Pomoc:Interwiki

W dzisiejszym świecie Pomoc:Interwiki stał się podstawowym elementem wpływającym na różne aspekty naszego codziennego życia. Niezależnie od tego, czy jest to poziom osobisty, zawodowy czy społeczny, nie można niedoceniać znaczenia Pomoc:Interwiki. Od wpływu na zdrowie i dobre samopoczucie po wpływ na gospodarkę i środowisko, Pomoc:Interwiki odgrywa kluczową rolę w naszym sposobie życia i interakcji z otaczającym nas światem. Dlatego ważne jest, aby w pełni zrozumieć wszystkie aspekty związane z Pomoc:Interwiki, aby podejmować świadome decyzje i budować zrównoważoną i dostatnią przyszłość. W tym artykule szczegółowo zbadamy różne aspekty Pomoc:Interwiki i jego znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie.

Dla zaawansowanych
Te informacje dotyczą edytora wikikodu. Brak analogicznych dotyczących edytora wizualnego (Czym to się różni?)

Linki (odsyłacze) interwiki – linki dające możliwość szybkiego przejścia do stron na ten sam temat w innych wersjach językowych Wikipedii. Jest to jeden z najbardziej atrakcyjnych mechanizmów Wikipedii, stwarzający jej przewagę nad innymi encyklopediami, w tym też internetowymi – w jednym miejscu oferuje dostęp do opisów danego tematu w wielu językach. Odsyłacze interwiki nie kierują do prostych, mechanicznych tłumaczeń terminów, lecz do stron na adekwatne tematy. Mniej więcej adekwatne – bowiem terminy i pojęcia w różnych językach nie zawsze ściśle pokrywają się znaczeniami. Typowym przykładem jest połączenie polskiego pojęcia miłość z angielskim love.

Odsyłacze te są tworzone samodzielnie przez wikipedystów obecnie w zasadzie wyłącznie na specjalnym portalu Wikidane z ich techniczną obsługą przez oprogramowanie Wikidanych (dawny sposób tworzenia tych odsyłaczy jest opisany w sekcji „Interwiki w artykule”). Standardowo odsyłacze te są prezentowane w menu językowym (jego pozycja zależy od skórki i może być przy tytule lub osobnej nawigacji bocznej o nazwie „W innych językach”).

Bardzo wygodne narzędzie do wyszukiwania artykułów o tych samych tytułach na różnych Wikipediach i brakujących interwiki pomiędzy nimi to Global Wikipedia Article Search. Należy tylko zwrócić uwagę, że ten sam tytuł nie musi oznaczać tego samego pojęcia w różnych językach.

Kompaktowa lista języków

W miarę jak przybywa artykułów w coraz większej liczbie języków, lista linków międzyjęzykowych na pasku bocznym wydłuża się. Niektóre artykuły mają ponad 200 linków, co stało się problemem dla użytkowników, którzy chcą przełączać się między językami. Nie jest łatwo znaleźć konkretny język na tych długich listach. Dodatkowym problemem może być wyszukiwanie języka według jego lokalnej nazwy.

Kompaktowa lista języków, która jest wyświetlana na początku, jest krótsza, pokazując podzbiór języków, które najprawdopodobniej interesują użytkownika (lista jest zmieniana zależnie od używania różnych wersji wiki). Użytkownik może uzyskać dostęp do reszty w oddzielnym panelu, który umożliwia wyszukiwanie języka (po polsku, angielsku i wg natywnej pisowni). Na dole listy pojawia się wskaźnik liczby języków, dla których istnieje strona. Kliknięcie go powoduje wyświetlenie pozostałych języków.

Kompaktowa lista języków zmienia się automatycznie. Domyślnie wyświetlana jest lista typowa dla danego regionu i ustawień przeglądarki, ale lista zmienia się na podstawie poprzednich wyborów językowych użytkownika. Np. po przejściu na fiński artykuł, Suomi zacznie wyświetlać się na liście kompaktowej. Więcej na ten temat: W jaki sposób decydujesz, które języki są wyświetlane na początkowej liście kompaktowej?.

Wstawianie linków interwiki

Interwiki w Wikidanych

Nie boimy się Wikidanych!

