Palenie tytoniu

W dzisiejszym świecie Palenie tytoniu to istotny temat, który zasługuje na naszą uwagę. Od samego początku Palenie tytoniu wzbudził zainteresowanie milionów ludzi na całym świecie. Niezależnie od tego, czy chodzi o wpływ Palenie tytoniu na społeczeństwo, jego znaczenie w historii, możliwe konsekwencje w przyszłości, czy po prostu zdolność do wywoływania emocji i zaskakiwania, Palenie tytoniu pozostaje tematem o ogromnym znaczeniu. W tym artykule zbadamy różne aspekty Palenie tytoniu, zagłębiając się w jego pochodzenie, ewolucję i możliwe implikacje. Dołącz do nas w tej podróży, aby odkryć wszystko, co warto wiedzieć o Palenie tytoniu.

Papieros
Wikipedia:Weryfikowalność
Ten artykuł należy dopracować:
od 2021-12 → zweryfikować treść i dodać przypisy,
→ poprawić styl – powinien być encyklopedyczny.
Dokładniejsze informacje o tym, co należy poprawić, być może znajdują się w dyskusji tego artykułu.
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Palenie tytoniu – rekreacyjne używanie tytoniu w charakterze używki, konsumowanego poprzez palenie, czyli przyjmowanie drogą wdychania (inhalowania) dymu tytoniowego powstającego w wyniku jego spalania. Nawykowe palenie tytoniu prowadzi do nikotynizmu, czyli uzależnienia od zawartej w nim substancji psychoaktywnej – nikotyny.

Palenie tytoniu jest jedną z najpopularniejszych form palenia. Jest praktykowana przez ponad miliard dojrzałych ludzi na całym świecie[1]. Obecnie najpowszechniejszą metodą palenia są papierosy, głównie wytwarzane fabrycznie, jest również możliwość skręcania ich własnoręcznie za pomocą gilzy (cienkiej bibułki) i tytoniu. Innymi wyrobami, chociaż nie tak popularnymi jak papierosy, są: fajki, cygara, fajki szklane, fajki wodne, tzw. szisze.

Historia palenia tytoniu

Historia palenia datowana jest na 5000 lat p.n.e. i wzięła swoje początki od szamańskich rytuałów[2]. Wcześniej palenie ewoluowało w związku z religijnymi ceremoniami, jako rodzaj ofiary składanej bóstwom, w rytuale oczyszczenia, jak również pozwalało szamanom zmieniać stan ich umysłów w celu osiągnięcia duchowego oczyszczenia. Po tym jak Ameryki zostały zbadane i podbite przez Europejczyków praktyka palenia tytoniu rozprzestrzeniła się po całym świecie. W regionach takich jak: Indie czy Afryka Subsaharyjska palenie tytoniu połączyło się z istniejącymi już praktykami palenia (głównie konopi). W Europie przedstawiło to nowy typ aktywności społecznej i formę spożywania środków o działaniu narkotycznym, która wcześniej nie była znana.

Wyobrażenia dotyczące palenia były różne w zależności od czasu i miejsca: palenie było to święte, to grzeszne, raz wyrafinowane, innym razem wulgarne, było panaceum, jak również śmiertelnym zagrożeniem dla zdrowia. Dopiero niedawno, zwłaszcza w uprzemysłowionych krajach Zachodu, palenie zostało przedstawione w zdecydowanie negatywnym świetle.

W Ameryce palenie wzięło swoje początki od szamańskich ceremonii palenia kadzideł, później zaś stosowane było dla przyjemności, jako narzędzie społeczne[3]. Palenie tytoniu oraz wielu innych środków o działaniu halucynogennym było używane w celu wywołania transów oraz aby osiągnąć kontakt ze światem duchów. Plemiona z Południowo-Wschodniej Ameryki przenosiły duże ilości tytoniu w torbach, jako łatwo akceptowalny towar na wymianę. Palili oni tytoń w fajkach, podczas określonych ceremonii, obrzędów sakralnych, jak również, aby przypieczętować zawartą umowę[4]. Członkowie owych plemion palili tytoń w różnych etapach życia, nawet w okresie dzieciństwa[5]. Wierzono, że tytoń był darem od Stwórcy, jak również w to, iż wydychany dym tytoniowy był zdolny zabrać troski i modlitwy do Nieba[6].

Poza paleniem, tytoń był również używany w medycynie. Był stosowany, jako środek przeciwbólowy na takie przypadłości, jak bóle ucha czy zębów, a okazjonalnie był stosowany jako kompres. Indianie zamieszkujący pustynie mówili, że palenie to lekarstwo na przeziębienie, tym skuteczniejsze, gdy tytoń był zmieszany z liśćmi małej pustynnej szałwii (łac. Salvia Dorrii), bądź korzeniem z drzewa balsamicznego. Owe mieszanki były uważane za szczególnie dobre w leczeniu astmy i gruźlicy[7].

Tytoń sprowadzili do Europy po raz pierwszy Hiszpanie dopiero w XVI wieku. Francuz Jean Nicot, który pełnił funkcję ambasadora w Portugalii sądził, że tytoń ma właściwości lecznicze i przywiózł go do Francji. Od nazwiska Jeana Nicota pochodzi też nazwa rośliny nikocjana i samej nikotyny. Do Niemiec natomiast tytoń dotarł w 1566 roku przywieziony przez medyka augsburskiego Adolfa Occo[8].

Wpływ palenia tytoniu na zdrowie

 Osobny artykuł: Dym tytoniowy.
 Osobny artykuł: Bierne palenie tytoniu.

Palenie tytoniu oraz narażenie na dym tytoniowy niesie poważne negatywne skutki zdrowotne. Dowodzi się, że palenie oddziałuje negatywnie prawie na cały organizm, a palacze są szczególnie narażeni na: choroby układu oddechowego (przewlekła obturacyjna choroba płuc, astma, gruźlica, zapalenie płuc), choroby układu krążenia (choroba niedokrwienna serca, tętniak aorty, udar mózgu, miażdżyca) oraz nowotwory (gardła, krtani, przełyku, tchawicy, oskrzela i płuca, krwi, żołądka, wątroby, trzustki, nerki i moczowodu, okrężnicy, szyjki macicy, pęcherza, jelita grubego). Ponadto palenie tytoniu jest istotnym czynnikiem innych problemów zdrowotnych (np. ślepota, katarakta, zwyrodnienie plamki żółtej, zapalenie ozębnej, złamanie kości udowej, cukrzyca), ma również negatywny wpływ na układ rozrodczy i zaburzenia płodności u kobiet oraz zaburzenia erekcji u mężczyzn. Ponadto palenie uszkadza układ odpornościowy i odpowiada za ogólne pogorszenie stanu zdrowia[9][10].

Także bierne narażenie na dym tytoniowy jest czynnikiem ryzyka problemów zdrowotnych zarówno u dorosłych (udar mózgu, podrażnienie błony śluzowej nosa, choroba niedokrwienna serca, rak płuca), jak i u dzieci (choroby dolnych dróg oddechowych, choroby ucha środkowego, zaburzenia oddechowe, uszkodzenia płuc, zespół nagłego zgonu niemowląt). Ma również negatywny wpływ na kobiecy układ rozrodczy i jest przyczyną niskiej urodzeniowej masy ciała dziecka[11][12].

Palenie tytoniu pogarsza wygląd skóry. U palaczy wcześniej występują zmarszczki, opóźnia się gojenie ran oraz zaostrza się stan wielu schorzeń skóry (np. trądziku, łuszczycy). Palenie doprowadza również do przebarwienia i pokrycia kamieniem zębów, wystąpienia nieświeżego oddechu i żółcenia palców[13].

Palenie wyrobów tytoniowych w Polsce jest najczęstszą przyczyną zgonów związaną ze stylem życia, której można zapobiec. Szacuje się, że z powodu palenia w Polsce w 2016 zmarło 66 tys. osób (17% wszystkich zgonów), w tym 48 tys. mężczyzn (tj. 24,1% zgonów mężczyzn) i 18 tys. kobiet (tj. 9,6% zgonów kobiet). Dodatkowo bierne palenie odpowiadało za 6,2 tys. zgonów, tj. 1,6% wszystkich zgonów[14][10].

Palacze żyją przeciętnie 10 lat krócej niż niepalący[15]. W dodatku palacze przez więcej lat życia doświadczają problemów zdrowotnych. Szacuje się, że w Polsce w 2016 w przypadku mężczyzn i kobiet palenie było odpowiedzialne za utratę odpowiednio 18,5% oraz 8,7% lat przeżytych w zdrowiu[14][10].

Szkodliwość palenia była przez wiele lat umniejszana[16].

Społeczne koszty palenia tytoniu

Palenie papierosów (wywołując choroby nowotworowe) zabija co roku w Unii Europejskiej około miliona osób (w tym w Niemczech około 100 tys.). Na całym świecie z tego samego powodu, według przybliżonych szacunków, umiera około 4 miliony ludzi rocznie[17].

Odsetek palących tytoń w społeczeństwie

W 2014 osoby codziennie palące tytoń stanowiły w Polsce 22,7% populacji w wieku 15 lat i więcej, tj. 7,3 mln osób. Łącznie z osobami palącymi okazjonalnie (3,4%, tj. 1 mln osób) stanowiło to 26,1%, czyli 8,3 mln osób. Problem codziennego palenia tytoniu w Polsce dotyczył 28,8% (tj. 4,4 mln) mężczyzn i 17,2% (tj. 2,9 mln) kobiet[10].

W 2014 średni odsetek palących codziennie dla 28 państw członkowskich Unii Europejskiej wynosił 21%. Najwyższy odsetek palaczy występował w Bułgarii (28,2%) i Grecji (27,3%), a najniższy w Szwecji (11,9%) i Luksemburgu (15,3%). Odsetek mężczyzn palących codziennie w UE wynosił średnio 25,6% i wahał się od 12,1% w Szwecji do 38,2% na Cyprze. Odsetek kobiet palących codziennie wynosił średnio w UE 16,9% i był najniższy w Rumunii (8,3%), a najwyższy w Austrii (22,1%)[10].

