Supernowe - największe eksplozje wszechczasów

Supernowe są jednymi z najbardziej niszczycielskich zjawisk występujących w kosmosie. Są to eksplozje gwiazd, które w momencie swej śmierci wydzielają tak ogromną ilość energii, że w ciągu kilku sekund mogą wyrzuć do przestrzeni kosmicznej większą ilość materii niż Słońce jest w stanie wyprodukować przez cały okres swojego istnienia. W ciągu zaledwie kilku tygodni od momentu wybuchu, jasność supernowej może być większa niż cała galaktyka, w której się ona znajduje.

Typy supernowych

Istnieją dwa główne typy supernowych: typu I i typu II. Typ I charakteryzuje się brakiem widzialnej masy po zakończeniu eksplozji, a typ II pozostawia po sobie rdzeń neutronowy lub czarną dziurę. Supernowe tego pierwszego typu dzielimy na dwie podgrupy: supernowe Ia, które wybuchają w wyniku wzbogacenia helem w olbrzymiej gwiazdzie lub w wyniku zderzenia dwóch gwiazd, i supernowe Ib i Ic, które wybuchają w wyniku kolapsu jądra i odcięcia obszaru zewnętrznego.

Supernowe typu II powstają w wyniku zgromadzenia się w jądrze gwiazdy ładunków jądrowych, które w końcu doprowadzają do wybuchu. W wyniku tego procesu masywne gwiazdy, których masa przekracza osiem razy masę Słońca, kończą swój żywot jako neutronowe gwiazdy lub czarne dziury.

Skutki supernowych

Supernowe to zjawiska o ogromnej sile i większość z nich wywołuje fale uderzeniowe, które mogą przyspieszać cząstki do bardzo dużych prędkości. Biorąc pod uwagę, że w supernowej może zostać wyprodukowane do 70% pierwiastków chemicznych, można powiedzieć, że te eksplozje są bardzo ważnymi źródłami pierwiastków w kosmosie. Niektóre supernowe emitują także strumienie dużych ilości energii, w postaci promieniowania rentgenowskiego czy gamma. Te fale promieniowania mogą z kolei oddziaływać z otaczającym gazem i wpływać na procesy formowania gwiazd.

Ze względu na ogromne ilości wolnych protonów i neutronów powstałych w wyniku eksplozji, supernowa daje możliwość zbadania fizyki jądrowej w warunkach niemożliwych do odtworzenia na Ziemi. W wyniku samych supernowych tworzą się także różne składniki takie jak ślady radioaktywności, które mogą być wykorzystane do datowania zdarzeń astronomicznych.

Miejsca, w których występują supernowe

Supernowe zachodzą w różnych miejscach w kosmosie takich jak: wewnątrz galaktyk spiralnych, w gromadach galaktyk, a także w mezoporządku między galaktycznym. Wewnątrz galaktyk supernowe pojawiają się w miejscach z najwyższą gęstością materii: w obszarach zwiększonej aktywności gwiazdotwórczej, w okolicach centrum galaktyki oraz wokół masywnych gwiazd.

Supernowa najprawdopodobniej miała także ogromny wpływ na rozwój życia na Ziemi. Z procesów zachodzących po supernowej powstały bowiem cząsteczki zawierające węgiel, azot i tlen, które były niezbędne do wykształcenia się życia. W końcu te pierwiastki trafiły na Ziemię, przyczyniając się do skomplikowanych procesów życiowych.

Podsumowanie

Supernowe to jedne z najpotężniejszych wydarzeń w kosmosie. Ich zjawisko stanowi niezwykle ważną dziedzinę badań astrofizycznych na świecie. Supernowe to nie tylko okazja do poznania nowych faktów astronomicznych, ale także cennych informacji dotyczących samego kosmosu. Dlatego supernowe były, są i będą jednymi z najważniejszych źródeł informacji dla naukowców badających kosmos.