Wikidane (Wikidata) to projekt stworzenia otwartej i opartej na współpracy wolontariuszy centralnej bazy danych, z której będą mogły korzystać wszystkie wersje językowe Wikipedii. W pierwszej kolejności podjęto się migracji linków interwiki z poszczególnych artykułów w poszczególnych wersjach językowych do Wikidanych, co oznaczało usunięcie bloku wikiznaczników interwiki z kodu haseł (utworzonych jak opisano w sekcji „Interwiki w artykule”).

W polskojęzycznej Wikipedii od marca 2013 jest stosowane wykorzystywanie dla haseł odnośników do haseł w innych wersji językowych za pośrednictwem zgromadzonych w Wikidanych właściwych znaczeniowo elementów identyfikowanych unikalnym kodem. Na przykład linki interwiki pojawiające się po lewej stronie artykułu Douglas Adams są tworzone automatycznie przez oprogramowanie Mediawiki na podstawie elementu Wikidanych z identyfikatorem Q42.

W 2020 roku rozpoczęto prace nad wprowadzeniem obsługi celowych przekierowań. Prace zostały zakończone w 2022 roku i od tego czasu można dodawać przekierowania w WD (z bardziej szczegółowego pojęcia, do sekcji ogólniejszego artykułu). Więcej w sekcji § Interwiki przekierowań.

Dla pracy na portalu Wikidane należy po zalogowaniu się na nim w preferencjach ustawić język interfejsu na polski albo na swojej stronie użytkownika Wikidanych wstawić szablon Babel z deklarowaną znajomością polskiego – nie jest konieczne, ale ułatwi korzystanie z tego portalu.

Elementy w Wikidanych mają też tytuły (etykiety) i opisy. System opiera się jednak na założeniu, że jeśli wikipedysta nie zna jakiegoś języka (choćby w minimalnym stopniu), to nie powinien ich edytować w tym języku. W praktyce oprogramowanie MediaWiki bada znajomość języka w prosty sposób – jeśli wikipedysta zadeklarował taką znajomość na swojej stronie, to znaczy, że zna ten język. Deklaracja odbywa się przez specjalne kody wpisane w format, np. {{#babel:pl|en-2}} (zobacz Wieżę Babel w polskojęzycznej Wikipedii) oznacza, że ojczystym językiem jest polski i średnio zna angielski. Jednak jeśli w preferencjach Wikidanych użytkownik zadeklaruje polski (lub inny) język interfejsu, to nawet bez Wieży Babel będzie mógł edytować polskie (lub odpowiednio inne) tytuły i opisy (oprogramowanie traktuje to na równi z deklaracją w Wieży Babel).

Nowy artykuł

Po utworzeniu nowego artykułu opisującego XPL wiadomo, że na szwedzkojęzycznej Wikipedii istnieje artykuł dokładnie na ten sam temat, zatytułowany XSV. Jak można je ze sobą połączyć, tworząc odsyłacz interwiki?

Należy przejść na Wikidane, po czym należy:
  • w głównym menu po lewej, w sekcji Narzędzia zlokalizować odsyłacz do stron specjalnych opisany „Strony specjalne
  • kliknąć na „Strony specjalne
  • na liście stron specjalnych, w sekcji Wikibase zlokalizować odsyłacz do wyszukiwarki opisany „Element według tytułu
  • kliknąć na „Element według tytułu
  • w okienku dialogowym wpisać kod języka (w naszym przykładzie „sv” dla szwedzkiego) oraz nazwę strony (cały, pełny tytuł, wielkość znaków ma znaczenie) w odpowiadającej mu wersji językowej Wikipedii (w przykładzie: XSV) i kliknąć przycisk „Szukaj
  • jeżeli element:
    • istnieje, to należy przewinąć na sam spód, kliknąć , i w polach, które się pojawią wpisać kod języka („pl” dla polskiego) oraz tytuł danego artykułu (XPL) i kliknąć przycisk zapisz
    • nie istnieje, to należy go utworzyć, klikając na „Utwórz nowy element”, po czym na stronie tworzenia nowego elementu wpisać nazwę (w Wikidanych nazywa się to etykieta) tego elementu (XPL) oraz (zalecane) krótki opis elementu, a po utworzeniu elementu przejść do listy interwików i dodać je – tak jak opisano w punkcie powyżej (najpierw kod języka „pl” i tytuł XPL, następnie kod języka „sv” i tytuł XSV)
Przenoszenie

Po tym jak artykuł YPL został przeniesiony pod nazwę PLY, zniknęły wszystkie interwiki. Jak je odtworzyć?

