Sárvár

Sárvár
Herb	Flaga
Państwo	Węgry
Komitat	Vas
Powiat	Sárvár
Powierzchnia	64,65 km²
Populacja (I 2011); • liczba ludności; • gęstość	; 14 717; 227,64 os./km²
Nr kierunkowy	95
Kod pocztowy	9600, 9609
	Położenie na mapie Węgier Sárvár
	47°15′N 16°56′E/47,250000 16,933333
	Informacje w Wikipodróżach
	Strona internetowa

Sárvár – miasto w zachodnich Węgrzech w Komitacie Vas. W 2011 liczyło ponad 14,7 tys. mieszkańców; ma status miasta powiatowego – centrum administracyjnego Węgier Zachodnich.

Położenie

Miasto leży w komitacie Vas na drodze nr 84 między Sopronem i Balatonem. Można tam też dojechać drogą nr 88 prowadzącą do Szombathely. Obydwie drogi obecnie omijają miasto. W mieście znajduje się też przystanek na linii kolejowej 20 Székesfehérvár – Szombathely. W latach 1913–1974 przechodziła tędy linia kolejowa Sárvár–Répcevis–Felsőlászló, łącząca Sárvár z miastem Bük na północy, a przez nie z Kőszegiem oraz z Zalabérem na południu.

Obecne miasto powstało po przyłączeniu do Sárváru w 1902 miejscowości Vármellék i Tizenháromváros, w 1912 Sár i Péntekfalu, a w 1968 Rábasömjén^[1].

Pochodzenie nazwy

Nazwa miasta, która może być przetłumaczona na polski jako "Błotny Zamek", wskazuje na twierdzę wybudowaną na bagnistym terenie położonym nad potokiem Gyöngyös. Pierwotnie było tu grodzisko^[1].

Historia

W późnym średniowieczu miasto miało bardzo duże znaczenie. Znajduje się tu jeden z nielicznych na Węgrzech zamków na wodzie. W latach II wojny światowej mieścił się tutaj obóz dla internowanych polskich żołnierzy.

Turystyka

Pod względem liczby noclegów spędzonych w mieście przez turystów (447 tys.), Sárvár zajmuje 7. miejsce na Węgrzech (2012). Najwięcej gości przybyło tu z Czech (97 tys.), Austrii (96 tys.) oraz Niemiec (32 tys.)^[2].

Atrakcje

Na miejscu zamku Nádasdyego, zamek istniał już w XIII wieku. Po wielu przebudowach w XVII wieku rodzina Nádasdy utworzyła z niego renesansowy pałac-zamek. Najciekawsza jest sala ceremonialna z freskami powstałymi w 1653 i 1769.
Średniowieczny kościół rzymskokatolicki p.w. króla Świętego Władysława został przez Nádasdych przebudowany w 1645. W czasie powstania Rakoczego został zniszczony, a w 1732 odbudowany w stylu barokowym. W 1830 dokonano przebudowy w stylu klasycystycznym, a następnej w 1926. Przed kościołem stoi, pochodząca z 1701, kolumna Chrystusa.
W pobliżu kościoła Św. Władysława stoi pierwsza w mieście szkołą, utworzona w 1535. Jej piętro dobudowano w 1830. Uczył tu m.in. Géza Gárdonyi.
Kościół rzymskokatolicki w ówczesnej miejscowości Sár poświęcono św. Mikołajowi. Pierwsza wzmianka o nim pochodzi z 1454. Renowacji dokonano latach 1830 i 1868, a w XX wieku przebudowano go w stylu neogotyckim. Obok kościoła pochowano w 1556. Sebestyéna Tinódiego Lantosa.
Kościół kalwaryjski wybudowany w 1758; w 1800 uzyskał dzisiejszy wygląd z dwoma wieżami.
Kościół ewangelicki wybudowano w 1836 w stylu klasycystycznym.
Kościół kalwiński konsekrowany w 1998^[3].
Gyógy- és Wellnessfürdő: termalne kąpielisko, w którym w 2002 otwarto również kąpielisko lecznicze i wellness. Kąpielisko wellness w 2008 zostało zaliczone przez komitet certyfikacji Węgierskiego Stowarzyszenia Kąpielisk do czterogwiazdkowej, najwyższej kategorii.
Pałac Hatvany–Deutscha (inaczej Cukrowniany pałac) znajdujący się w zabytkowym parku obok byłej cukrowni. Budynek został zbudowany na zamówienie barona Béli Hatvanyego w latach 1898–1899 na podstawie projektu budapeszteńskiego architekta Ernő Schannena. Obecnie pusty i wystawiony na sprzedaż. Nie jest udostępniany dla publiczności.
Arboretum o powierzchni prawie 10 ha utworzone w 1802. W istniejącym tu obecnie leśnym ośrodku uszlachetniania roślin prace prowadzone są w szklarni o powierzchni 520 m² i działce o powierzchni 1000 m²^[4].
Pierwsze konsole Xbox produkowano głównie w miejscowym zakładzie Flextronics.
Przez miasto przebiega węgierski Krajowy Szlak Niebieski.

