Prąd Benguelski
W tym artykule przyjrzymy się Prąd Benguelski i jego wpływowi na dzisiejsze społeczeństwo. Prąd Benguelski jest tematem zainteresowania i debaty od lat, a jego wpływ rozprzestrzenił się na wiele dziedzin naszego życia. Niezależnie od tego, czy chodzi o sferę polityczną, społeczną, kulturalną czy naukową, Prąd Benguelski pozostawił głęboki ślad w naszym społeczeństwie. Poprzez ten artykuł postaramy się lepiej zrozumieć czym jest Prąd Benguelski i jak ewoluował na przestrzeni czasu, a także przeanalizować jego rolę we współczesnym świecie.
Prąd Benguelski[1] – zimny prąd morski wzdłuż wybrzeża południowo-zachodniej Afryki, odgałęzienie Prądu Wiatrów Zachodnich, płynący z południa, tj. od okolic Przylądka Dobrej Nadziei, ku równikowi[2].
Jest częścią zamkniętej cyrkulacji południowego Atlantyku, nazywanej także południowoatlantyckim wirem subtropikalnym, a także rozpatrywanego w szerszym kontekście antycyklonalnego, podzwrotnikowego systemu cyrkulacji półkuli południowej. Łączy się z ciepłym Prądem Południoworównikowym, który w miarę zbliżania się do Ameryki Południowej dzieli się na dwie odnogi – jedną, kierującą się na północ, drugą na południe. Ramię południowe przechodzi w ciepły Prąd Brazylijski, który płynie wzdłuż wybrzeża południowoamerykańskiego, by ostatecznie zasilić płynący z zachodu Prąd Wiatrów Zachodnich[3][4].
Jego niska temperatura jest wynikiem dwóch głównych składowych – zimnych wód okołobiegunowych wędrujących wraz z Prądem Wiatrów Zachodnich oraz zjawiska upwellingu u wybrzeży Afryki, czyli wynoszenia się ku powierzchni wód głębinowych[5].
Masy wód prądu przemieszczają się z prędkością 1 km/h, w ilości około 16 mln m³/s. W marcu temperatura wód przypowierzchniowych prądu u wybrzeża Afryki waha się w granicach od 14 do 17 °C, na otwartym oceanie od 20 do 27 °C. We wrześniu i październiku temperatura wody jest niższa i wynosi 12–15 °C dla obszarów przybrzeżnych, do 19–26 °C w otwartej toni. Jest odpowiedzialny za ochładzanie i wysuszanie zachodniego brzegu Afryki, czego efektem jest między innymi rozwój pustyni Namib[6].
Charakterystycznym zjawiskiem klimatyczno-hydrologicznym jest Benguela Niño, podczas którego ciepłe i ubogie w składniki odżywcze masy wód z obszaru przybrzeżnego Angoli płyną na południe, mieszając się z zimnymi wodami Prądu Benguelskiego. Proces przemieszczania się ciepłej wody z Angoli na południe obserwuje się co roku, jednak podczas Benguela Niño jest szczególnie nasilony, może bowiem osiągać równoleżnik 25°S. Do tej pory zanotowano trzy takie wydarzenia (1934, 1963, 1984). W 1963 temperatury u wybrzeża Namibii były wyższe o 2–4 °C od zwykle tam występujących w tym samym czasie[7][8].
Przypisy
- ↑ Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych poza granicami Polski: Morza i oceany. Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2008, s. 26, seria: Nazewnictwo Geograficzne Świata. ISBN 978-83-254-0462-8. .
- ↑ Witold Mizerski, Jan Żukowski (red.): Tablice geograficzne. Warszawa: Adamantan, 2008, s. 143. ISBN 978-83-7350-121-8.
- ↑ Andrzej Radomski, Marian Gasiński: Elementy oceanologii. Wprowadzenie do środowisk morskich. Kraków: Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2004, s. 192–194. ISBN 83-233-1863-8.
- ↑ Elżbieta Bajkiewicz-Grabowska: Hydrologia ogólna. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2011, s. 294–301. ISBN 978-83-01-14579-8.
- ↑ Stefan Trzeciak: Meteorologia morska z oceanografią. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, 2004, s. 249. ISBN 83-01-14160-3.
- ↑ Benguelski, Prąd, Encyklopedia PWN , Wydawnictwo Naukowe PWN .
- ↑ Joanna Gyory, Arthur Mariano, Edward Ryan: The Benguela Current. Rosenstiel School of Marine & Atmospheric Science. . (ang.).
- ↑ Ken Mann, John Lazier: Dynamics of Marine Ecosystems: Biological-Physical Interactions in the Oceans. Oxford: Blackwell Publishing Ltd, 2006. ISBN 978-1-405-11118-8.