Należy przejść na Wikidane, po czym należy:
  • w głównym menu po lewej zlokalizować odsyłacz do wyszukiwarki opisany „Element według tytułu
  • kliknąć na „Element według tytułu
  • w okienku dialogowym wpisać kod języka („pl” dla polskiego) oraz tytuł strony sprzed przeniesienia (czyli YPL), i kliknąć przycisk „Szukaj
  • na stronie elementu odszukać link interwiki do polskojęzycznej Wikipedii, kliknąć i zamienić YPL na PLY, i kliknąć przycisk „Zapisz
Zmiana na stronie w polskojęzycznej Wikipedii może pojawić się nie natychmiast. Aby to osiągnąć, należy odświeżyć tę stronę tak, jak jest to opisane odpowiedniej stronie pomocy
Błędne interwiki

Polski artykuł ZPL jest błędnie podłączony do artykułu XSV w szwedzkojęzycznej (angielsko-/niemiecko-/francuskojęzycznej) edycji Wikipedii. Jak można to poprawić?

W artykule ZPL w części z interwikami należy kliknąć na odsyłacz „Edytuj linki” (lub lepiej otworzyć go w nowej zakładce przeglądarki) pod listą wszystkich interwików, co otworzy element Wikidanych, który jest obecnie powiązany z artykułem ZPL. Po przeanalizowaniu go i po upewnieniu się, że:
  • to właśnie szwedzkojęzyczny artykuł, a nie polskojęzyczny nie pasuje tematycznie do całej reszty należy:
    • w sekcji „Lista stron powiązanych z tym elementem” elementu w Wikidanych zlokalizować wpis dotyczący szwedzkiego artykułu XSV
    • kliknąć , a następnie
    • jeśli są jeszcze jakieś artykuły, które nie pasują tematycznie, to powtórzyć powyższy krok
  • wszystkie wpisy w tym elemencie w Wikidanych są poprawne, to prawdopodobnie błędny odnośnik interwiki jest w polskojęzycznym artykule podany w za pomocą mechanizmu wprost (opisanego poniżej), i w takim przypadku należy:
    • otworzyć polskojęzyczny artykuł do edycji i skasować błędne interwiki, co spowoduje, że zostaną użyte interwiki pochodzące z Wikidanych
Łączenie pogrupowanych interwików

Artykuły: w języku polskim pl:YPL, niemieckim de:YDE i czeskim cs:YCS są połączone ze sobą za pomocą odnośników interwiki, a oddzielnie artykuły: w języku angielskim en:YEN i francuskim fr:YFR też są połączone ze sobą za pomocą odnośników interwiki. W istocie wszystkie te artykuły opisują dokładnie to samo i należy je połączyć. Jak znaleźć i połączyć odpowiadające im elementy w Wikidanych?

Należy odszukać elementy w Wikidanych, tak jak to opisano powyżej w przykładzie „Nowy artykuł” – w danym przykładzie, używając „Element według tytułu” dwa razy, aby wyszukać obydwa elementy powiązane z pl:YPL oraz z en:YEN. Gdyby to nie zadziałało, to konieczne jest szukanie dalej według tytułów w pozostałych językach. Następnie gdy:
  • znaleziono dwa elementy, to należy usunąć wszystkie interwiki z jednego elementu i dodać je do drugiego elementu, po czym zgłosić prośbę do administratora o usunięcie tego elementu, który został pusty
  • znaleziono tylko jeden element, to należy dodać do niego wszystkie brakujące interwiki
  • nie znaleziono żadnych elementów, to należy utworzyć nowy element, tak jak opisano w powyżej w przykładzie „Nowy artykuł” i dodać do niego wszystkie pięć interwików
Łączenie poszczególnych interwików

Artykuły pl:YPL oraz francuski fr:YFR opisują dokładnie to samo, ale nie są ze sobą połączone. Jak je połączyć?

