Tanzanit

W tym artykule poznamy fascynujący świat Tanzanit i wszystko, co się z nim wiąże. Od jego początków po dzisiejsze znaczenie – zagłębimy się w szczegółową analizę tego tematu, który przykuł uwagę zarówno ekspertów, jak i entuzjastów. Dzięki podejściu multidyscyplinarnemu zbadamy różne aspekty związane z Tanzanit, od jego wpływu na społeczeństwo po wpływ na różne dziedziny nauki. Podobnie będziemy starali się zrozumieć jego historyczne znaczenie i możliwą ewolucję w przyszłości. Ostatecznie ten artykuł ma na celu przedstawienie kompleksowego spojrzenia na Tanzanit, oferując wzbogacającą i pouczającą perspektywę dla wszystkich zainteresowanych głębszym zgłębieniem tego tematu.

Tanzanit
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

Ca2Al3(SiO4)3OH

Twardość w skali Mohsa

6,5-7

Przełam

nierówny

Łupliwość

doskonała

Pokrój kryształu

pryzmatyczny, masywny, kolumnowy[1]

Układ krystalograficzny

rombowy, dwupiramidalny[1]

Właściwości mechaniczne

kruchy[1]

Gęstość

3,35 g/cm³

Właściwości optyczne
Barwa

niebieska, niebieskofioletowa i fioletowa[2][3], czasami brązowa, bladoszara[2], żółta, brunatna, bezbarwna, zielona[1], różowa

Rysa

biała

Połysk

szklisty, perłowy[1]

Współczynnik załamania

1.692 - 1.700 (dwuosiowy)[1]

Inne

dyspersja: 0,019[1] dwójłomność: 0.009[1]

Multimedia w Wikimedia Commons

Tanzanit (Tanganit) – przezroczysta, niebieska w odcieniach do fioletowej gemmologiczna odmiana zoisytu[4]. Nieprawidłowo nazywany „szafirem Meru” – pierwsi jego odkrywcy mylnie uznali go za szafir[4].

Nazwa pochodząca od Tanzanii, gdzie minerał ten został odkryty, została wprowadzona przez firmę jubilerską Tiffany z Nowego Jorku[1].

Do gemmologii został wprowadzony dopiero w 1967 r. przez hinduskiego poszukiwacza drogich kamieni Manuela de Souza[4]. Kamień stał się znany przede wszystkim dzięki biżuterii noszonej przez Elizabeth Taylor.

Charakterystyka

Właściwości

Tworzy kryształy o pokroju słupkowym z wyraźnym pionowym prążkowaniem. Zawiera domieszki wanadu, strontu, chromu. Niektóre okazy po oszlifowaniu wykazują efekt kociego oka[4].

Niebieską barwę zawdzięcza śladowym ilościom jonów wanadu. Naturalne kryształy są często brązowe lub bladoszare[2]. W celu zmiany barwy na niebieską lub zwiększenia jej intensywności, kryształy są wygrzewane w temperaturze 400–500 °C. Nasilenie niebieskiej barwy związane jest z utlenianiem jonów V3+
 do V4+
[5][2]. Większość tanzanitów oferowanych handlowo zostało poddanych tego typu obróbce cieplnej[5][6]. Naturalne pochodzenie barwy można rozpoznać po czerwonym odcieniu widocznym wzdłuż jednej z osi[2]. Nie tworzy kryształów bliźniaczych.

Istnieje możliwość pomylenia z ametystem, kordierytem, lazulitem, szafirem, spinelem i syntetycznym korundem. Znane są też imitacje tanzanitu.

Występowanie i miejsce występowania

Spotykany w żyłach pegmatytowo-hydrotermalnych w gnejsach[4]. Współwystępuje przede wszystkim z grafitem, prehnitem, kalcytem, diopsydem i kwarcem[6].

Występuje w Tanzanii – Gerevi Hills (Merelani Hills - rejon Arusza i Moshi)[4]. Stwierdzony także w Chinach[6].

Galeria

  • Zdjęcie tej samej próbki tanzanitu oglądanej wzdłuż różnych osi kryształów. Różne barwy są wynikiem pleochroizmu tego minerału
    Zdjęcie tej samej próbki tanzanitu oglądanej wzdłuż różnych osi kryształów. Różne barwy są wynikiem pleochroizmu tego minerału[5]
  • szlifowany okaz tanzanitu
    szlifowany okaz tanzanitu
  • Okaz na kalcycie z Merelani Hills
    Okaz na kalcycie z Merelani Hills
  • różowy okaz z Tazanii
    różowy okaz z Tazanii

Zastosowanie

  • do wyrobu wszystkich typów biżuterii.
  • jest bardzo rzadkim i wyjątkowo atrakcyjnym kamieniem jubilerskim.
  • kamień kolekcjonerski[4].
  • przezroczyste okazy szlifowane są fasetkowo[4].

Przypisy

  1. ↑ a b c d e f g h i Tanzanite.
  2. ↑ a b c d e f Tanzanite, Mindat.org , Hudson Institute of Mineralogy (ang.).
  3. ↑ a b Zoisite, WebMineral.com (ang.).
  4. ↑ a b c d e f g h Jerzy Żaba: Ilustrowana encyklopedia skał i minerałów. Wydawnictwa Videograf SA, 2024, s. 443. ISBN 978-83-8293-231-7.
  5. ↑ a b c d e f Tanzanite , geology.com (ang.).
  6. ↑ a b c Tanzanite , www.mindat.org .

Bibliografia

  • W. Heflik, L. Natkaniec-Nowak: Zarys Gemmologii, Wyd. AGH 1996
  • C. Hall: Klejnoty, Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. Wiedza i Życie 1996 r.
  • W. Schuman: Kamienie szlachetne i ozdobne, Wyd. „Alma-Press” 2004 r.