Wyspa rzeczna

Wyspa rzeczna – rodzaj wyspy śródlądowej, powstałej na rzece w efekcie procesów fluwialnych lub wskutek działalności człowieka. Często właśnie ze względu na te procesy ma długi i wąski kształt oraz zbudowana jest głównie z piasku – może więc podlegać powtarzającym się zmianom powierzchni i kształtu i jednocześnie łatwo powstawać i znikać wskutek wysokich stanów wody, powodzi czy silnych opadów deszczu.

Według słownika z 1925 roku wyspy rzeczne nagie zwą się ławicami, zadrzewione – ostrowami, zarosłe wikliną – kępami. Ławicą nazywa się też usypane nurtem rzeki wzniesienie z piasku bądź żwiru, podlegający przesunięciom. Wyróżnia się ławice rzeczne: odsypu meandrowego, odsypu przybrzeżnego, odsypu roztokowego.

Wyspy rzeczne mogą mieć swoje własne lokalne nazwy: w środkowych Stanach Zjednoczonych, zwłaszcza na rzece Missisipi nazywa się je towhead – szczególnie w odniesieniu do wysepek i mielizn porośniętych drzewami. Termin spopularyzował Mark Twain w książce Przygody Hucka. W Anglii, zwłaszcza na Tamizie używa się staroangielskiej nazwy ait albo eyot, co można niedokładnie przetłumaczyć jako żuławy lub ich specyficzna forma.

W Hiszpanii, przede wszystkim w dorzeczu Ebro, wyspy rzeczne noszą najczęściej nazwę mejana (np. Mejana de Tudela w Tudeli). Pojawiają się również formy mejaneta w gminie Alborge, mejanica w gminach Cabanillas i Quinto, mechana w gminie Escatrón, mechaneta i meján w gminie Quinto, meyana w gminie Cinco Olivas, meanilla w gminie Andosilla i mechán w gminie Velilla de Ebro.

Lp.	Nazwa wyspy	Powierzchnia (km²)	Państwo	Rzeka	Uwagi
1	Marajó	49 602 km²	Brazylia	Amazonka/Rio Pará	Jest otoczona z jednej strony przez Atlantyk, dlatego czasem nie jest uznawana za wyspę rzeczną.
2	Wyspa Bananowa	19 162 km²	Brazylia	Araguaia/Rio Javaés
3	Tupinambarana	11 850 km²	Brazylia	Amazonka	Największa grupa wysp rzecznych na świecie.
4	Delta Nilu	8964 km²	Egipt	Rosetta/Damietta
5	Holandia/Utrecht	7361 km²	Holandia	Ren/IJssel
6	Caviana	4968 km²	Brazylia	Amazonka
7	Grande de Gurupá	4864 km²	Brazylia	Amazonka
8	Isla Margarita	2100 do 2832 km²	Kolumbia	Magdalena	Istnienie również wariant nazewniczy Wyspa Mompox.
9	Uarini	2339 km²	Brazylia	Uarini/Amazonka
10	Boven-Digoel	2171 km²	Indonezja	Digul/Kawaga

Wyspą rzeczną z największą liczbą ludności jest chińska Zhongshan Dao na Rzece Perłowej z ponad 2,3 mln mieszkańców (szacunek na rok 2002) i zaledwie 59 km² powierzchni. Na jej terenie położone jest m.in. Makau.

• Lista wysp świata według powierzchni
• Pływająca wyspa