Należy sprawdzić czy w Wikidanych istnieje jakiś element powiązany z naszym YPL, tak jak opisano w powyżej w przykładzie „Nowy artykuł”. Jeżeli:
  • element istnieje, to należy przewinąć na sam spód, kliknąć i spróbować czy można dodać nowy link interwiki (kod języka „fr” dla francuskiego oraz tytuł artykułu YFR) i zachować zmianę, klikając ; w razie wystąpienia błędu podczas próby zapisu należy rozwinąć szczegóły w okienku, które informuje o błędzie – zazwyczaj pojawi się w takim przypadku informacja, że link YFR jest już wykorzystywany przez element Qxxxx (chodzi o to, że dwa elementy w Wikidanych nie mogą odnosić się do tego samego artykułu), w takim przypadku należy:
    • zapisać numer Qxxxx i połączyć ze sobą dany element z elementem Qxxxx, postępując jak w przykładzie „Łączenie pogrupowanych interwików”
  • nie istnieje żaden element powiązany z polskojęzycznym YPL – w takim przypadku należy sprawdzić czy istnieje jakiś element powiązany z YFR i jeżeli:
    • istnieje, to należy dodać dla niego interwiki do YPL
    • nie istnieje, to nalezy utworzyć nowy element i dodać do niego pl:YPL i fr:YFR

Interwiki przekierowań

badge "zamierzony odnośnik do przekierowania"
Oznaczenie przekierowań ikoną strzałki

Wikidata obsługuje interwiki dla przekierowań, ale należy zaznaczyć, że wykonuje się taki link celowo (etykieta: „zamierzony odnośnik do przekierowania”). Dzięki temu można wykonać przekierowanie do sekcji dla bardziej szczegółowego pojęcia i dodać to do szczegółowego pojęcia w Wikidanych.

Typowym przykładem gdy link do przekierowania jest potrzebny jest artykuł Bonnie i Clyde, która to para w większości Wikipedii ma jeden artykuł, ale w WD i niektórych wiki istnieją również osobne, bardziej szczegółowe pojęcia:

Innym przykładem może być układ krwionośny człowieka, który podzielony jest u nas na: układ krwionośny zamknięty (Q2874712) oraz Układ krwionośny otwarty (Q1912034). W tym wypadku na Wikipedii polskojęzycznej akurat istnieją jako osobne pojęcia i na obcojęzycznych wiki można dodać przekierowania, które dodaje się potem do Wikidanych.

Przekierowanie utworzone w Wikipedii polskojęzycznej dla WD można oznaczyć specjalnym szablonem: {{Przekierowanie Wikidane}}. Przekierowania tego typu to techniczne rozwiązanie problemu i nie powinno się ich usuwać.

Interwiki do stron niebędących artykułami (kategorii, szablonów) dodaje się tak samo jak do artykułów. Nie jest natomiast możliwe tworzenie w Wikidanych elementów dla stron w przestrzeni użytkowników.

Oficjalne zalecenia dotyczące przekierowań w WD: Wikidata:Interwiki do przekierowań.

Szersze informacje

Więcej informacji na temat mechanizmu interwiki wykorzystującego Wikidane można spróbować przestudiować, rozpoczynając od spisu treści portalu Wikidane.

Interwiki w artykule

Do czasu wprowadzenia mechanizmu Wikidane odsyłacze interwiki były również tworzone samodzielnie za pomocą specjalnych wikiznaczników z prefiksami międzyjęzykowymi. Konstrukcja wikiznacznika przykładowo dla odsyłacza łączącego hasło Woda z jego odpowiednikiem angielskim była następująca:

]

Taka konstrukcja wikiznacznika powodowała, że oprogramowanie tworzyło z nich odsyłacze interwiki, przy czym niezależnie od tego, w którym miejscu w artykule były umieszczone. Jednak połączenie takie jest jednostronne i każda lokalna zmiana wymagała aktualizacji wpisów na wszystkich połączonych Wikipediach. Dzięki używaniu Wikidanych zmienia się to w jednym miejscu.

Dany sposób wstawiania interwików (dopisywanie ich na stronach Wikipedii, na samym dole) nadal działa, jednakże boty, które by je rozprowadzały po innych wersjach językowych, zostały już wyłączone i nie powinno się ich stosować (o ile da się wykonać interwiki centralnie, przez Wikidane).

Stosowany może być w wyjątkowo (poza przestrzenią główną) w przypadkach gdy interwiki jest potrzebne na stronach, które nie są obsługiwane przez Wikidane, jak np. strony domowe wikpedian.

