Stroczek domowy

Kwestia Stroczek domowy ma dziś ogromne znaczenie, ponieważ wpływa na różne aspekty społeczeństwa. Od samego początku Stroczek domowy wzbudzał duże zainteresowanie i debatę, budząc w ludziach ciekawość i refleksję. W tym artykule podjęto próbę zagłębienia się w różne aspekty związane z Stroczek domowy, analizując jego wpływ w różnych obszarach i jego ewolucję w czasie. Poprzez obiektywne i dogłębne podejście staramy się zaoferować pełne spojrzenie na Stroczek domowy, aby wzbogacić wiedzę czytelników i wywołać konstruktywną debatę na ten temat.

Stroczek domowy
Ilustracja
Owocnik z białym obrzeżem i pomarańczowym hymenoforem
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

grzyby

Typ

podstawczaki

Klasa

pieczarniaki

Rząd

borowikowce

Rodzina

stroczkowate

Rodzaj

stroczek

Gatunek

stroczek domowy

Nazwa systematyczna
Serpula lacrymans (Wulfen) J. Schröt
Meddn Soc. Fauna Flora fenn. 11: 21 (1885)
Multimedia w Wikimedia Commons
Początkowy etap rozwoju na drewnie
Sznury grzybniowe

Stroczek domowy (Serpula lacrymans (Wulfen) J. Schröt.) – gatunek grzybów z rodziny stroczkowatych (Serpulaceae)[1], popularnie nazywany prawdziwym grzybem domowym[2] lub grzybem domowym właściwym[3].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Serpula, Serpulaceae, Boletales, Agaricomycetidae, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1781 r. Franz Xaver von Wulfen nadając mu nazwę Boletus lacrymans. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1885 r. Joseph Schröter, przenosząc go do rodzaju Serpula[1].

Ma ok. 40 synonimów naukowych[1].

Polską nazwę podał Henryk Orłoś w 1951 r. W polskim piśmiennictwie mykologicznym gatunek ten opisywany był też pod nazwami: stroczek łzawy, stroczek rosisty, huba rosista, drzewoniszcz rosisty, toczek rosisty, prawdziwy grzyb domowy, stroczek łzawiący, stroczek płaczący[4].

Morfologia

Grzybnia

W pierwszym okresie po zainfekowaniu drewna tworzy puszystą, watowatą, białą grzybnię powietrzną, na której z czasem powstają jasnożółte lub czerwone plamy. Później, zwłaszcza w bardziej suchych warunkach, przyjmuje postać jedwabistej, skórki o srebrnoszarej barwie i tworzy białoszare ryzomorfy (sznury grzybniowe) o grubości 5–8 mm i długości kilku metrów[2]. Początkowo są one elastyczne i miękkie, w miarę rozwoju twardnieją i stają się sztywne i kruche[5].

Owocnik

Grzybnia przekształca się w błonkowaty, przylegający do podłoża, rozpostarty lub rozpostarto-odgięty owocnik, który może osiągnąć długość do kilkudziesięciu cm i grubość 3–10 mm. Czasami tworzy także kapelusiki o szerokości 2–10 cm. Owocnik i kapelusiki mają tępy, równy, watowaty, lub filcowaty i nabrzmiały brzeg. Miąższ początkowo elastyczny i gąbczasty, potem gumowaty, w końcu łykowaty. Powierzchnia owocnika pokryta jest hymenoforem, który początkowo jest nierówny, potem w miarę rozwoju staje się rurkowaty, labiryntowaty, siateczkowaty i jamkowaty (hymenofory tego typu określa się jako meruliowate). Początkowo ma barwę żółtawą, żółtopomarańczową, potem brązową, oliwkowobrązową, czerwonobrązową. Początkowo ma przyjemny, grzybowy zapach, potem zapach staje się nieprzyjemny. Smak łagodny[5].

Cechy mikroskopowe

Zarodniki podobne do ziarenek kawy, żółtobrunatne, 9–12 × 5,5–6 µm. Strzępki ze sprzążkami. Po spróchnieniu drewna i wyczerpaniu się zapasów pokarmowych tworzy chlamydospory[2].

Gatunki podobne

Znaczenie

Saprotrof obligatoryjny, wywołujący bardzo intensywną brunatną zgniliznę drewna. Zaliczany jest do grupy grzybów domowych i jest najgroźniejszym wśród nich gatunkiem powodującym zgniliznę drewna[2]. Rozwija się głównie na drewnie sosny[4] i innych drzew iglastych, rzadziej na drewnie drzew liściastych[5], zwłaszcza na zawierającym garbniki drewnie dębowym[2]. Rozwija się na drewnie konstrukcyjnym znajdującym się w wilgotnych, słabo wentylowanych pomieszczeniach, a także na papierze i tkaninach naturalnego pochodzenia. W pierwszym etapie zaatakowane drewno pokrywa się białą, watowatą grzybnią, potem wytwarza się owocnik grzyba. Drewno brunatnieje, robi się miękkie i pęka zarówno wzdłuż, jak i w poprzek włókien. W rezultacie rozpada się na wielościenne, spróchniałe klocki. Wytwarzane przez grzyba sznury grzybniowe mogą przerastać ściany, mury, beton, niektóre wykładziny podłogowe i docierać do miejsc odległych nawet o kilka metrów, gdzie grzyb znów kontynuuje rozwój, jeśli napotka na drewno[5].

Grzyb rozkłada zawartą w drewnie celulozę. Jednym z produktów jej rozkładu jest woda dostarczająca grzybowi niezbędną wilgoć[5]. Owocniki i grzybnię można łatwo usunąć mechanicznie. Przerastające podłoże sznury grzybniowe zachowują jednak żywotność i w sprzyjających warunkach grzyb rozwija się ponownie[2].

Ochrona polega na profilaktycznym zabezpieczaniu drewna środkami grzybobójczymi[5]. w

Przypisy

  1. ↑ a b c d Index Fungorum (ang.).
  2. ↑ a b c d e f Karol Manka, Fitopatologia leśna, Warszawa: PWRiL, 2005, s. 341–344, ISBN 83-09-01793-6.
  3. ↑ Franciszek Krzysik, Maria Waltherowa, Grzyby atakujące drewno budowli zabytkowych oraz środki zaradcze na przykładzie kościoła w Dębnie, „Ochrona Zabytków”, 14 (3–4), s. 5–31.
  4. ↑ a b Władysław Wojewoda, Krytyczna lista wielkoowocnikowych grzybów podstawkowych Polski, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2003, s. 626, ISBN 83-89648-09-1.
  5. ↑ a b c d e f Piotr Łakomy, Atlas hub, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2008, s. 120–122, ISBN 978-83-7073-650-7.