Geologia pustyni

Pustynie, czyli suche i niesprzyjające tereny, są jednym z najbardziej niegościnnych środowisk na Ziemi. Ich warunki panujące w tym rejonie sprawiają, że geolodzy muszą używać wysokiej klasy technologii, aby zbadać i poznać geologiczną historię tych miejsc. W tym artykule omówimy geologię pustyń na świecie, ich budowę geologiczną, historię oraz zjawiska i procesy, które kształtują te niezwykłe miejsca.

Budowa geologiczna pustyń

Ze względu na swoją specyficzną budowę, pustynie różnią się od innych obszarów geologicznych na świecie. Przeważnie są to obszary płaskie lub pofałdowane, z niewielką ilością wzniesień i dolin. Często składają się z piasków, krzemieni, wapieni, i innych skał osadowych, które powstały setki milionów lat temu. Pustynie bezdenna sahary, górzyste Atacama, słoneczna Namibia, Yukatan w Meksyku czy też Park Narodowy Jasper w Kanadzie, wszystkie te pustynne regiony mają swoją własną, szczególną historię geologiczną.

Jednym z ciekawszych zjawisk, jakie można zaobserwować na pustyniach, są formacje skalne, które powstają w wyniku erozji wiatru i wody. Są to np. monolity, kańony, kanały i wąwozy skalne. Ważnym czynnikiem wpływającym na powstawanie tych formacji jest klimat a w szczególności wiejące spowalnione wiatry oraz morskie prądy. W Suchych Kanaonach w Stanach Zjednoczonych, można zobaczyć gigantyczne wykonane z kamienia łuki. Ich formowanie trwało wiele setek lat.

Historia geologiczna pustyń

Historia geologiczna pustyń jest bardzo interesująca, ponieważ te miejsca są często używane do badania geologicznego przeszłości Ziemi. Pustynie na świecie nierzadko występują jako pozostałości massivej, dawnych mórz i oceanów. Klimat i erozja są odpowiedzialne za zniszczenie dawnych środowisk i ukształtowanie współczesnych krajobrazów. Jednym z przykładów jest Atakama, która jest jedną z najstarszych pustyń na Ziemi. Z powodu braku opadów deszczu, jej powierzchnia jest stosunkowo niezmieniona od tysięcy lat. W głębokich tunelach i jaskiniach Atakamy można dostrzec osady plejstoceńskie, z czego najstarsze pochodzą sprzed ponad 3,5 miliona lat.

Zjawiska kształtujące pustynie

Poniżej wymienimy kilka zjawisk, które kształtują pustynnie krajobrazy.

- Erozja wiatru

Piaskowe pustynie są niezwykle cenne dla geologów i geografów, ponieważ mogą badać jak wiatr wpływa na erodowaniu skał, tworząc charakterystyczne dune piaskowe. Erozja wiatru, zwana również korazją, odpowiada za proces rozmywania, polerowania, łuszczenia i usuwania skał jako i innych złożonych materii.

- Deszcze

Deszcze zwykle nie występują w pustyniach, ale kiedy dochodzi do nich, zawsze zdarzają się powodzie. Kiedy woda wniknie w złoża solne lub wapienne, powoduje szybsze erozję, co przyspiesza tworzenie się rzeźby terenu. Jednym z najlepszych przykładów jest Bryce Canyon we w stanie Utah w USA. Woda w deszczu zmiękcza skały i przyspiesza erozję, tworząc spektakularne formacje skalne.

- Odsłonięcia geologiczne

Odsłonięcia geologiczne to fragmenty wyeksponowanych warstw geologicznych, które zwykle zawierają bardzo dużo informacji na temat historii Ziemi. W pustynnych obszarach, często występują odsłonięcia geologiczne i jest to często jedyna możliwość dla badaczy, aby uzyskać informacje na temat poprzednich okresów geologicznych.

Podsumowanie

Pustynie to jedne z najbardziej niegościnnych i trudnych do zbadania regionów na Ziemi. Jednakże, ze względu na swoją specyficzną historię geologiczną, te obszary są bardzo interesujące dla geologów i naukowców z innych dziedzin. Erozja wiatru, deszcze i odsłonięcia geologiczne to jedne z wielu zjawisk kształtujących pustyń krajobrazy. Wszystkie te czynniki wpływają na stanie się pustynie miejscem niesamowitych formacji skalnych i wspaniałych krajobrazów.