Imprezy masowe

Tradycyjnie w ostatnią sobotę października odbywają się targi Szymona Judy – Simon-Júdás vásár. Impreza przekształca rynek wraz z przyległymi ulicami w główną ulicę miasta^[5].

Znane osoby

Tu w latach 30. XVI w. Tamás Nádasdy stworzył centrum kulturalne dla arystokracji.
W latach 1534–1543 działał János Sylvester, gramatyk i tłumacz Biblii.
W latach 1541–1543 działał tu drukarz Benedek Abádi, który jako pierwszy na Węgrzech wydrukował książkę w języku węgierskim.
Tu w latach 50. XVI w. działał lekarz Gáspár Szegedi Körös (Caspar Fraxinus Zegedinus).
Tu w 1556 zmarł Sebestyén Tinódi Lantos, znacząca postać węgierskiej poezji epickiej
Tu urodził się w 1564 r. botanik András Beythe.
Tu w 1948 r. urodził się Csaba Hegedűs złoty medalista olimpijski, zapaśnik w stylu
Tu w 1937 r. urodził się radiobiolog István Fendrik.
Tu w 1910 r. (†1983) Sándor Burka solista grający na klarnecie i taragocie.
Tu w 1612 urodził się István Vitnyédy, prawnik i bliski przyjaciel poety i wodza Nikoli Zrinskiego.
Tu w latach 1883–1884 uczył Géza Gárdonyi.
Tu w 1885 r. urodził się László Rudas, profesor uniwersytecki, członek zwyczajny Węgierskiej Akademii Nauk.
Tu w 1892 r. urodził się (†1957) Zoltán Komondy, inżynier mechanik, profesor politechniki.
Tu spędził dzieciństwo László Kabos (1923–2004) - komik, aktor teatralny.
Tu w 1918 r. urodził się Ernő Urbán, pisarz, laureat nagrody Kossutha.
Tu w młodości, w latach 1930-1932 mieszkał Lajos Kónya, poeta, laureat nagrody Kossutha.
Tu w 1931 r. (†1966) urodził się István Károly Horváth, filolog klasyczny, nauczyciel akademicki, tłumacz.
Tu w 1921 r. zmarł Ludwik III, ostatni król Bawarii.
Tu w 1954 r. urodził się Tamás Lakner, skrzypek, nauczyciel muzyki.
Tu w 1966 r. urodził się Gáspár Stekovics, artysta fotografik.
Tu w 1977 r. urodziła się Judit Rezes, aktorka, laureatka nagrody Mari Jászai, gra na scenie Katona József Színház w Budapeszcie.
Tu urodził się József Horváth (1952-1998), który publikował pod pseudonimem Dániel Attila. Tomik jego poezji pod tytułem Idegmuzsika, ukazał się pośmiertnie w 1999 r. Wychowywał się w Zsédeny i już w szkole podstawowej nauczyciele zauważyli jego talent. Później jednak z powodu pochodzenia (jego przodkowie byli służącymi we dworze w Zsédeny) nie mógł uzyskać powodzenia. Z powodu poglądów politycznych, w okresie rządów Jánosa Kádára skazano go na 12 miesięcy domu poprawczego. W 1968 r. odegrał rolę wśród buntującej się młodzieży dzięki swoim wierszom.
Tu w 1984 r. urodził się Gergely Savanyu, aktor Teatru Petőfiego w Sopronie, a wcześniej Teatru Narodowego w Segedynie.
Tu w 1923 r. urodził się Kálmán Fülöp, tekściarz, poeta, aktor.

Szkoły

Barabás György Műszaki Szakközépiskola és Szakiskola, (Technikum i Szkoła Zawodowa im. Györgya Barabása) barabas.sulinet.hu
Nádasdy Tamás Általános Iskola (Szkoła Podstawowa im. Tamása Nádasdyego) nadasdyiskola.hu
Sárvári Gárdonyi Géza Általános Iskola, (Szkoła Podstawowa im. Gézy Sárvári Gárdonyiego) gardonyisarvar.fw.hu
Szent László Katolikus Általános Iskola szlki.hu
Tinódi Sebestyén Gimnázium és Idegenforgalmi, Vendéglátói Szakképző Iskola, (Liceum i Turystyczno–Gastronomiczna Szkoła Zawodowa im. Sebestyéna Tinódiego) stg.sarvar.hu