Piastowie mazowieccy

Ten artykuł od 2024-11 wymaga zweryfikowania podanych informacji.

Należy podać wiarygodne źródła w formie przypisów bibliograficznych.
Część lub nawet wszystkie informacje w artykule mogą być nieprawdziwe. Jako pozbawione źródeł mogą zostać zakwestionowane i usunięte.
Sprawdź w źródłach: Encyklopedia PWN • Google Books • Google Scholar • Federacja Bibliotek Cyfrowych • BazHum • BazTech • RCIN • Internet Archive (texts / inlibrary)
Po wyeliminowaniu niedoskonałości należy usunąć szablon {{Dopracować}} z tego artykułu.

Piastowie mazowieccy – boczna linia dynastii Piastów, panująca na Mazowszu, wywodząca się od Konrada I mazowieckiego, syna Kazimierza II Sprawiedliwego, wygasła w 1526 na Januszu III. W XIV i XV w. (do 1462) panowali także w niektórych księstwach Rusi Czerwonej, głównie jako lennicy królów Polski. Za panowania Konrada I, w 1226 Mazowsze utraciło ziemię chełmińską na rzecz Krzyżaków.

Ostatnim Piastem, który zjednoczył pod swoim władaniem cały obszar Mazowsza, był praprawnuk Konrada I, Siemowit III. Po jego śmierci w 1381 dziedzictwo władcy zostało podzielone w następujący sposób:

• ziemie: warszawska, nurska, łomżyńska, liwska, ciechanowska, wyszogrodzka i zakroczymska objął we władanie jego starszy syn, Janusz I.
• ziemie: rawska, płocka, sochaczewska, gostynińska, płońska i wiska przypadły w udziale młodszemu synowi księcia, Siemowitowi IV.

Ostatnim przedstawicielem starszej linii, zwanej też warszawską, był zarazem ostatni Piast mazowiecki, Janusz III. Młodsza linia wywodząca się od Siemowita IV – zwana płocką lub zachodniomazowiecką – wygasła na Władysławie II, zmarłym w 1462. Po jego śmierci, jego władztwo (prócz ziemi płockiej, którą przejęła jeszcze linia warszawska) zostało ostatecznie inkorporowane do Polski.

Opracowanie na podstawie: K. Jasiński, Rodowód Piastów mazowieckich, Poznań-Wrocław 1998 oraz J. Grabowski, Dynastia Piastów mazowieckich, Kraków 2012. Korekta dat życia Eufemii, córki Siemowita III na podstawie T. Jurek, Piastowie śląscy i ich rodowód K. Jasiński, Rodowód Piastów śląskich, Kraków 2007. Imię Wojciecha, syna Konrada III Rudego na podstawie J. Grabowski, Małżeństwa Konrada III Rudego. Ze studiów nad genealogią Piastów mazowieckich, A. Odrzywolska-Kidawa (red.), Klio viae et invia. Opuscula Marco Cetwiński dedicata, Warszawa 2010. Kwestia kolejności potomstwa wobec fragmentaryczności źródeł w wielu miejscach umowna.