Wiesław Wydra (ur. 1947 w Poznaniu) – profesor zwyczajny, emerytowany pracownik Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Do 2017 roku kierował Zakładem Nauk Pomocniczych i Edytorstwa w Instytucie Filologii Polskiej na UAM[1]. Przez wiele lat związany z Oddziałem (obecnie Pracownią) Starych Druków w Bibliotece Uniwersyteckiej w Poznaniu. Był uczniem Henryka Kowalewicza, pod którego kierunkiem obronił doktorat poświęcony polskim dekalogom średniowiecznym[2]. Odkrywca pełnej wersji drukowanej średniowiecznego dialogu Rozmowa Mistrza Polikarpa ze Śmiercią.
Życiorys
Głównym przedmiotem jego zainteresowań są historia literatury i książki w średniowieczu i wczesnym okresie nowożytnym, badania nad pieśniami w późnym średniowieczu oraz edycja nieznanych lub niewydanych utworów polskich z tego okresu. Jest również znawcą inkunabułów i starych druków. Ponadto jest autorem ponad stu artykułów w czasopismach i książkach zbiorowych oraz kilku książek, w tym monografii poświęconych polskim dekalogom średniowiecznym, twórczości bł. Władysława z Gielniowa, Bogurodzicy, polskim pieśniom średniowiecznym, a także pierwszej pełnej edycji krytycznej Żywota Pana Jezu Krysta Baltazara Opeca. Przez wiele lat współpracował ściśle z Wojciechem Ryszardem Rzepką, historykiem języka polskiego. Wynikiem ich współpracy, obok kilkunastu wspólnie napisanych artykułów, były książki Chrestomatia staropolska: teksty do roku 1543 oraz Cały świat nie pomieściłby ksiąg: staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne (wspólnie z Marią Adamczyk). Jest także redaktorem serii Libri Librorum. Eximiorum Poloniae Librorum Bibliotheca oraz Libri Librorum. Bibliotheca Paleotyporum in Lingua Polonica Impressorum, a także współredaktorem serii Libri Precationum Illuminati Poloniae Veteris (wspólnie z Katarzyną Krzak-Weiss i Rafałem Wójcikiem).
We wrześniu 2004 roku odbył podróż do Niżnego Nowogrodu w poszukiwaniu Biblii Królowej Zofii. Zaginionego polskiego zabytku nie udało się odnaleźć, a cała peregrynacja i badawcze śledztwo zostały opisane w artykule Podróż do Niżnego Nowogrodu w tomie poświęconym pamięci Ewy Guderian-Czaplińskiej[3].
W 2017 roku ukazał się tom jemu poświęcony - Co musi wiedzieć uczony edytor, nawet jeśli nie chce[4].
Jesienią 2017 roku[5] odnalazł w Bibliotece Uniwersyteckiej w Erlangen nieznane drukowane wydanie Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią[6]. 7 listopada 2018 roku wydał książkę „Śmierci z Mistrzem dwojakie gadania…”. Nieznany drukowany przekaz „Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią” z 1542 r., która jest edycją krytyczną odnalezionego druku[7].
Radosław Sztyber, Wojciech Dembołęcki. Przewagi elearów polskich (Poznań 1623). Cz. 1-3, 1999.
Katarzyna Krzak-Weiss, Polskie sygnety drukarskie od XV do połowy XVII wieku, 2002.
Rafał Wójcik, “Opusculum de arte memorativa” Jana Szklarka. Bernardyński traktat mnemotechniczny z 1504 roku, 2005.
Katarzyna Sokołowska, "Przez życie pobożne wszystkim był żywym przykładem...". O świeckim wzorcu świętości w Polsce XVII i XVIII wieku, 2006.
Piotr Molenda, Antoni Jaźwiński i jego następcy. Polskie metody mnemotechniczne w XIX w. i początkach XX w., 2009.
Michał Rzepka, Diariusz legationis JWJMości Pana Strażnika Wielkiego Koronnego odprawionej roku 1732. Edycja tekstu, 2018.
