Słowaczyzna

W tym artykule Słowaczyzna zostanie szczegółowo przeanalizowany, uwzględniając jego różne aspekty, wpływ i znaczenie w dzisiejszym społeczeństwie. Od jego początków po obecną ewolucję, zbadane zostaną różne aspekty, które sprawiają, że Słowaczyzna jest tematem cieszącym się dużym zainteresowaniem i debatą. Ponadto zbadany zostanie jego wpływ w różnych obszarach, takich jak kultura, polityka, edukacja i technologia. Poprzez tę wyczerpującą analizę staramy się przedstawić wszechstronną wizję Słowaczyzna, aby wzbogacić wiedzę na ten temat i zachęcić do krytycznej refleksji na temat jego roli we współczesnym świecie.

Słowaczyzna
Ziemia słowacka
(słow.) Slovenská zem / Slovensko
(węg.) Tótország
Państwa

 Słowacja
 Węgry

Stolica

Nitra

Ważniejsze miejscowości

Pożoń, Zwoleń, Trenczyn

Położenie na mapie
Mapa
Hasło w Wikisłowniku
Słowaczyzna jako część wczesnopiastowskiej Polski za rządów Bolesława I Chrobrego (992–1025).
Mapa etnograficzna Cesarstwa Austrii, 1855:

     Czesi, Morawianie i Słowacy

Słowaczyzna lub Ziemia słowacka[1][2] (słow. Slovenská zem, Slovensko; węg. Tótország[3]) – region historyczno-etnograficzny w środkowej Europie, położony mniej więcej na terenie dzisiejszego państwa słowackiego. Zamieszkiwany przez ludność słowacką.

W latach 1003–1025/1031 ziemie te wchodziły w skład Księstwa/Królestwa Polskiego, po przyłączeniu przez Bolesława Chrobrego. Kronika polsko-węgierska opisywała, że: „Granice Polaków rozciągały się bowiem aż do brzegu Dunaju, do miasta Ostrzyhomia, potem wiodły do miasta Egeru, a dalej kierując się ku rzece, która zwie się Ciepłą (Topľa) aż do grodu Salis, i tam kończyły się granice między Węgrami, Rusinami i Polakami”[4][5][6].

Historia

Pierwszym znanym słowiańskim tworem państwowym na terytorium Słowacji było Państwo Samona w VII wieku. W VIII wieku na tych terenach powstało Księstwo nitrzańskie. W 833 roku władca Nitry Pribina został wypędzony przez Mojmira I i odtąd aż do 906 roku obszar ten wraz z Czechami i Morawami tworzył państwo wielkomorawskie. W tym też okresie rozpoczęła się chrystianizacja. W państwie tym działali m.in. św. Cyryl i Metody. Około 880 roku powstała tu Diecezja nitrzańska. Był to, oprócz XX wieku, jedyny okres w historii kraju, gdy był on związany politycznie z Czechami. Po upadku państwa wielkomorawskiego księstwo nitrzańskie stało się częścią Węgier i było apanażem członków dynastii Arpadów.

W latach 1003–1018 i chwilowo w 1031 roku tereny Słowacji należały do władców Polski, po czym około 1031 roku zostały podbite przez Królestwo św. Stefana[a]. Od tego czasu ziemie słowackie stanowiły integralną część Królestwa Węgier, tworząc jego północne komitaty (tzw. Górne Węgry – węg. Felvidék). Północ kraju zamieszkana była przez ludność pochodzenia słowiańskiego, południe zaś stanowiło obszar intensywnej kolonizacji szlachty węgierskiej. Od XVII wieku na tych terenach osiedliło się wielu Niemców (tzw. Ostsiedlung)[6][7][8][9].

