T-509

T-509

Bliźniaczy polski trałowiec ORP „Dzik”.
Klasa	trałowiec
Typ	254M
Projekt	B 4
Oznaczenie NATO	T-43 class
Historia
Stocznia	Nr 363, Leningrad
Położenie stępki	8 września 1954
Wodowanie	2 lutego 1955
Marynarka Wojenna ZSRR
Nazwa	T-509, MT-509 (od 1966)
Wejście do służby	6 sierpnia 1955
Wycofanie ze służby	1970
Egipska Marynarka Wojenna
Nazwa	„Minja” (302)
Wejście do służby	1970
Zatopiony	6 lutego 1970
Dane taktyczno-techniczne
Wyporność	standardowa: 549 ton pełna: 610 t
Długość	59 metrów całkowita 54 m na KLW
Szerokość	8,7 m
Zanurzenie	2,3 m
Napęd
2 silniki wysokoprężne 9D o łącznej mocy 2200 KM 2 śruby
Prędkość	15 węzłów
Zasięg	3500 Mm przy prędkości 10 węzłów
Sensory
sonar Tamir-11 radary Lin-M, Rym-K system „swój-obcy” Kremnij-2 radionamiernik ARP-50-1,2M
Uzbrojenie
4 działka kal. 37 mm (2 x II) 4 działka kal. 25 mm (2 x II) 4 wkm kal. 14,5 mm (2 x II) 2 mbg, 10-16 min
Wyposażenie
2 trały kontaktowe MKT-1 trał magnetyczny TEM-52M 2 trały akustyczne BGAT radiostacja R-609
Załoga	80

T-509 – radziecki, a następnie egipski trałowiec z okresu zimnej wojny, jeden z ośmiu pozyskanych przez Egipt trałowców proj. 254. Okręt został zwodowany 2 lutego 1955 roku w stoczni numer 363 w Leningradzie, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR przyjęto go 6 sierpnia tego roku. W 1970 roku jednostka została zakupiona przez Egipt i weszła w skład Marynarki Wojennej pod nazwą „Minja” (arab. منيا). Okręt, oznaczony numerem 302, został zatopiony przez izraelskie samoloty w Zatoce Sueskiej 6 lutego 1970 roku.

Prace nad pełnomorskim trałowcem bazowym rozpoczęły się w ZSRR w 1943 roku, na bazie doświadczeń z budowy i eksploatacji trałowców projektu 58(inne języki) i projektu 263. Początkowo projektem zajmowało się biuro konstrukcyjne CKB-370, następnie CKB-17, a ostateczną koncepcję jednostki opracowało CKB-363 w 1946 roku. Nowe okręty miały być zdolne do określania granic pól minowych i ich likwidacji, prowadzenia trałowań kontrolnych i rozpoznawczych, torowania przejść w polach minowych, eskortowania za trałami innych jednostek i stawiania min. Dodatkowym wymaganiem była zdolność do wykrywania i niszczenia okrętów podwodnych. W 1947 roku rozpoczęto produkcję seryjną, budując łącznie ok. 180 okrętów w wersjach 254, 254K, 254M i 254A.

T-509 zbudowany został w stoczni numer 363 w Leningradzie (numer stoczniowy 711). Stępkę okrętu położono 8 września 1954 roku, został zwodowany 2 lutego 1955 roku, a do służby w Marynarce Wojennej ZSRR wszedł 6 sierpnia tego roku.

Okręt był dużym, pełnomorskim trałowcem. Długość całkowita wynosiła 59 metrów (54 metry na konstrukcyjnej linii wodnej), szerokość 8,7 metra i zanurzenie 2,3 metra. Wykonany ze stali, całkowicie spawany kadłub jednostki podzielony był na jedenaście przedziałów wodoszczelnych (od dziobu): I – forpik i magazyn, II – komora łańcuchowa i magazyn żywności, III – pomieszczenia mieszkalne i służbowe oraz magazyny, IV – zbiorniki i pomieszczenia załogi, V – komora amunicyjna, VI – mechanizmy pomocnicze, VII – maszynownia, VIII – magazyny i komora amunicyjna, IX – wały napędowe i pomieszczenia załogi, X – magazyn trałowy i XI – maszyna sterowa i magazyny: chemiczny i mundurowy. W przebiegającym niemal na całej długości kadłuba dnie podwójnym mieściły się zbiorniki paliwa, wody i zęzy. Pod podwyższonym pokładem dziobowym znajdowały się kolejno: magazyn farb, urządzenie kotwiczne, jadalnia oficerska, kabiny oficerów i pomieszczenia podoficerskie. W dalszej części nadbudówki znajdowały się pomieszczenia mechanizmów radiotechnicznych, kambuz, przewody kominowe, pomocniczy generator prądotwórczy oraz bęben kabloliny trału elektromagnetycznego. Dwuipółkondygnacyjna nadbudówka dziobowa mieściła pomieszczenie dowódcy, kabinę szyfrów, kabiny radio, pomieszczenie operatorskie urządzeń radiotechnicznych, sterówkę, kabinę nawigacyjną ze stanowiskiem operatora sonaru oraz, na szczycie, zadaszone stanowisko dowodzenia i wysoki, trójpodporowy maszt z antenami radarów i reflektorem. Wyporność standardowa wynosiła 549 ton, zaś pełna 610 ton. Okręt napędzany był przez dwa nawrotne, turbodoładowane czterosuwowe silniki wysokoprężne 9D o łącznej mocy 2200 KM, poruszające poprzez wały napędowe dwiema śrubami nastawnymi WRSz. Maksymalna prędkość okrętu wynosiła 15 węzłów (maks. 8,3 węzła podczas trałowania). Zasięg wynosił 2100 Mm przy prędkości 15 węzłów, 3500 Mm przy 10 węzłach i 1500 Mm z trałem przy prędkości 10 węzłów. Energię elektryczną wytwarzały dwa generatory o mocy 100 KM i jeden o mocy 34 KM. Autonomiczność okrętu wynosiła 7 dób.

