Robert Diabeł (opera)

Robert Diabeł

Robert le diable

Plakat prawykonania opery Robert Diabeł 21 listopada 1831 w Académie Royale de Musique
Muzyka	Giacomo Meyerbeer
Libretto	Eugène Scribe i Casimir Delavigne
Liczba aktów	5
Prapremiera	21 listopada 1831 Opera w Paryżu
Premiera polska	16 grudnia 1837 Teatr Wielki w Warszawie
Multimedia w Wikimedia Commons

Robert Diabeł (fr. Robert le diable) – pięcioaktowa opera Giacomo Meyerbeera do libretta Eugène’a Scribe’a i Casimira Delavigne’a. Prapremiera odbyła się 21 listopada 1831 w Operze w Paryżu, zaś polska premiera w warszawskim Teatrze Wielkim 16 grudnia 1837.

Robert Diabeł Giacomo Meyerbeera stał się kwintesencją opery romantycznej (niezwykłe wydarzenia z udziałem sił nadprzyrodzonych, którym towarzyszyły imponujące efekty maszynerii teatralnej, czym zachwycali się w Paryżu Fryderyk Chopin i Juliusz Słowacki, pisząc o nich w swoich listach), a także wzorem gatunkowym francuskiej opery historycznej – grand opéra.

• Robert, książę Normandii – tenor
• Bertram, przyjaciel, a faktycznie ojciec Roberta – bas-baryton
• Alicja, wieśniaczka, mleczna siostra Roberta – sopran
• Izabela, księżniczka Sycylii – sopran
• Rimbaud, wagant – tenor
• Alberti, rycerz – bas
• Herold – tenor
• Dama dworu Izabeli – sopran
• Ksiądz – bas
• Książę Grenady – rola niema
• Przeorysza Helena – rola dla tancerki

Miejsce i czas akcji: Sycylia w czasach średniowiecza.

Robert i jego zły duch – Bertram – wiodą amoralny tryb życia, budzący powszechne zgorszenie. Wskutek tego zmuszeni byli uchodzić z Normandii i dotarli na Sycylię. Ich historię przywołuje w swojej balladzie Rimbaud, poddany z włości Roberta. W ślad za Robertem przybywa też z jego rodzinnych stron wieśniaczka Alicja, zaopatrzona w list, jaki przed śmiercią napisała matka Roberta – Berta. Robert postanawia zdobyć Izabelę, księżniczkę Mesyny.

Książę Grenady, przybywający, by starać się o rękę Izabeli, rzuca wyzwanie wszystkim innym pretendentom.

Na odludziu, z jaskini dobywa się głos Władcy piekieł, żądający od Bertrama duszy Roberta i daje mu dobę na jej dostarczenie. Gdy się ten pojawia, namawia go do dokonania świętokradczego czynu odłamania gałęzi, wyrastającej z grobu św. Rozalii, która dostarczy mu magicznej mocy, czyniąc między innymi niewidzialnym. O północy, na dziedzińcu zrujnowanego klasztoru, gdzie znajduje się mogiła świętej, ożywają dusze dawnych mniszek, naprzód pod postacią ogników, a następnie przybierających dawny wygląd i odgrywających upiorny balet.

Za sprawą czarodziejskiej różdżki Robert dostaje się do komnaty Izabeli, przygotowującej się do ślubu z Księciem Grenady. Chce ją porwać, ale gdy ona wyznaje mu miłość, oddaje swój los w jej ręce, niszcząc magiczne narzędzie.

W kruchcie katedry palermitańskiej Bertram wyjawia Robertowi, że przed laty uwiódł jego matkę Bertę, a z ich związku zrodził się Robert. Zjawia się Alicja, która przekazuje Robertowi list od matki, w którym wyjawia mu całą prawdę i ostrzega przed Bertramem. Wraz z wybiciem północy czary tracą swą moc. Znika Książę Grenady, który okazuje się przywołanym przez siły piekielne fantomem, mającym wodzić na pokuszenie Izabelę, a Bertram, który nie wywiązał się ze swojego zobowiązania, zapada się pod ziemię. Nic zatem nie stoi już na przeszkodzie, by Robert oraz Izabela połączyli się małżeńskim węzłem.

• Lesław Czapliński „Zakochany diabeł, czyli infernum z ludzką twarzą” (o „Robercie Diable” Giacomo Meyerbeera) w: „W kręgu operowych mitów” Kraków 2003

• Robert le diable (Meyerbeer, Giacomo). imslp.org. . (ang.).
• Polskie wydania libretta w bibliotece Polona