Stefan Chaszczyński

Stefan Chaszczyński

podpułkownik piechoty
Data i miejsce urodzenia	9 marca 1900 Łupków
Data i miejsce śmierci	4 lutego 1978 Bradford
Przebieg służby
Siły zbrojne	Wojsko Polskie Polskie Siły Zbrojne
Jednostki	37 pułk piechoty 5 pułk strzelców podhalańskich batalion Obrony Narodowej „Turka” I Oficerskiego Baonu Szkolnego
Główne wojny i bitwy	II wojna światowa kampania wrześniowa
Odznaczenia

Stefan Chaszczyński (ur. 9 marca 1900 w Łupkowie, zm. 4 lutego 1978 w Bradford) – podpułkownik piechoty Polskich Sił Zbrojnych, działacz społeczny.

Urodził się 9 marca 1900 roku^[1][2][3] w Łupkowie, pow. liskim jako syn Stanisława^[4]. W 1922 roku został zweryfikowany w stopniu porucznika ze starszeństwem z dniem 1 lipca 1920 roku. W latach 20. XX wieku pełnił służbę w 37 pułku piechoty w Kutnie, a następnie w 5 pułku strzelców podhalańskich w Przemyślu^[5]. 29 kwietnia 1933 roku został mianowany kapitanem ze starszeństwem z dniem 1 stycznia 1933 roku i 19. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[6], a na stopień majora został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 roku i 79. lokatą w korpusie oficerów piechoty^[2][3]. W marcu 1939 roku dowodził 3 kompanią karabinów maszynowych 5 psp^[7].

Prowadził społeczną pracę uświadamiania wiejskiej społeczności o jej polskich korzeniach w celu zminimalizowania wpływów nacjonalistów ukraińskich. Był pomysłodawcą i organizatorem imprez kulturalnych i sportowych, uzyskiwane środki przekazywał na budowę kościołów, widząc w nich punkty wzmacniające polskość na tych ziemiach.

W kampanii wrześniowej 1939, w stopniu majora, dowodził batalionem Obrony Narodowej „Turka” w akcji na Podkarpaciu. Jego oddział podporządkowany był dowódcy 216 pułku piechoty. Z resztkami batalionu wydostał się z okrążenia i przekroczył granicę Węgier, gdzie został mianowany komendantem jednego z największych obozów dla internowanych. Natychmiast przystąpił najpierw do organizowania obozu, a zaraz potem nadzorował przedostawanie się grup żołnierzy do Francji w celu zasilenia tworzącej się tam Armii Polskiej. Po tym jak większość żołnierzy opuściła obóz, on sam udał się w maju 1940 roku do Francji, gdzie w czerwcu dotarł do Coëtquidan. Tuż przed klęską Francji był ewakuowany do Wielkiej Brytanii.

20 grudnia 1941 roku został przeniesiony do I Oficerskiego Baonu Szkolnego na stanowisko dowódcy plutonu broni ciężkiej^[8]. 15 maja 1942 roku został odkomenderowany do Szkoły Podchorążych Piechoty i Kawalerii Zmotoryzowanej na stanowisko zastępcy komendanta szkoły^[9]. 2 listopada 1942 roku został przeniesiony do 2 batalionu strzelców w Cupar na stanowisko zastępcy dowódcy batalionu^[10]. 7 maja 1943 roku po odejściu z batalionu płk. Leśniaka został mianowany jego dowódcą. W batalionie panowała wówczas trudna sytuacja, gdyż większość jego żołnierzy zasiliła inne polskie formacje wojskowe, a sam batalion został skadrowany i przemianowany na 2 batalion grenadierów. Na stanowisku dowódcy pozostał do końca istnienia oddziału. W ostatnim okresie jego istnienia prowadził intensywne spotkania z żołnierzami, mające na celu uświadomienie ich o sytuacji politycznej panującej w Polsce. Efektem jego pracy było, że batalion miał najniższy w dywizji procent zgłaszających chęć do powrotu do kraju.

Po demobilizacji (posiadał stopień podpułkownika) pracował przez 18 lat w sklepie fabrycznym fabryki tekstyliów w Selkirk. W roku 1965 po przejściu na emeryturę przeniósł się do Bradford (gdzie jego syn dostał pracę na eksponowanym stanowisku). Pułkownik Stefan Chaszczyński^{[potrzebny przypis]} przez lata był bardzo zaprzyjaźniony z generałem Kazimierzem Glabiszem. Utrzymywał też bliskie kontakty z weteranami będąc m.in. inicjatorem powołania do życia Koła b. Żołnierzy 2 Baonu Grenadierów „Kratkowane Lwiątka” w którego działalności brał bardzo aktywny udział uczestnicząc m.in. we wszystkich zjazdach organizacji. Za swoje zasługi w działalność koła, otrzymał tytuł honorowego prezesa.

Zmarł po krótkiej chorobie 4 lutego 1978 roku w Bradford i tam został pochowany.

• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (3 maja 1977)^[11]
• Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1937)^[12][3]
• Medal 10 Rocznicy Wojny Niepodległościowej (Łotwa)^[13]

• Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. .
• Rocznik Oficerski 1923. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1923.
• Rocznik Oficerski 1924. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1924.
• Rocznik Oficerski 1928. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1928.
• Rocznik Oficerski 1932. Warszawa: Ministerstwo Spraw Wojskowych, 1932.
• Kronika 3 Kadrowej Brygady Strzelców 1940–1941 i I Oficerskiego Batalionu Szkolnego 1941–1942.
• Wiadomości/Wiadomosci-Wypad, Pismo Koła 2 Baonu Grenadierów „Kratkowane Lwiątka” (w późniejszym czasie... i Komandosów). Kwartalnik wydawany w latach 1962–1996 w Edynburgu na prawach rękopisu.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935–1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2004. ISBN 978-83-7188-691-1.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Rocznik oficerski 1939. Stan na dzień 23 marca 1939. Kraków: Fundacja CDCN, 2006. ISBN 978-83-7188-899-1.