W 1526 roku, wraz z przejściem Węgier we władanie dynastii Habsburgów, Słowaczyzna stała się częścią monarchii habsburskiej. Pod koniec XVIII w. w środowisku nielicznej inteligencji zaczęła się kształtować słowacka świadomość narodowa za sprawą działalności Ľudovíta Štúra i zainspirowanych przez niego szturowców. W czasie Wiosny Ludów doszło do zderzenia powstania słowackiego z rewolucją węgierską. Na wiecu w Liptovským Svätým Mikulášu (maj 1848) słowaccy działacze uchwalili swoje postulaty narodowe. Sprzeciw Węgrów spowodował, że politycy słowaccy dochowali wierności Habsburgom. Jednakże cesarz Franciszek Józef I nie zgodził się na autonomię Słowacji. Ugoda austriacko-węgierska z 1867 pozwoliła Węgrom wzmóc urzędową madziaryzację. Dochodziło do krwawych zajść (masakra demonstracji w Černovej). W obliczu tego nasiliły się wśród Słowaków idee wspólnego bytu czesko-słowackiego. W czasie I wojny światowej czeskie i słowackie środowiska emigracyjne w USA opowiedziały się za utworzeniem wspólnego państwa. 28 październiku 1918 w czasie rozpadu Austro-Węgier, Czesi proklamowali w Pradze powstanie państwa czechosłowackiego[10]. Dwa dni później słowaccy delegaci zadeklarowali jedność z narodem czeskim w deklaracji martińskiej[11].

Wkrótce po układzie monachijskim i rozpadzie Czechosłowacji, 14 marca 1939 roku sejm słowacki proklamował powstanie Pierwszego Państwa Słowackiego, formalnie niepodległego, w praktyce będące protektoratem III Rzeszy Niemieckiej[10].

Zobacz też

Uwagi

  1. ↑ Nie jest jasne, w którym momencie Słowaczyzna odpadła od Polski. W historiografii przyjmowane są przede wszystkim dwa możliwe przedziały czasowe: 1007–1009 i 1030–1031, z czego drugi przeważa w nowszych pracach (Labuda G., Granice południowe Polski w X i XI wieku, czyli castrum' Trecen w dokumentach biskupstwa wrocławskiego (1155, 1245) w Studia nad początkami państwa polskiego, tom II, s. 212–239). Spotkać można też daty 1018 i 1029.

Przypisy

  1. ↑ Orgelbrand, S.: Encyklopedyja powszechna. Orgelbrand, 1866, s. 620. .
  2. ↑ Bobrownicka, M.: Zwia̜zki i paralele literatur polskiej i słowackiej. Ossolineum, 1972, s. 109–113. . (pol.).
  3. ↑ Szarka, L.: Slovenský národný vývin: národnostná politika v Uhorsku 1867-1918. Kalligram Könyvkiadö, 1999, s. 348. ISBN 978-80-7149-318-1. . (słow.).
  4. ↑ Kwartalnik historyczny, t. 39, s. 296, Towarzystwo Historyczne, 1925.
  5. ↑ Uniwersytet Jagielloński. Studium Słowiańskie, Polska Akademia Nauk. Komitet Słowianoznawstwa. 1989. Pamiętnik słowiański.
  6. ↑ a b Kościelak 2010 ↓.
  7. ↑ Słownik władców Europy średniowiecznej, pod red. J. Dobosza i M. Serwańskiego, Wyd. Poznańskie, Poznań 1999, s. 337.
  8. ↑ Jan Owsinski, P.E.: Ethnic Groups and Population Changes in Twentieth-Century Central-Eastern Europe. M.E. Sharpe, s. 104. ISBN 978-0-7656-1833-7. .
  9. ↑ Třeštík 2001 ↓.
  10. ↑ a b Słowacja. Historia, Encyklopedia PWN , Wydawnictwo Naukowe PWN .
  11. ↑ Grzegorz Chmielewski: Geneza państwa i naczelnych instytucji państwowych Republiki Słowackiej. . (pol.).

Bibliografia

Historia Słowacji
Państwo słowackie
Pozostałe