Historyczną obecnie (w roku 2023, bo sortowanie już działa inaczej) konwencją zwyczajową było umieszczanie ww. wikiznaczników:

posortowanych alfabetycznie według nazw własnych języków, przy czym przy sortowaniu brana była pod uwagę nazwa oryginalna danego języka (w formie, jaka była wyświetlana jako nazwa linku) pozbawiona znaków innych niż litery i znaków diakrytycznych, czyli np. dla czeskiego (česky) nazwa „cesky”, a jeśli nazwa własna była wyświetlana przy użyciu alfabetu innego niż łaciński, to brana była pod uwagę odpowiednia transliteracja lub transkrypcja, również pozbawiona ewentualnych znaków diakrytycznych, z zastrzeżeniem że w przypadku języków o nazwie dwuczłonowej, z których pierwszy człon oznacza „język” interwiki są sortowane według drugiego członu nazwy.

Konwencja ta, definiująca tzw. klucz sortowania interwiki, była nieoczywista w stosowaniu, gdyż w samym wikiznaczniku występował tylko kod ISO 639-1 języka, a nie jego nazwa własna, i stosowanie sortowania było możliwe tylko przy korzystaniu ze specjalnej tablicy, umieszczonej w celach historycznych poniżej. Wspomniany klucz sortowania był pozbawiony większego wartości, gdyż sortowanie alfabetyczne ma sens w obrębie słów pisanych jednym alfabetem, i niepraktyczne, gdyż zmuszało do korzystania z oddzielnej tablicy sortowania (zawartej poniżej), do tego używającej pomocniczo dla nazw w alfabetach niełacińskich transliteracji lub transkrypcji, nie wiadomo pierwszej czy drugiej i według jakiego systemu. Ponieważ sposób tworzenia wspomnianego klucza nie został zdefiniowany algorytmicznie, to nie było też oczywiste utworzenie go dla języków nowych wikipedii. Najprostsza metoda sortowania wikiznaczników interwiki kodami nie została przez długi czas przyjęta do stosowania w polskiej Wikipedii. Obecnie nie ma to już znaczenia, gdyż przeważającą metodą jest wykorzystywanie Wikidanych.

Uwaga! Dawniej nie było możliwie dodawanie linków do sekcji w Wikidanych. Nie jest to już jednak prawda. Aby dodać link do sekcji należy utworzyć przekierowanie do sekcji i dodać link do sekcji na WD. Przy dodawaniu linków do przekierowania do sekcji należy pamiętać, żeby zaznaczyć odpowiednią opcję w WD.

Lista kodów interwiki

Lista 288 kodów interwiki posortowana alfabetycznie według klucza sortowania (patrz wyżej) – zamknięte edycje językowe Wikipedii zaznaczono kolorem bladoniebieskim, a usunięte kody – czerwonym (porównaj pełną listę wszystkich języków przedsięwzięć Wikimedia). Lista nie jest aktualizowana od 2013 roku i zachowano ją ze względów historycznych. Obecnie dostępny jest stale aktualny (tworzony przez oprogramowanie silnika Mediawiki) wykaz przedrostków międzyjęzykowych (w sekcji „Przedrostki międzyjęzykowe”).

Kody przekierowujące

  • cz – przekierowanie do cs zgodnego z ISO 639-1
  • dk – kod stosowany dawniej dla Wikipedii w języku duńskim, został zastąpiony przez zgodny z ISO 639-1 kod da
  • epo – zgodne z ISO 639-2 i ISO 639-3 przekierowanie do eo zgodnego z ISO 639-1
  • jp – przekierowanie do ja zgodnego z ISO 639-1
  • minnan – przekierowanie do zh-min-nan
  • nan – kod dla języka minnańskiego zgodny z ISO 639-3, obecnie przekierowanie do zh-min-nan
  • nb – kod dla języka norweskiego bokmål zgodny z ISO 639-1, obecnie przekierowanie do no
  • tp – dawne przekierowanie do tokipona
  • zh-cfr – przekierowanie do zh-min-nan
  • zh-cn – wersja dla języka chińskiego w piśmie uproszczonym, została zastąpiona przez ujednoliconą wersję chińską zh
  • zh-tw – wersja dla języka chińskiego w piśmie tradycyjnym, została zastąpiona przez ujednoliconą wersję chińską zh

Lista dla skryptów

Lista powinna być zgodna z umieszczoną na stronie meta:MediaWiki:Interwiki config-sorting order-native-languagename.

Zobacz też

Przypisy

  1. a b Definicja takiego klucza została podana na niniejszej stronie przez użytkownika Filemona w edycji z 2005 r.