii Stuart Schillera, Królowa w Don Carlosie) lub arystokratek i heroin (Szimena w Cydzie, Lady Milford w Intrydze i miłości, Izabela Łęcka w Lalce); zagrała 29 postaci różnych władczyń. Cieszyła się powszechną popularnością wśród krytyków i widzów, dzięki którym czterokrotnie zwyciężyła w plebiscycie „Expressu Wieczornego” na najpopularniejszą aktorkę.
W 1939 zadebiutowała jako aktorka filmowa rolą niemieckiej agentki w filmie Eugeniusza Bodo Uwaga szpieg, który jednak nie został ukończony. Rozczarowana warunkami pracy na planie zdjęciowym ograniczyła występowanie w filmach. Na wielki ekran wróciła w latach 50. rolą Marii Kalergis w filmie historycznym Jana Rybkowskiego Warszawska premiera (1951).
W okresie powojennym była uczennicą polskiego antropozofa i mistyka, Roberta Waltera z Komorowa, pod którego kierunkiem zgłębiała ezoterykę.
Wydała tomiki poezji To teatr (1983), Róża dla nikogo (1989) i Rzeka bez nazwy (1999) oraz kryptobiograficzną powieść My rozdwojeni (1992), w której opisała początki swojej kariery scenicznej. W 2013 roku wydała książkę autobiograficzną pt. Patrzę i wspominam.
Poświęcono jej film dokumentalny Już nie mogę przestać być damą (1996). 8 marca 2009 wyemitowany został reportaż o artystce w programie TVN Uwaga – Kulisy sławy.
W 1947 wzięła ślub kościelny z Józefem Cyrankiewiczem, ówczesnym premierem PRL, z którym rozwiodła się w 1968. Była bezdzietna z wyboru. Twierdziła, że jest pozbawiona instynktu macierzyńskiego i nie zgodziła się urodzić dziecka nawet po zapewnieniach swojej matki, że ona wychowa urodzone przez nią dziecko. Dwukrotnie dokonała aborcji.
Zmarła nad ranem po trzytygodniowym pobycie w szpitalu na warszawskim Powiślu z powodu niewydolności krążeniowo-oddechowej w piątek 31 stycznia 2014 roku w wieku 101 lat. Pogrzeb Niny Andrycz odbył się 10 lutego 2014 na Starych Powązkach (kwatera 14-1-3). W ostatniej drodze aktorki uczestniczyli m.in. prezes Związku Artystów Scen Polskich Olgierd Łukaszewicz, dyrektor Teatru Polskiego w Warszawie Andrzej Seweryn, Ignacy Gogolewski oraz Janusz Józefowicz, a w imieniu ministra kultury i dziedzictwa narodowego Bogdana Zdrojewskiego odczytano list kondolencyjny. Pogrzeb miał charakter katolicki zgodnie z życzeniem aktorki. W testamencie aktorka zapisała w spadku swoje pieniądze dla fundacji Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy. WOŚP za te pieniądze kupiła wysokiej klasy densytometr, urządzenie do mierzenia gęstości kości.
Rok | Tytuł | Rola | Uwagi |
---|---|---|---|
1939 | Uwaga, szpieg | (rola nieznana) | film nieukończony, reżyseria: Eugeniusz Bodo |
1950 | Warszawska premiera | Maria Kalergis | film historyczny, reżyseria: Jan Rybkowski |
1954 | Uczta Baltazara | tancerka Joanna d'Ursins | film sensacyjny, reżyseria: Jerzy Zarzycki |
1958 | Dama kameliowa | Małgorzata | spektakl telewizyjny, reżyseria: Adam Hanuszkiewicz |
1959 | Pani Bovary | Emma Bovary | spektakl telewizyjny, reżyseria: Jerzy Gruza |
1960 | Judyta | Judyta | spektakl telewizyjny, reżyseria: Stanisław Wohl |
1961 | Anna Karenina | Anna Karenina | spektakl telewizyjny, reżyseria: Adam Hanuszkiewicz |
1962 | Pies ogrodnika | hrabina Diana de Belfor | spektakl telewizyjny, reżyseria: Konrad Swinarski |
1963 | Panna bez posagu | Larysa | spektakl telewizyjny, reżyseria: Jerzy Antczak |
1964 | Rosmersholm | Rebeka West | spektakl telewizyjny, reżyseria: Henryk Szletyński |
1965 | Dym | Irina | spektakl telewizyjny, reżyseria: Bohdan Trukan |
Pierścień wielkiej damy | hrabina Maria Harrys | spektakl telewizyjny, reżyseria: Andrzej Szafiański | |
1966 | Dzikie palmy | Charlotta | spektakl telewizyjny, reżyseria: Ludwik René |
Oszukana | Róża | spektakl telewizyjny, reżyseria: Ludwik René | |
Powrót do Lizbony | Donna Catherin | spektakl telewizyjny, reżyseria: Bohdan Trukan | |
1967 | Miesiąc na wsi | Natalia | spektakl telewizyjny, reżyseria: Bohdan Trukan |
1968 | Wachlarz Lady Windermere | Pani Erylnne | spektakl telewizyjny, reżyseria: Bohdan Trukan |
1969 | Burza | Katierina | spektakl telewizyjny, reżyseria: Jan Kulczyński |
1970 | Safona | Safona | spektakl telewizyjny, reżyseria: Henryk Drygalski |
1972 | Dary magów | perukarka | film obyczajowy, reżyseria: Walentyna Maruszewska |
1973 | Dom nad Loarą | Marie Requier | spektakl telewizyjny, reżyseria: Henryk Drygalski |
1975 | Wiersze | aktorka | spektakl telewizyjny, reżyseria: Wojciech Siemion |
1976 | Terrarium | Ona | spektakl telewizyjny, reżyseria: Anna Minkiewicz |
1977 | Przed burzą | Nancy Astor | spektakl telewizyjny, reżyseria: Roman Wionczek |
1980 | Kontrakt | Olga Aleksandrowa, kierowniczka baletu opery | film dramatyczny, reżyseria: Krzysztof Zanussi |
1988 | Bez kurtyny | Dama | spektakl telewizyjny, reżyseria: Zdzisław Wardejn |
1991 | Pępowina | Matka | spektakl telewizyjny, reżyseria: Piotr Szulkin |
1993 | Mgła | Gwiazda | spektakl telewizyjny, reżyseria: Mirosław Gronowski |
1995 | Słowik Warszawy | Patrycja | spektakl telewizyjny, reżyseria: Ryszard Ber |
Siostra | Dama w czerni | spektakl telewizyjny, reżyseria: Edward Dziewoński | |
1996 | Już nie mogę przestać być damą | ona sama | film dokumentalny, reżyseria: Jolanta Kessler |
Horror w Wesołych Bagniskach | Róża, teściowa Apolinarego | horror komediowy, reżyseria: Andrzej Barański | |
1997 | Sława i chwała | księżna Anna Bilińska (odcinek: 4) | serial telewizyjny, reżyseria: Kazimierz Kutz |
2001 | Na dobre i na złe | Jaszewska (odcinek: 61) | serial telewizyjny, reżyseria: Teresa Kotlarczyk |
2008 | Jeszcze nie wieczór | ona sama | film dramatyczny, reżyseria: Jacek Bławut |
Serce na dłoni | matka Konstantego | czarna komedia, reżyseria: Krzysztof Zanussi | |
2009 | Aktorzy | ona sama | film dokumentalny, reżyseria: Tomasz Wolski |
2013 | Zdjęcie od Nasierowskiej, czyli życie wielokrotnie spełnione | ona sama | film dokumentalny, reżyseria: Tomasz Pijanowski |