Uzbrojenie artyleryjskie jednostki stanowiły dwa podwójne zestawy działek przeciwlotniczych W-11M kalibru 37 mm L/70, umieszczone na pokładzie dziobowym i łodziowym, z zapasem 1000 sztuk amunicji na lufę. Donośność praktyczna wynosiła 7000 metrów (pozioma), zaś pułap zwalczania samolotów wynosił około 4000 metrów. Na pokładzie łodziowym, po obu stronach komina umieszczono dwa podwójne zestawy działek automatycznych 2M-3M kal. 25 mm L/112, z łącznym zapasem amunicji wynoszącym 2000 naboi. Na nadbudówce dziobowej znalazły się dwa podwójne stanowiska wielkokalibrowych karabinów maszynowych 2M-7 kal. 14,5 mm L/89, z zapasem 2000 sztuk amunicji na lufę. Broń ZOP stanowiły dwa miotacze BMB-2 z zapasem 10 bomb głębinowych B-1. Ponadto okręt posiadał dwa tory minowe, na których mógł przenosić 10 min typu KB-3 lub 16 wz. 08/39. Wyposażenie uzupełniały trały: dwa kontaktowe z nożycami MKT-1, jeden trał elektromagnetyczny TEM-52M i dwa akustyczne BGAT. Wyposażenie radioelektroniczne obejmowało system rozpoznawczy „swój-obcy” typu Kremnij-2 (składający się z urządzenia nadawczego Fakieł-MZ i odbiorczego Fakieł-MO), radiostację UKF R-609, nadajnik KF R-644, odbiornik KF R-671, odbiornik pełnozakresowy R-675, radionamiernik ARP-50-1,2M, sonar Tamir-11, radar obserwacji ogólnej Lin-M i system radionawigacji Rym-K, składający się ze stacji odbiorczej Nr 4 i urządzenia Koordinator. Jednostka wyposażona była też w wyrzutnie dla 8 świec dymnych MDSz, windę kablową o uciągu 800 kG, żurawik trałowy o udźwigu 5,8 tony, 10-wiosłową łódź okrętową i tratwy ratunkowe.

Załoga okrętu składała się z 80 oficerów, podoficerów i marynarzy.

T-509 służył początkowo we Flocie Północnej, a 19 maja 1966 roku jego oznaczenie zmieniono na MT-509. 19 grudnia 1966 roku okręt wcielono do Floty Czarnomorskiej, zaś w 1970 roku został zakupiony przez Egipt i wszedł w skład Egipskiej Marynarki Wojennej. Okręt, nazwany „Minja” (arab. منيا), otrzymał numer taktyczny 302. Jednostka została zatopiona podczas wojny na wyczerpanie przez izraelskie samoloty szturmowe A-4 Skyhawk nieopodal Hurghady w Zatoce Sueskiej 6 lutego 1970 roku, w ramach operacji „Zikokit B” (uczestniczyło w niej 18 samolotów A-4 ze 102., 109. i 115. Dywizjonu Izraelskich Sił Powietrznych). Okręt został trafiony dwiema bombami Mk 82, co spowodowało jego zatonięcie. Obecnie wrak trałowca stanowi atrakcję dla miłośników podwodnego nurkowania.

• Krzysztof Dąbrowski. Egipskie okręty pod bombami izraelskich samolotów. „Okręty Wojenne”. Nr 1/2016 (135). ISSN 1231-014X. brak numeru strony
• Robert Gardiner, Stephen Chumbley: Conway’s All The World’s Fighting Ships 1947–1995. Annapolis: Naval Institute Press, 1996. ISBN 1-55750-132-7. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Ivan Gogin: BAHAIRA seagoing minesweepers (1954−1955/1956–1970). Navypedia. . (ang.).
• John E. Moore (red.): Jane’s Fighting Ships 1974-75. New York: Franklin Watts, 1974. ISBN 0-531-02743-0. (ang.). Brak numerów stron w książce
• Robert Rochowicz. Trałowce projektu 254. „Morza, Statki i Okręty”. Nr 2/1998 (9). Magnum-X, Warszawa. ISSN 1426-529X. brak numeru strony
• Robert Rochowicz. Uniwersalne oracze morza. Trałowce bazowe projektu 254. „Morza i Okręty”. Nr 2/2016 (7). ZBiAM, Warszawa. ISSN 2450-2499. brak numeru strony
• Roman Volkov, Andrew Brichevsky: Seagoing minesweepers, border guard patrol ships – Project 254. RussianShips.info. . (ang.).