Publikacje
Książki:
- Polskie dekalogi średniowieczne. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1973 (Silva Medii et Recentioris Aevi, 2).
- Chrestomatia staropolska: teksty do roku 1543. Wybór i oprac. Wiesław Wydra i Wojciech Ryszard Rzepka. Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, wyd. 1984, 1995, 2004.
- Władysław z Gielniowa. Z dziejów średniowiecznej poezji polskiej. Poznań: Bestseller, 1992.
- Cały świat nie pomieściłby ksiąg: staropolskie opowieści i przekazy apokryficzne. Wyd. Wojciech Ryszard Rzepka i Wiesław Wydra, wstęp napisała Maria Adamczyk. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN, wyd. 1996, 2008.
- Dlaczego pod Grunwaldem śpiewano Bogurodzicę? Trzy rozdziały o najdawniejszych polskich pieśniach religijnych. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2000.
- Katalog inkunabułów Biblioteki Uniwersyteckiej w Poznaniu. Poznań: Biblioteka Uniwersytecka, 2002.
- Polskie pieśni średniowieczne: studia o tekstach. Warszawa: Instytut Badań Literackich PAN, 2003.
- O najdawniejszej książce drukowanej w Poznaniu. Poznań: Biblioteka Uniwersytecka, 2003.
- A Gospel of Nicodemus preserved in Poland. Introd. by Zbigniew Izydorczyk and Wiesław Wydra. Turnhout: Brepols, 2007.
- Jana Żdżarowskiego, kanonika poznańskiego, diariusz z lat 1532–1551. Wyd. Rafał Wójcik i Wiesław Wydra. Poznań: Biblioteka Uniwersytecka, 2009 (seria Diariusze staropolskie, z. 1).
- Baltazar Opec. Żywot Pana Jezu Krysta. Wydali i wstępami opatrzyli Wiesław Wydra i Rafał Wójcik, wstęp ikonograficzny Katarzyna Krzak-Weiss. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2014.
- Męka Pana Jezusowa. Z szesnastowiecznego rękopisu Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie. Wydali Marek Osiewicz, Wiesław Wydra, Rafał Wójcik. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2015.
- Modlitewnik Olbrachta Gasztołda kanclerza wielkiego litewskiego 1528 r. Faksymile. Wstęp Wiesław Wydra, red. Katarzyna Krzak-Weiss, Rafał Wójcik, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2015.
- Modlitewnik królowej Bony 1492 r. Faksymile. Wstęp Katarzyna Krzak-Weiss, red. Katarzyna Krzak-Weiss, Rafał Wójcik, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2016.
- Modlitewnik Zygmunta I Starego. 1524 r. Faksymile. Wstęp Rafał Wójcik, red. Katarzyna Krzak-Weiss, Rafał Wójcik, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2016.
- Modlitewnik królowej Bony 1528 r. Faksymile. Wstęp Rafał Wójcik, red. Katarzyna Krzak-Weiss, Rafał Wójcik, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2016.
- Modlitewnik Krzysztofa Szydłowieckiego kanclerza wielkiego koronnego 1524 r. Faksymile. Wstęp Wiesław Wydra, red. Katarzyna Krzak-Weiss, Rafał Wójcik, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2017.
- Modlitewnik rodziny Szydłowieckich. Ok. 1535 r. Faksymile. Wstęp Katarzyna Krzak-Weiss, red. Katarzyna Krzak-Weiss, Rafał Wójcik, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2017.
- Modlitewnik Pawła Dunin-Wolskiego. Faksymile. Wstępy Wiesław Wydra, Katarzyna Krzak-Weiss, red. Katarzyna Krzak-Weiss, Rafał Wójcik, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2018.
- „Śmierci z Mistrzem dwojakie gadania…” Nieznany drukowany przekaz „Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią” z 1542 r. wydał Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo „Poznańskie Studia Polonistyczne” 2018.
- Kodeks Wawrzyńca z Łaska 1544. Faksymile, wstęp Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2019. Series Apocryphorum Polonorum Selectorum, t. 1.