Problem palenia tytoniu dotyczy również dzieci. Badania przeprowadzone w 2014 wśród młodzieży w wieku 11–15 lat wskazują, że inicjację tytoniową w Polsce przeszło 26,4% tej grupy, a pali z różną częstością 12,3%, w tym 8,1% pali regularnie w każdym tygodniu[10].

Leczenie nikotynizmu

 Osobny artykuł: Kwestionariusz Fagerströma.
 Osobny artykuł: Nikotynizm.

Trwają próby opracowania szczepionki przeciwko nikotynie. Przykładowo szczepionka NicVAX powoduje, że po roku od rzucenia palenia nie paliło 16% osób z grupy która uzyskała wysoki poziom przeciwciał. Wysoki poziom przeciwciał uzyskano po 14 tygodniach od podania szczepionki u 80% osób które poddały się terapii[18].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Sander L. Gilman and Xun Zhou, "Introduction" in Smoke: A Global History of Smoking; s. 26
  2. ↑ Gately, Iain (2004) , Tobacco: A Cultural History of How an Exotic Plant Seduced Civilization, Diane, pp. 3-7, ISBN 0-8021-3960-4, http://books.google.com/books?id=x41jVocj05EC&printsec=frontcover, retrieved 2009-03-22
  3. ↑ P. Ram Manohar, "Smoking and Ayurvedic Medicine in India" in Smoke, pp. 68–75;
  4. ↑ Heckewelder, John Gottlieb Ernestus; Reichel, William Cornelius (June 1971) (PDF), History, manners, and customs of the Indian nations who once inhabited Pennsylvania and the neighbouring states, The Historical society of Pennsylvania, p. 149, ISBN 978-0-405-02853-3, http://books.google.com/books?id=qPCuo4LkrIwC&printsec=frontcover, retrieved 2009-03-22
  5. ↑ Diéreville; Webster, John Clarence; Webster, Alice de Kessler Lusk (1933), Relation of the voyage to Port Royal in Acadia or New France, The Champlain Society, "They smoke with excessive eagerness men, women, girls and boys, all find their keenest pleasure in this way"
  6. ↑ Gottsegen, Jack Jacob (1940), Tobacco: A Study of Its Consumption in the United States, Pitman Publishing Company, p. 107, http://books.google.com/books?id=1uNCAAAAIAAJ&q=Tobacco:+A+Study+of+Its+Consumption+in+the+United+States&dq=Tobacco:+A+Study+of+Its+Consumption+in+the+United+States&pgis=1, retrieved 2009-03-22
  7. ↑ Balls, Edward K. (1962-10-01), Early Uses of California Plants, University of California Press, pp. 81–85, ISBN 978-0-520-00072-8, http://books.google.com/books?id=F2RzddT6xAsC&printsec=frontcover&dq=Early+Uses+of+California+Plants, retrieved 2009-03-22
  8. ↑ Jurgen Graupmann: Leksykon tematów tabu. Warszawa: Klub dla Ciebie, 2007, s. 113-114.
  9. ↑ CDC's Office on Smoking and Health, Smoking and Tobacco Use; Annual Deaths Attributable to Cigarette Smoking , www.cdc.gov, 31 lipca 2017 (ang.).
  10. ↑ a b c d e f Wojciech Stefan, Palenie tytoniu w Polsce , Biuro Analiz Sejmowych, 30 listopada 2017, s. 2, 3 .
  11. ↑ CDC's Office on Smoking and Health, CDC - Fact Sheet - Health Effects of Secondhand Smoke - Smoking & Tobacco Use , Smoking and Tobacco Use (ang.).
  12. ↑ Wojciech Stefan, Palenie tytoniu w Polsce , Biuro Analiz Sejmowych, 30 listopada 2017, s. 3 .
  13. ↑ Wojciech Stefan, Palenie tytoniu w Polsce , Biuro Analiz Sejmowych, 30 listopada 2017, s. 3 .
  14. ↑ a b GBD Compare | IHME Viz Hub , vizhub.healthdata.org .
  15. ↑ Richard Doll i inni, Mortality in relation to smoking: 50 years' observations on male British doctors, „British Medical Journal”, 328 (7455), 2004, s. 1519, DOI: 10.1136/bmj.38142.554479.AE, ISSN 0959-8138, PMID: 15213107 (ang.).
  16. ↑ Słowa, które mają ukrywać prawdę. Tak okłamują was korporacje , SmogLab, 12 maja 2020 (pol.).
  17. ↑ Jurgen Graupmann, Leksykon tematów tabu, Warszawa: Klub dla Ciebie, 2007, s. 116.
  18. ↑ Jeneen Interlandi, Nowy ratunek dla palaczy, „Świat Nauki”, 10 (242), Prószyński Media, październik 2011, s. 7, ISSN 0867-6380.

Linki zewnętrzne