Rafał Gerber

W tym artykule zagłębimy się w świat Rafał Gerber, badając jego różne aspekty i znaczenia. Rafał Gerber budzi ciągłe zainteresowanie w społeczeństwie, czy to ze względu na jego wpływ na historię, jego znaczenie w teraźniejszości, czy też projekcję w przyszłość. Idąc tym tropem, zagłębimy się w szczegółową analizę Rafał Gerber, badając jego pochodzenie, ewolucję i możliwe implikacje. Niezależnie od tego, czy jest to postać kultowa, zjawisko kulturowe czy istotne wydarzenie, Rafał Gerber wzbudza zainteresowanie zarówno specjalistów, jak i fanów, zapewniając podatny grunt do refleksji i debaty.

Rafał Gerber
Data i miejsce urodzenia

20 września 1909
Ujazd

Data i miejsce śmierci

27 listopada 1981
Warszawa

profesor nauk humanistycznych
Specjalność: historia najnowsza
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1950

Profesura

1972

Nauczyciel akademicki
Uczelnia

Uniwersytet Warszawski

Odznaczenia
Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Srebrny Krzyż Zasługi
Grób Rafała Gerbera na cmentarzu Wojskowym na Powązkach

Rafał Gerber (ur. 20 września 1909 w Ujeździe, zm. 27 listopada 1981 w Warszawie) – polski historyk dziejów najnowszych, archiwista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego i jego prorektor w 1954, Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych w latach 1949–1952.

Życiorys

Ukończył gimnazjum w Tomaszowie Mazowieckim, od 1927 studiował historię na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1927–1930 był członkiem Komunistycznego Związku Młodzieży Polskiej. W 1933 ukończył studia i równocześnie państwowy kurs archiwalny zorganizowany przez Archiwum Akt Dawnych. Po ukończeniu studiów zorganizował na UW Biuro Ankietowe przy Kole Naukowym Socjologów i kierował nim do wybuchu II wojny światowej.

Od listopada 1939 był najpierw kierownikiem działu, następnie zastępcą dyrektora Archiwum Obwodowego w Równem. Po ataku wojsk niemieckich na ZSRR został ewakuowany na wschód i od sierpnia 1941 pracował w Archiwum Państwowym w Taszkencie i w Instytucie Historii Uzbeckiej Akademii Nauk. Od 1941 do 1946 był członkiem Związku Patriotów Polskich[1]. Od stycznia 1945 pełnił funkcję kierownika Referatu Historycznego Zarządu Głównego ZPP, następnie pracownikiem Ambasady RP w Moskwie. W kwietniu 1947 powrócił do Polski, został sekretarzem generalnym Żydowskiego Instytut Historycznego, następnie pracował w Wydziale Archiwów Państwowych, kierował tam oddziałem akt gospodarczych. Od 1 lutego 1949 do 23 maja 1952 był Naczelnym Dyrektorem Archiwów Państwowych, w tym czasie był jednym z autorów dekretu o archiwach państwowych. W 1950 obronił na Uniwersytecie Warszawskim pracę doktorską Działalność Niemiec w Persji w latach 1914-1918 napisaną pod kierunkiem Janusza Wolińskiego. Od 1952 pracował na Uniwersytecie Warszawskim. W latach 1953–1954 był prodziekanem Wydziału Historycznego UW, w 1954 prorektorem UW. W 1954 mianowany profesorem nadzwyczajnym, w 1972 – profesorem zwyczajnym. W latach 1962–1966 kierował Zakładem Historii ZSRR i Europy Środkowej w Instytucie Historii PAN. w 1979 przeszedł na emeryturę.

Od czerwca 1945 był członkiem PPR, od 1948 PZPR.

Został pochowany na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach (kwatera B32-tuje-6)[2].

Ordery i odznaczenia

Uczniowie

Do grona jego uczniów zaliczają się: Wiesław Balcerak, Andrzej Bartnicki, Kumar Basu Salil, Marek Borucki, Witold Chełmikowski, Władysław Góralski, Daniel Grinberg, Maciej Koźmiński, Jerzy Kumaniecki, Piotr Łossowski, Emilian Manciur, Robert Mroziewicz, Maria Nowak-Kiełbik, Michał Pirko, Preduman Raina, Henryk Skok, Janusz Stefanowicz, Maria Wawrykowa, Marcin Wolski, Tomasz Wituch.

Wybrane publikacje

  • Muzeum im. Mathiasa Bersohna przy Wyzn. Gminie Żydowskiej w Warszawie, Warszawa 1939.
  • (redakcja) Feliks Kon, Pod sztandarem rewolucji, zebrał, tłum. i przypisy Rafał Gerber, Warszawa: Nasza Księgarnia 1959.
  • (redakcja) Walerian Łukasiński, Pamiętnik, oprac., wstęp i przypisy Rafał Gerber, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe 1960.
  • (redakcja) Julian Aleksander Bałaszewicz, Raporty szpiega, t. 1–2, wybór, oprac. i studium wstępne: Rafał Gerber, przeł. z ros. Wiktoria Śliwowska, Warszawa PIW 1973.
  • Studenci Uniwersytetu Warszawskiego 1808–1831. Słownik biograficzny, Ossolineum, Wrocław 1977.

Przypisy

  1. ↑ Szymon Brzeziński, Krzysztof Fudalej, Pracownicy naukowo-dydaktyczni Instytutu Historycznego Uniwersytetu Warszawskiego 1930-2010. Słownik biograficzny, Warszawa 2012, s. 40
  2. ↑ Wyszukiwarka cmentarna – Warszawskie cmentarze. cmentarzekomunalne.com.pl. .
  3. ↑ M.P. z 1946 r. nr 145, poz. 287 „za zasługi w dziale repatriacji”.

Bibliografia

  • Słownik biograficzny archiwistów polskich. Tom I. 1918–1984, wyd. Warszawa-Łódź 1988, s. 71–72 (biogram autorstwa Józefa Jakubowskiego)
  • Tadeusz Rutkowski, Nauki historyczne w Polsce 1944–1970. Zagadnienia polityczne i organizacyjne, Warszawa: Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego 2007, s. 77, przyp. 321.