- Krzysztofa Pussmana "Historyja barzo cudna i ku wiedzieniu potrzebna o stworzeniu nieba i ziemie... Kraków 1551 i późniejsze edycje, wydali Marek Osiewicz, Wiesław Wydra, wstępami opatrzyli Jakub Łukaszewski, Marek Osiewicz, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2022. Series Apocryphorum Polonorum Selectorum, t. 6.
- Ewangelia Nikodema z kodeksu Wawrzyńca z Łaska (1544), wydali i wstępem opatrzyli Marek Osiewicz, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2023. Series Apocryphorum Polonorum Selectorum, t. 3.
- Joannes de Hildesheim, "O chwalebnych Trzech Krolech" z kodeksu Wawrzyńca z Łaska (1544), wydali i wstępem opatrzyli Marek Osiewicz, Wiesław Wydra. Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2024. Series Apocryphorum Polonorum Selectorum, t. 4.
Artykuły (wybór):
- Glosa do dziejów staropolskiego popularnego dramatu religijnego. „Studia Polonistyczne” 6 (1979), s. 193–201.
- Bernardyńska sylwa poetycka. W kręgu dawnej poezji. Warszawa: Instytut Wydawniczy PAX, 1983 (Silva Medii et Recentioris Aevi, 8).
- Rafał Wójcik, Wiesław Wydra, Jakub Parkoszowic’s Polish Mnemonic Verse about Polish Orthography from the 15th Century. Culture of Memory in East Central Europe in the Late Middle Ages and the Early Modern Period. Conference proceedings Ciążeń, March 12th-14th, 2008, s. 119–127.
- Giedrius Subačius, Mariusz Leńczuk, Wiesław Wydra, The Earliest Known Lithuanian Glosses (1520–1530). „Archivum Lithuanicum” 12 (2010), s. 31–70.
- Kancjonał braci czeskich „Piesné Chwal Božskych”, w: 20/10. Spotkania z Arcydziełem w Bibliotece Raczyńskich, Poznań: Biblioteka Raczyńskich, 2018, s. 53-55.
- O Bibliotece Uniwersyteckiej, podróżach i odkryciach. Z prof. Wiesławem Wydrą, wybitnym znawcą rękopisów i starych druków, rozmawia Katarzyna Krzak-Weiss, „Kronika Miasta Poznania” nr 1/2023 (Książka I), s. 42-52.
Przypisy
- ↑ w, Instytut Filologii Polskiej – Zakład Nauk Pomocniczych i Edytorstwa , polonistyka.amu.edu.pl .
- ↑ Wiesław Wydra, Polskie dekalogi średniowieczne, Warszawa, Instytut Wydawniczy PAX, 1973, seria Silva Medii et Recentioris Aevi.
- ↑ WiesławW. Wydra WiesławW., Podróż do Niżnego Nowogrodu, w: Podróżować, mieszkać, odejść: pamięci Ewy Guderian-Czaplińskiej, BarbaraB. Koncewicz i inni red., Biblioteka Literacka "Poznańskich Studiów Polonistycznych", Poznań: Wydawnictwo PSP, 2021, s. 91-104, ISBN 978-83-65666-89-5 .
- ↑ Co musi wiedzieć uczony edytor, nawet jeśli nie chce. Prace ofiarowane Profesorowi Wiesławowi Wydrze, pod redakcją Bogdana Hojdisa i Katarzyny Krzak-Weiss, Poznań: Wydawnictwo Poznańskie Studia Polonistyczne, 2017.
- ↑ DIALOG MISTRZA POLIKARPA ZE ŚMIERCIĄ czytanie performatywne | Teatr Polski w Poznaniu, „Teatr Polski w Poznaniu”, 26 października 2018 (pol.).
- ↑ Odnaleziono pełną wersję 'Rozmowy Mistrza Polikarpa ze Śmiercią’. Jest o połowę dłuższa, niż sądzono, „wyborcza.pl” (pol.).
- ↑ Ukazało się książkowe wydanie odnalezionej „Rozmowy mistrza Polikarpa ze Śmiercią” , 7 listopada 2018 .
Linki zewnętrzne
Identyfikatory zewnętrzne: