Wartość (filozofia)

Wygląd przypnij ukryj

Wartościami w sensie filozoficznym zajmuje się aksjologia (filozofia wartości), która bada naczelne wartości moralne, estetyczne, religijne, kulturowe, poznawcze itd.

Definicja

Filozoficznie rozumiana wartość nie jest pojęciem jednoznacznym i obejmuje przede wszystkim następujące znaczenia:

  1. Wartość jako cecha obiektywnie przysługująca danej rzeczy.
  2. Wartość jako cecha subiektywnie przypisana danej rzeczy przez podmiot – dowolnie albo zgodnie z przyjętymi w danej kulturze normami.
  3. Wartość w sensie metafizycznym (tomizm) to aspekt dobra jako transcendentalnej własności bytu mające swe racje zarówno w naturze bytu wartościowanego, jak i w naturze bytu wartościującego.
  4. W nowożytnej ontologii (Rudolf H. Lotze, Max Scheler, Nicolai Hartmann) wartości takie jak prawda, dobro, piękno, świętość są traktowane w oderwaniu od bytu na wzór idei platońskich.
  5. Wartość estetyczna jest dana w przeżyciu estetycznym jako to, co nas fascynuje, na przykład piękno, wzniosłość, tragizm, komizm itd.
  6. Wartość logiczna to prawdziwość lub fałszywość sądu.

Historia pojęcia

W filozofii termin „wartość” został przejęty z ekonomii (wartość ekonomiczna).

Pojęcie wartości zostało wprowadzone do filozofii w XIX wieku przez Rudolfa H. Lotzego i rozwinięte przez neokantowską szkołę badeńską.

Rodzaje wartości

Wartość może być pozytywna (dodatnia) lub negatywna (ujemna).

Wartość może być absolutna (bezwzględna) lub względna.

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ AntoniA. Podsiad AntoniA., Słownik terminów i pojęć filozoficznych, wyd. 1, Warszawa: Instytut Wydawniczy Pax, 2000, s. 920–921, ISBN 83-211-1305-2, OCLC 48273215  .
  2. ↑ TomaszT. Kubalica TomaszT., Prymat rozumu praktycznego w logice. Teoria prawdy neokantowskiej szkoły badeńskiej., Katowice: Wyd. Uniw. Śląskiego, 2009, ISBN 978-83-226-1889-9, OCLC 634330772  . Brak numerów stron w książce
Kontrola autorytatywna (zasada):Encyklopedie internetowe: